Huisvestingsmanagement

Inleiding 11

DEEL 1 Huisvesting als managementopgave 15
1 Huisvesting als strategisch bedrijfsmiddel 19
1.1 Noodzakelijk kwaad of strategisch goed? 19
1.2 Waarde toevoegen met huisvesting 21
1.3 Huisvestingsprestaties managen 23
1.4 Bedrijfseconomische impact van huisvesting 26
Samenvatting 36

2 Het speelveld en de spelers 37
2.1 De vraagzijde van het speelveld 37
2.2 De aanbodzijde van het speelveld 40
2.3 Stakeholders met botsende belangen 41
2.4 Wie draaien er aan de huisvestingsknoppen? 45
Samenvatting 47

3 Sturen op basis van een integrale benadering 49
3.1 Wat gaat er mis zonder huisvestingsmanagement? 49
3.2 Voorwaarden voor effectieve sturing 51
3.3 Continue afstemming van vraag en aanbod 52
3.4 Vier hoofdprocessen binnen huisvestingsmanagement 54
3.5 Integraliteit van huisvestingsmanagement 55
Samenvatting 59

DEEL 2 Ontwikkelen van de huisvestingsstrategie 63
4 Vraaganalyse: van organisatieanalyse naar huisvestingsbehoefte 67
4.1 Strategisch sturen op huisvesting begint bij de vraag 67
4.2 Organisatiegericht huisvesten 68
4.3 Interne organisatieanalyse met het 7S-model 73
4.4 Interne organisatieanalyse met de Balanced Score Card en het INK-model 77
4.5 Waardeoriëntaties 79
4.6 Externe analyse met de DESTEP-analyse 81
4.7 SWOT-analyse van de organisatie 85
4.8 Input voor de huisvestingsstrategie 86
Samenvatting 88

5 Aanbodanalyse: kenmerken en prestaties 89
5.1 Inventarisatie van het aanbod 89
5.2 Waarderen van de kenmerken 96
5.3 Meten van de huisvestingsprestaties 99
5.4 Kiezen van Key Performance Indicators 111
5.5 Benchmarking 114
5.6 SWOT-analyse van de huisvesting 121
Samenvatting 122

6 Afstemmen van vraag en aanbod 125
6.1 Afstemmen van de huisvestingsstrategie op de organisatiestrategie 125
6.2 Dynamische vraag versus statisch aanbod 128
6.3 Toets op toegevoegde waarde 130
6.4 Kiezen uit verschillende strategieën 141
Samenvatting 142

7 Stappen en instrumenten 145
7.1 DAS-frame: huisvestingsstrategie in vier stappen 145
7.2 HK-model: procesmodel voor een (her)huisvestingsplan in vier stappen 147
7.3 Value Adding Management-model: sturen op toegevoegde waarde 153
7.4 Tools voor preventie en reductie van leegstand 155
7.5 Scenarioanalyse 162
7.6 Componenten van een strategisch huisvestingsplan 163
Samenvatting 165

DEEL 3 Implementeren van de huisvestingsstrategie 167
8 Van strategie naar besluitvorming 171
8.1 Verbeteren van prestaties 171
8.2 Businesscase 176
8.3 Besluitvormingsproces 192
Samenvatting 198

9 Programmeren 199
9.1 Doel van een programma van eisen 200
9.2 Opbouw en inhoud van een programma van eisen 200
9.3 Organisatieconcept en huisvestingsconcept 206
9.4 Fasen in de ontwikkeling van het programma van eisen 210
9.5 Formuleren en visueel weergeven van eisen en wensen 213
9.6 Digitale ondersteuning 217
9.7 Bouwstenen voor het programma van eisen 221
Samenvatting 225

10 Muteren 227
10.1 Projectmanagement 227
10.2 Kwaliteit 231
10.3 Geld 235
10.4 Tijd 242
10.5 Organisatie 246
10.6 Informatie 253
10.7 Risicomanagement 257
10.8 Verandermanagement 260
Samenvatting 266

11 Exploiteren 269
11.1 Beheren van kwaliteit 270
11.2 Levensduur van huisvesting 273
11.3 Onderhoud 278
11.4 Ruimtebeheer 284
11.5 Energiebeheer 295
11.6 Schoonmaak 297
11.7 Veiligheid 299
11.8 Aan huisvesting gerelateerde dienstverlening 301
Samenvatting 304

DEEL 4 Organiseren van huisvestingsmanagement 307
12 Processen, taken en samenwerking 311
12.1 Processen en taken 311
12.2 Samenwerking binnen huisvestingsmanagement 314
12.3 Samenwerking met andere actoren 318
Samenvatting 321

13 Ontwerpen van de huisvestingsorganisatie 323
13.1 Structureren van grote organisaties 323
13.2 Zeggenschap over huisvesting 330
13.3 Positioneren van de huisvestingsorganisatie 332
13.4 Structureren van de huisvestingsorganisatie 335
13.5 Doorbelasten van huisvestingskosten 339
13.6 Uitbesteden en regieorganisatie 342
Samenvatting 345

14 Professionaliseren van huisvestingsmanagement 347
14.1 Huisvestingsmanagement als professie 347
14.2 Een huisvestingsorganisatie professionaliseren 352
14.3 De huisvestingsmanager als professional 357
Samenvatting 363

DEEL 5 De toekomst van huisvestingsmanagement 365
15 Huisvesting in beweging 369
15.1 Veranderende vraag 369
15.2 Veranderend aanbod 375
Samenvatting 383

16 Management in beweging 385
16.1 Anders muteren 385
16.2 Anders exploiteren 392
16.3 Anders organiseren 394
Samenvatting 398

Literatuur 399
Over de auteurs 414
Afkortingenlijst 417
Illustratieverantwoording 420
Register 421