Vertrouwen in de slimme samenleving

Voorwoord 11
Door Cathy O’Neil

Deel 1 – Complexiteit en mad: naar een slimme samenleving 15
1. Complexiteit: de grootste uitdaging van onze tijd 17
Vier grote vragen 17
1. Hoe houden we grip op de financiële industrie? 18
2. Hoe beheersen we de complexiteit van het Internet of Things? 20
3. Hoe zorgen we voor meer flexibiliteit in organisaties? 23
4. Hoe gaan we om met versimpeling in de politiek? 25
Conclusie 28

2. Going mad: complexiteit omarmen 29
Lessen uit de informatietechnologie 30
Fred Brooks: complexiteit en mad 33
Twee mad-domeinen 37
1. Verkeer 37
2. Energie 40
Conclusie 43

3. mad en zelfsturing: organiseren in een complexe wereld 44
De wereld is vuca 45
Nieuwe organisatievormen 49
Dataficatie en de opkomst van zelfsturing 52
Denken in netwerken 55
Conclusie 57

4. Voorwaarden voor zelfsturing 58
Voorwaarde 1: een gedeeld doel 59
Voorwaarde 2: zekerheden durven loslaten 61
Voorwaarde 3: de juiste balans vinden 62
Voorwaarde 4: grenzen stellen aan transparantie 66
Conclusie 67

5. Het platform: de ultieme open organisatie? 68
Open source, Permanent Beta, Spotify... 69
Nieuwe vormen van concurrentie: drie voorbeelden 72
1. Zorg 73
2. Mobiliteit 74
3. Retail 75
Conclusie 77

6. De schaduwkant van platform-organiseren 78
Winner takes all 79
Geen onbeperkte keuze 80
Geen onzichtbare hand 82
Een te grote complexiteit 83
Grote impact op de maatschappij 87
Conclusie 89

7. Het mad-platform: balans tussen openheid en vertrouwen 90
Scheiding tussen leveranciers en beheerders 92
Rolverdeling 94
Appstore meets Wikipedia 97
Financieel model 98
Conclusie 100

Deel 2 – De rol van vertrouwen in de slimme samenleving 103
8. Vertrouwen in netwerken 105
Vertrouwen versus kennis 107
Transparantie 108
Geïnformeerd vertrouwen 109
Gedistribueerd vertrouwen 110
Conclusie 113

9. Algoritmes en vertrouwen 114
Risico’s van algoritmes 115
1. Het algoritme doet niet wat het moet doen 116
2. Het algoritme leert zichzelf de verkeerde dingen 118
3. De gebruiker past het algoritme verkeerd toe 120
Probleemgebieden 122
Algoritmes de baas blijven 129
Conclusie 131

10. Een nieuw model voor toezicht en controle 132
Twee fundamentele punten van verbetering 133
1. Controle op en uitlegbaarheid van algoritmes 133
Denkmodel: accountancy 136
Een prettige gebruikerservaring 138
2. Nieuwe ethische vraagstukken oplossen 140
Anticiperen op ethische keuzes 141
Maatwerk 142
Conclusie 144

11. mad-toezicht 146
1. Modulair 148
2. Agile 150
3. Decentraal 152
Regulering crowdsourcen 154
Peer reviews 156
Conclusie 157

12. Conclusie: hoe mad in de praktijk kan werken 158
Samen sterker 160
Successen en groeipijnen van een slimme stad in de praktijk 161
Shared value 165
Vertrouwen aan de basis 167
Een rol voor leiderschap 171
Epiloog: grenzen aan complexiteitsbeheersing 175

Dankwoord 177
Noten 179
Register 193