Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen - ‘Een juweel’

De oorspronkelijke betekenis van zin is je weg of richting vinden. Afhankelijk van die zin, ofwel vanuit het perspectief waarmee dingen bekeken worden, kunnen ze meerdere betekenissen hebben. De stelling van Kuiken is dat in onze samenleving de zin van de markt overheerst. We zijn daardoor voor onze eigenwaarde afhankelijk geworden van beoordelingen op sociale media, wie we zijn op het werk, en van materiële zaken als een dikke auto of een verre vakantiereis. Onze eigen zin verdwijnt steeds meer naar de achtergrond, we raken de weg kwijt, ons leven wordt zinlozer en we raken uitgeput.

Sociaal-symbolische objecten

Hoog tijd om daar wat aan te doen en in ons leven weer meer zin te ervaren. We moeten ons bewust worden van de invloed die de kapitalistische ordening heeft, welke krachten daarbij een rol spelen, waarom ze zo sterk zijn en we ze moeilijk kunnen weerstaan. Door te organiseren, geven we de sociale orde vorm. Organiseren reduceert de meervoudige werkelijkheid tot één verklaring of betekenis. Zo reduceren we mensen tot human resources, klant of consument. Dat is sensemaking of betekenisgeving en daarmee vormen we bijvoorbeeld organisaties, functies en andere sociaal-symbolische objecten. Deze objecten zijn vluchtig en veranderlijk, maak ook vanzelfsprekend en van invloed op ons gedrag. De bestaande organisatie, of samenleving zien we daardoor als vanzelfsprekend en als enige juiste.

Onderliggende waarden

De welvaart die het marktdenken ons heeft gebracht, zorgt er ook voor dat we erbij gebaat zijn dat alles hetzelfde blijft. Deze ordening van de maatschappij leunt op waarden als nuttigheid, rationaliteit, de mens als middelpunt en technologische beheersbaarheid. Bij crises vallen we altijd terug op hetzelfde type oplossingen: reorganiseren, verbeteren, of schuldigen bestraffen. Gevolg: meer van hetzelfde en zo draait de moderne mens zichzelf en zijn omgeving dol. In plaats daarvan kunnen we beter de onderliggende waarden van de crises ter discussie stellen.

Waarden waarderen

Volgens Kuiken is het de taak van de filosofie om waarden opnieuw te waarderen. Dat geldt zeker voor de waarden die ons huidige denken overheersen. Filosofie kan helpen over de wereld na te denken met concepten die niet vanzelfsprekend zijn. Zin wordt in verband gebracht met krachten of waarden die voortdurend op ons inwerken, waardoor we worden wie we zijn. Zo wordt de samenleving gevormd in een krachtenspel waarin iedereen dynamisch heen en weer wordt geslingerd zonder dat iemand er controle over heeft.

Tegenkrachten

Willen we daaruit komen, dan moeten we op zoek naar nieuwe zin door te zoeken andere waarden of tegenkrachten die meer recht doen aan de zorg voor anderen, voor onszelf en voor alles wat leeft. Zin moeten we zelf maken, dus ook nieuwe zin. We werpen een web van betekenis over onze omgeving en maken zin in termen van wat die omgeving betekent voor ons en ons overleven. Hoe, lees je verder in Het ZInnigste boek dat je ooit zult lezen.

Ben Kuiken heeft een juweel van een boek geschreven. In krachtige en begrijpelijke taal bouwt hij zijn betoog op in korte, behapbare hoofdstukken en brengt op confronterende wijze in beeld wat er mis is met het huidige denken en de manier van organiseren in de Westerse wereld van nu. Het ZInnigste boek dat je ooit zult lezen is een absolute aanrader!