Wat moet je nog schrijven over een boek dat gekozen is tot Managementboek van het Jaar 2020 en waarover meerdere positieve recensies zijn verschenen? Laat ik beginnen met dat ik begrijp waarom De wereld is rond deze eervolle prijs heeft gewonnen, het is namelijk een erg goed boek. Hoewel ik niet alle genomineerde boeken heb gelezen, dus wat dat betreft geen vergelijking kan maken.
Jo Caudron beschrijft in De wereld is rond een ‘metastorm' die een grote impact heeft op hoe wij in de toekomst wonen, werken en ons verplaatsen (mobiliteit). Het gaat om een totale maatschappelijke transformatie waarin ontwikkelingen als digitalisering, mondialisering en verduurzaming op elkaar ingrijpen. Deze metastorm is een kans en een noodzaak voor bedrijven – en de gehele samenleving – om mee te transformeren en mee te gaan naar een nieuwe circulaire wereld. Vandaar de subtitel van het boek: ‘een optimistisch masterplan voor de transformatie van business en maatschappij’.
De Vlaming Caudron introduceert zichzelf als volgt: ‘Ik ben geen econoom, geen futuroloog, geen academicus, ik ben een selfmade transformatiestrateeg, die probeert over verschillende domeinen heen verbanden te zien.’ Over zijn werkwijze schrijft hij: ‘Ik zie disrupties die nu al optreden, trek deze door en probeer daarin de onderliggende patronen van verandering te herkennen.’ De wereld is rond is dan ook zijn persoonlijke visie op de veranderingen in de wereld en de oplossingen daarvoor.
In het eerste deel van dit pré-Corona boek neemt de auteur een duik in het verleden en heden. Op zoek naar de oorzaken van ons westers ‘vooruitgangspessimisme’ en waarom de wereld zo boos is. Dat komt door de toenemende onzekerheid over werk en inkomen, klimaatverandering, overbevolking, migratie, mobiliteit, technologie, consumentisme, ongelijkheid tussen burgers en de opkomst van nieuwe wereldmachten zoals China en India. We twijfelen steeds meer aan onszelf en aan de economische, politieke en sociale modellen die we al zo lang kennen, want ze bieden geen oplossing voor de metastorm waar we middenin zitten.
Het tweede deel gaat over de zoektocht van de auteur naar een optimistisch perspectief met een andere kijk op het begrip ‘groei’. Het probleem met de huidige maatschappelijke en economische groei is, dat die plaatsvindt ten koste van onze planeet. We vervuilen deze massaal door onze manier van produceren en consumeren. We verbranden massa’s fossiele brandstoffen, vernietigen ecosystemen en biodiversiteit en verstoren het klimaat. Met een economie die volledig is gebaseerd op het produceren, verkopen, verbruiken en weggooien van zoveel mogelijk spullen. Volgens de auteur moeten we zo snel mogelijk af van deze ‘stuff economie’. In navolging van het begrip ‘peak oil’ hebben we te maken een ‘peak stuff’, namelijk hét moment waarop we een maximaal aantal spullen bezitten en compleet verzadigd zijn. Meer, meer, meer is dus niet de oplossing.
De auteur geeft aan dat we de omslag moeten maken naar een nieuw circulair economisch model, de ‘solution economy’. Een economie waarin we geen spullen meer maken, verkopen en weggooien, maar complete (digitale) oplossingen leveren, gebruiken, recyclen en hergebruiken. Denk aan bedrijven als Apple, Amazon, Spotify, Netflix, Uber en Airbnb die niet zozeer producten verkopen, maar via digitale platformen allerlei diensten leveren. Zeker de jongere generaties willen geen producten meer bezitten zoals auto’s, CV’s of wasmachines, ze willen toegang hebben tot gemakkelijke en flexibele diensten zoals mobiliteit, verwarming of een wasbeurt. We gaan van eigendom en bezit naar delen en hergebruik.
In het derde deel komen de perfecte stormen aan bod waarmee we te maken krijgen op het gebied van wonen, werk en mobiliteit. De auteur beschrijft de radicale veranderingen die in deze sectoren gaande zijn en de drijvende krachten daarachter zoals automatisering en robotisering, kunstmatige intelligentie, man-machine collaboration en digitale transformatie. Het beeld is duidelijk, we zullen in de nabije toekomst op een heel andere manier gaan wonen, werken en reizen.
De toekomst in 2030 schetst de auteur in het vierde deel. Een optimistisch en geloofwaardig beeld. Met een belangrijke rol voor ‘urban villages', van groot (stad) tot klein (platteland). Gemeenschappen die ‘hubs’ vormen in een netwerksamenleving. Waarin mensen lokaal, circulair en harmonieus samen leven, wonen en werken. Met lokale productie, lokale landbouw en lokale energieopwekking. Mogelijk gemaakt door een slimme combinatie van technologie, service-oplossingen en duurzaamheid.
De wereld is rond is dan ook Caudron’s antwoord op het beroemde boek The World is Flat van Thomas Friedman over een mondialiserende (internet)wereld die vrij is van belemmeringen. Maar zo’n platte wereld creëert óók afstand tussen mensen en het vergroot de kloof tussen hen die alles hebben, en zij die bijna niets hebben. Tussen wereldburgers en achterblijvers in het ‘hinterland'. Met negatieve gevolgen als het gaat om populisme en polarisatie. Met rond bedoelt de auteur Caudron écht circulair, dus duurzaam. Zowel op het gebied van ecologie, als in de manier waarop we met elkaar samenleven en de wereld vormgeven.
We hebben behoefte aan een ‘new deal’ aldus de auteur. Met een gedeelde visie en draagvlak, met minder polarisatie, met politieke wil en mandaat, met een andere kijk op energie en het economisch model en met een realistisch tijdskader. Dus een nieuw pact tussen mensen, bedrijven, overheden en de planeet. Om de noodzakelijke transformatie te kunnen plannen en begeleiden introduceert de auteur zijn ‘SUPERchange Model’. SUPER staat voor de vijf grote stappen die nodig zijn om alle maatschappelijke veranderingen (change) te realiseren: See, Understand, Plan, Enable, en Run. Het model heeft de vorm van een acht om aan te geven dat het geen eenmalig transformatietraject is, maar een zich steeds herhalend veranderingsproces dat organisaties zich eigen moeten maken.
De wereld is rond beschrijft belangrijke ontwikkelingen en trends, bevat scherpe analyses, legt dwarsverbanden en schetst een samenhangend en optimistisch toekomstbeeld. Het is vlot geschreven en leest lekker weg. Doorspekt met nieuwe begrippen (zoals urban villages, hinterland en peak stuff economy) en leuke Vlaamse termen (zoals boekskes, impacterenn en sloganesk). De kracht van het boek is dat het niet alleen de problemen en de oorzaken schetst, maar ook een inspirerende stip op de horizon plaatst en de weg daar naar toe uitstippelt.
De wereld is rond biedt een inspirerende kijk op de toekomst. Een aanrader voor beleidsmakers, bestuurders, managers en professionals die deze metastorm willen overleven. Op weg naar een toekomstbestendige organisatie én samenleving.
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
