Weliswaar behoren Kathinka Fortuin en Gerdien de Wal zelf ook tot de doelgroep, maar ze weten een goed betoog te houden waarin ze iedereen oproepen zelf de verantwoordelijkheid te nemen om zijn eigen goud te vinden. Het resultaat is een goed leesbaar boek met praktische handvatten.
‘Vroeger waren de ouderen de autoriteit maar tegenwoordig weten we niet meer wat we met hen aan moeten’, schreef mytholoog Joseph Campbell. Ziehier in een treffende oneliner de problematiek van dit boek. Het lijkt me een goede timing van Kathinka Fortuin en Gerdien de Wal om dit boek nu uit te geven. Organisaties weten weliswaar al geruime tijd dat ze aan het vergrijzen zijn maar handelen er niet naar. Wellicht ontbreekt het aan inzichten en tools. Dit boek zou een (eerste) aanzet kunnen zijn. De auteurs kiezen een sterke metafoor om het verhaal aan op te hangen, namelijk aan de vier seizoenen. Zij stellen dat de 55-plusser in de herfst van zijn carrière is. Maar, zo voegen zij er aan toe: de maatschappij houdt niet van de herfst. We herkennen allemaal de enorme verjongingsbehoefte in organisaties. Hoewel die niet verkeerd hoeft te zijn, dreigt de uitdaging voor de 55-plusser flink minder te worden. Fortuin en De Wal ontkennen de herfst niet met de bijbehorende karakteristieken. Wat ze wel doen en dat is de kracht van dit boek, is dat ze laten zien dat met een verkeerde mindset er veel potentieel onbenut blijft. Dat is het goud dat ontdekt en gedolven moet worden.
De metafoor van de vier seizoenen illustreert dat het leven een cyclisch proces is. We kunnen daarom rekening houden met de dingen die gaan komen. Mensen kunnen zichzelf daarom vragen stellen: wat moet ik loslaten, waar moet ik afscheid van nemen en wat is het goud dat ik te bieden heb? De auteurs geven in de drie delen van het boek een heldere beschrijving van de seizoenen. Waarschijnlijk terecht merken ze op dat veel mensen een voorkeur hebben voor de lente, die o.a. staat voor plannen maken en overzien waar je heen wilt. Maar daarmee moeten we de herfst niet onderwaarderen en dienen organisaties op een andere manier - inclusief de 55-plusser zelf - naar ouderen te kijken. Een andere mindset is vereist, een mindset die vraagt om naar de mogelijkheden van 55-plussers te kijken in plaats van naar de onmogelijkheden. Ja, we horen hier de invloed van de positieve psychologie. Op dit afgebakende stukje HR grondgebied is die invloed meer dan van toepassing. De auteurs stellen dat zij zien dat in hun omgeving men niet precies weet wat ze met deze 55-plus categorie aan moet. Daarnaast blijkt dat ‘men’ deze categorie over een kam scheert terwijl er juist veel verschillen bestaan binnen deze doelgroep. Het pleidooi dat Fortuin en De Wal houden in dit boek is dat werkgevers hun vooroordelen over deze doelgroep kritisch onder de loep moeten nemen en onderzoeken wat ervan waar is.
Maar zoals gezegd is het niet alleen de werkgever die aan zet is. Ook de 55-plusser is aan zet. Hij zal zijn eigen herfst moeten leren doorgronden en een reis naar binnen moeten maken. De herfst is immers achterlaten wat niet meer mee kan. Daarmee creëert de 55-plusser de ruimte om het goud te ontdekken van zijn leeftijdsfase. Op zoek naar de essentie is de eerste stap daartoe. Belangrijke vragen daarbij zijn bijvoorbeeld: Wat zie je jezelf doen en hoe zit jouw goud hierin verborgen? Goud is volgens de auteurs het integreren van doen en hebben en is de weerspiegeling van ieders authenticiteit. Met als belangrijke kanttekening: goud is niet statisch. Je zult steeds opnieuw door de cycli moeten en opnieuw een reis aangaan.
Dit boek biedt een positieve boodschap aan een doelgroep die organisaties op zijn minst als ‘ongemakkelijk’ beschouwen. Maar wegkijken is geen optie. De auteurs geven voldoende en kwalitatief sterke alternatieven om de besproken doelgroep in hun kracht te zetten. Alle leeftijden zijn immers nodig voor het totale resultaat.
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat. Hij is auteur van de boeken Meegaan of dwarsliggen, Werkvormen voor managers en Leidinggeven kun je zelf. Samen met meerdere auteurs schreef hij onder red. van Rob van Es het boek Praktijkboek Veranderdiagnose en samen met Peter van den Boom schreef hij Theatervoorstellingen in organisaties. Naast zijn schrijfactiviteiten is hij spreker en organiseert hij trainingen en seminars over actuele managementthema's.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
