Het opsporen en duiden van dergelijke trends begint met een zogeheten fringe sketch. Hierbij sprokkelt de futuroloog een bonte verzameling van alle potentieel relevante data bij elkaar, die vervolgens schematisch met elkaar verbonden worden. Met deze ruwe schets kan vervolgens gezocht worden naar verborgen patronen. Zaken als paradoxale ontwikkelingen, plotselinge gebeurtenissen, disruptieve technologieën, alternatieve toepassingen van bestaande technologieën, en grensverleggend of uitzonderlijk gedrag kunnen allemaal wijzen op een trend.
Een aantal kritische vragen dat gericht is op het omzeilen van cognitieve valkuilen als de availability bias en de belief bias kan vervolgens duidelijk maken of de ontwikkeling beklijft, of slechts een tijdelijk modeverschijnsel is. Ten slotte dient ook gekeken te worden naar de timing: het verloop van een trend is zowel onderhevig aan technologische ontwikkelingen binnen de organisatie als aan externe obstakels, en vertoont daardoor vaak een grilliger pad dan de traditionele S-curve doet vermoeden.
Door scenario’s te schrijven op basis van een ‘als dit, dan dat’-formule kan de organisatie zich vervolgens voorbereiden op de mogelijke, plausibele en waarschijnlijke gevolgen van de gesignaleerde trend. De strategie die hieruit komt rollen dient nog één keer kritisch tegen het licht te worden gehouden. Een dergelijke stresstest kijkt onder meer naar de waardepropositie, de steun van de stakeholders, en de flexibiliteit van de organisatiestructuur. Bedrijven dienen tenslotte zowel creatieve geesten als logische denkers bij het proces te betrekken: het spotten van trends en het testen van een strategie doet afwisselend een beroep op het rechter- en het linkerbrein.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
