Het is een vreemd beroep: je kunt wel zeggen dat je het wilt worden (en wie wil dat niet?), maar anders dan voor bijvoorbeeld boekhouder of accountant kun je er geen opleiding voor volgen. Er zijn wel boeken voor aspirant-bestsellerauteurs. Zoals het in 2009 verschenen Een bestseller schrijven voor Dummies van Bart van Lierde. ‘Hij beschrijft hoe bijna alle succesvolle boeken en films volgens hetzelfde plan zijn opgebouwd. Met deze blauwdruk in je hoofd komt het schrijven van een bestseller binnen handbereik.’ Toch moet Bart bij zichzelf in de leer. De tien boeken die hij heeft geschreven, worden niet meer uitgegeven en zijn dientengevolge gratis te downloaden als e-book.
Trouwens: wanneer is een boek een bestseller? Sommige uitgevers claimen dat ze al met tienduizend exemplaren een bestseller bij de kop hebben. Op die manier raakt het begrip bestsellerauteur wel zijn glans kwijt. Net als de televisiepersoonlijkheid. Zo zat ik laatst tijdens de Grote Geschiedenisshow op het toneel naast twee mensen, Philip Freriks en Hanneke Groenteman, die als zodanig werden aangekondigd. Toen heb ik er maar even fijntjes op gewezen dat in november 1961, de maand waarin in Nederland het miljoenste televisietoestel werd geregistreerd, de televisie in totaal 24 uur per week uitzond. Gedurende de andere 144 uur was er alleen het testbeeld te zien. Nu kunnen we dag en nacht op wel honderd kanalen TV kijken. Toen ik opmerkte dat het begrip ‘televisiepersoonlijkheid’ daardoor aan ernstige inflatie onderhevig is, protesteerden Freriks en Groenteman heftig.
Ten onrechte: steeds meer Nederlanders horen anno 2017 tot de ‘kletsende klasse’, zoals Volkskrant-journalist Peter de Waard de vaste gasten in praatprogramma’s noemde. Hij had het niet eens over ‘voetbalanalisten’, mannen die onder het toeziend oog van de camera uren over een wedstrijd kunnen napraten en die in menige huiskamer een goede bekende zijn geworden.
Nee, De Waard doelde op de deskundologen die in de aanloop tot de Amerikaanse verkiezingen van alles en nog wat hadden voorspeld, maar niet de overwinning van Donald Trump. Mij stoort het al langer dat journalisten, ook de schrijvende, steeds meer als voorspeller dan als verslaggever optreden. (Tussen twee haakjes: ik heb aan die ergernis Gouden jaren te danken. Ook toen Nederland in 2011 in een economische crisis verkeerde domineerden niet de feiten, maar de verwachtingen het nieuws. En zoals de weerman opbloeit wanneer het stormt en hoost, zo leken economisch journalisten een duivels genoegen te scheppen in het verspreiden van onrustbarende tijdingen. Ik wilde me niet als zoveelste economisch journalist in een onkenbare toekomst verdiepen. In plaats daarvan blikte ik terug op de ongekend grote groei uit de achter ons liggende jaren en beschreef hoe die gestegen rijkdom ons dagelijks leven heeft veranderd. Zie daar míjn recept voor een bestseller.)
Ofschoon de leden van de kletsende klasse de plank wat betreft zijn verkiezing helemaal mis hebben geslagen, gaan ze onverminderd door met speculeren over het te verwachten beleid van Trump en de mogelijke gevolgen daarvan. Naar die voorspellingen luister ik luister slechts met een half oor. Intussen hoop ik van ganser harte dat de soep niet zo heet wordt gegeten als de kandidaat hem heeft opgediend. Zelf neem ik na drie jaar afscheid als columnist van Managementboek Magazine. Ik ga weer aan de gang als verslaggever en een vervolg op Gouden jaren schrijven. Wie weet lukt het me om op die manier nog een tijdje het ‘beroep’ van bestsellerauteur uit te oefenen.
Over Annegreet van Bergen
Annegreet van Bergen is econoom, auteur van de bestseller Gouden jaren en journalist.
