Toch, de meesten van u zijn met geen stok voor zelfs maar18 seconden op een podium te krijgen. Het idee alleen al. En dat terwijl we onze van preso’s & pitches worden geacht om kwetsbaar voor een groep, soms onbekende mensen (een potentiële klant bijvoorbeeld) te staan. De koude rillingen loopt menigeen al over de rug. Presentatieangst, ook wel Plankenkoorts genaamd, is een fenomeen waar veel aandacht aan geschonken mag worden. Zelfs de grootsten onder de sprekers (Steve Jobs bijvoorbeeld) losten dit op door intensieve, bijna obsessieve, voorbereiding en coaching.
De oorzaak van deze angst is vaak persoonlijk. Het kan een slechte ervaring zijn, moeite in ruimtes, niet kwetsbaar durven opstellen. De remedies zijn echter goed uit te voeren. En dan bedoel ik geen alcohol of pilletjes. Eén van de boeken die in het theater nog veel gebruikt wordt is Stage fright van Kato Havas. Deze methode is al enige decennia oud, maar traint violisten in het onderkennen en systematisch oefenen van dingen die mis kunnen gaan. Op het gebied van fysieke, mentale en sociale aspecten. Een indeling die tegenwoordig standaard wordt gebruikt in therapieën om omgaan met een angststoornis in het algemeen te behandelen. Een angststoornis is een lastig te behandelen onderwerp en is ook onder DSM-5 gecodeerd. Wat zoveel wil zeggen als: je kunt er flink last van hebben en komt er niet zomaar vanaf. In het ergste geval is bezoek aan een psycholoog pas een begin van een oplossing.
Terug naar presentatieangst. 18 seconden op een stip. Rob Faltin heeft met Plankenkoorts (‘Overwin je angst voor optredens, presentaties, lezingen en praatjes’) een heel toegankelijk werk geschreven. Naast veel achtergrondinformatie is dit een werkboek. Je probeert achter je angst te komen, de oorzaak en realistisch te worden over de gevolgen. Nooit presenteren helpt je niet verder. Je krijgt inzicht in de vormen van hoe angst je kan verlammen en hoe je hier mee kunt omgaan. Een rijk arsenaal aan kleine trainingen (ademhaling, SMART doelen maken) en technieken (begrip van de depressiecirkel) kan je op weg helpen. Alleen de bewustwording en dat je niet de enige bent (denk maar even aan al die andere honderdduizenden) kan al tot een volgende stap leiden. Faltin hanteert verder een praktische indeling naar plankenkoorts typen die je makkelijk bij jezelf kunt onderkennen: de trauma-, sociale -, paniek- en piekerplankenkoorts. Ze hebben allemaal hun eigen merites.
Drie willekeurige tips:
1. Zet muziek aan terwijl je, hardop-pratend, je presentatie voorbereid. De muziek helpt je iets harder te praten dan je gewoon bent. Je stem goed en duidelijk horen kan je zelfvertrouwen een boost geven.
2. Zoek een persoon die je vertrouwt, die je wilt coachen. Afspraken en positieve feedback voor reflectie helpen enorm.
3. Op een paar hardnekkige gevallen na helpt uiteindelijk maar één ding: oefenen!
Beproefd & bewezen. Elke oefening is weer een overwinning op jezelf. Of een cadeautje aan je toehoorders!
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
