Twee vleugels van nieuw leiderschap
Er zijn al allerlei praktijkvoorbeelden van nieuwe leiders, hun leiderschap richt zich op kansen in plaats van problemen én is gedeeld leiderschap. Nieuw Leiderschap heeft twee vleugels:
Potentieel-gericht
: nieuwsgierig zijn, openheid voor nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen, luisteren, verbindingen maken met de omgeving om je heen. Dat vraagt dat je geankerd bent in het DNA van de organisatie, kunt aanvoelen wat zich aandient en soepel kunt inspelen op nieuwe mogelijkheden.
Gedeeld leiderschap
: collega's hun eigenaarschap en verantwoordelijkheden geven, ruimte geven voor eigenheid en creativiteit, om samen met je collega's optimaal in te spelen op de veranderende vragen van de klant en je omgeving. Dit vraagt van jou dat je verwachtingen en kaders duidelijk maakt en collega's uitdaagt om vanuit een volwassen houding met elkaar samen te werken.
Oude wijn in nieuwe zakken?
Wat is dan het verschil tussen gangbaar en nieuw leiderschap? Om leiding te geven aan complexe dynamieken, moet je minder zenden, plannen maken, zorgen dat het goed loopt, brandjes blussen en rennen van vergadering naar vergadering. Je moet dus eigenlijk stoppen met allerlei dingen waar je zo goed in bent, want daarmee red je het niet meer in deze dynamische tijden.
Neem meer langzame tijd, ga luisteren, verbindingen maken met de wereld om je heen. Meer nieuwsgierig zijn naar wat zich aandient aan mogelijkheden. Je bent minder op de voorgrond en minder ego. Meer dienstbaar, mogelijk maken, faciliteren, je bent backstage, je medewerkers staan op het podium. En als het nodig is, dan ben je ook niet te beroerd om even in de spotlights te staan.
Het leuke is, je bent minder hard aan het werk om alles werkend te houden.
Volwassenheid, experimenteren en resetten
Nieuw Leiderschap is gebaseerd op de volgende uitgangspunten:
1. Uitgaan van de bedoeling/bestaansreden van je organisatie en dat in concrete besluiten en keuzes inzetten
2. een volwassen, gelijkwaardige relatie met je medewerkers, niet per sé coachend, maar je gaat uit van volwassen verantwoordelijkheid
3. geen participatie, maar echte machtsdeling, verdeling van verantwoordelijkheden en rollen
4. gericht op het potentieel van de situatie en het grotere plaatje, inspelen op de kansen en mogelijkheden die zich aandienen
5. uitproberen en experimenteren, werken met voorlopige oplossingen, stimuleren van een lerende organisatie
6. zelfbewustzijn: kunnen reflecteren op jezelf en jezelf kunnen resetten om weer in flow te komen, in lastige situatie of onder stress.
In het boek werk ik dit uit in de 10 stappen. Je leest per stap ter inspiratie allerlei praktijkvoorbeelden van leiders die hier al mee bezig zijn. Met de praktische checklists, methodieken en oefeningen bij iedere stap kun je meteen zelf aan de slag. Het boek is een praktische leidraad om je leiderschap verder te ontwikkelen.
Tips voor Nieuw Leiderschap
Hoe kun je een start maken met meer wendbaar leidinggeven? Ik geef hier een paar tips, die ik in de stappen van het boek verder uitwerk:
1. Maak de verwachtingen en het speelveld duidelijk; bij duidelijke spelregels kan iedereen voluit zijn rol spelen. Maak ook helder wat anderen van jou mogen verwachten (en wat niet)
2. Reflecteer op je rollen en kies wat je wel of niet (meer) doet en wees hierin duidelijk en consequent. Maak meer ruimte voor langzame tijd en verbinden - in en buiten de organisatie.
3. Verdiep je in de drijfveren van jezelf en collega's, veronderstel niet dat iedereen enthousiast meedoet met zichzelf ontwikkelen. Geef voldoende aandacht aan veiligheid als fundament voor leren.
4. Train jezelf in beter luisteren en waarnemen; leer hoe je kunt luisteren naar je hoofd, hart én buik.
5. Richt je op de mogelijkheden in de veranderingen die zich aandienen, en benut de kansen, met behulp van de 3 vragen van de potentiëel gerichte aanpak: Wat wil in deze situatie gebeuren, wat is de grotere beweging, welke mogelijkheden dienen zich aan?; Wie wordt ik gevraagd te zijn in deze situatie?; Wat is een eerste stap die ik kan zetten, om beweging en voortgang te creëren?
Wordt meer wendbaar met elkaar
Start het gesprek wat jullie organisatie nú nodig heeft aan samenwerking en leiderschap. Gebruik de principes en inzichten van Nieuw Leiderschap en ga oefenen met de vaardigheden en tips. Laat je inspireren door de voorbeelden van organisaties die al wendbaar leiding geven in het boek en vind je eigen koers.
Over Toon Franken
Toon Franken is organisatie adviseur en leiderschapscoach bij CoreChange. Hij schreef het boek In 10 stappen naar nieuw leiderschap en geeft geregeld workshops en trainingen over Nieuw Leiderschap.