Is dat ook maar meteen een reden om niet verder te lezen? Ik vind van niet. Het expliciteren van deze 18 veel voorkomende opvattingen of aannames over veranderen zette mij aan het denken over mijn eigen aannames over het onderwerp. En ik blijk er toch redelijk veel te hebben, die om herziening vragen.
De vier auteurs hebben, met behulp van vijftien medewerkers, honderden publicaties doorgeworsteld en geanalyseerd. Welke dat zijn is terug te vinden in de uitgebreide bijlagen. Ook de analysemethode die ze gevolgd hebben wordt meteen voorin het boek toegelicht. Verantwoording van hun handelen staat blijkbaar hoog op de prioriteitenlijst van de auteurs. Lovenswaardig, maar de leesbaarheid van het boek is er voor mij niet door vergroot. Een gemiste kans is dat de auteurs de snelle lezer niet even helpen met te zeggen welke van de achttien aannames, die ze in het begin van het boek wel overzichtelijk onder elkaar hebben gezet, wel of geen hout snijden.
Het gaat te ver om hier alle 18 kernideeën langs te gaan, maar hieronder volgen een paar ideeën/stellingen/opvattingen/aannames die mij aanspraken. Zo blijkt dat de veelgehoorde opvatting dat zeventig procent van de veranderingen mislukken – gelukkig maar – niet aannemelijk is te maken. Of in de taal van de auteurs: ‘Er is geen wetenschappelijke ondersteuning voor de aanname dat zeventig procent van alle veranderinitiatieven faalt.’
Over de zin en onzin van een visie bij veranderingen wordt zowel door managers als in de managementliteratuur veel heen en weer gepraat. Uit het onderzoek blijkt dat een duidelijke visie noodzakelijk is voor een succesvolle verandering.
En wat valt er te zeggen over het effect van weerstand tegen verandering? ‘De wetenschappelijke onderbouwing voor de claim dat weerstand tegen verandering een negatieve invloed heeft op gedrags- en organisatieverandering is zeer beperkt en methodologisch zwak.’
En wat blijft staan van de stelling dat zelfsturende teams beter presteren bij het realiseren van verandering dan conventioneel aangestuurde teams? Wetenschappelijk onderzoek bevestigt deze stelling. Maar toch niet helemaal: ‘….de inzichten uit onderzoek zijn ambigu wat betreft de relatie tussen zelfsturende teams en prestaties. Op basis van de gevonden inzichten concluderen we dan ook dat deze stelling bevestigd noch verworpen kan worden.’
Het is een veelgehoorde opvatting dat mensen zonder een gevoel van urgentie niet veranderen. Het onderzoek van de auteurs ondersteunt dat maar ten dele. Ze roepen managers wel op om geen kunstmatige crises te veroorzaken om zo de noodzaak voor een verandering af te dwingen.
Uit het onderzoek komt niet naar voren dat het vermogen van werknemers om te veranderen het verandervermogen van de organisatie zou bepalen. Deze opvatting blijkt op grond van wetenschappelijk onderzoek zeer beperkt onderbouwd te zijn en dat onderzoek is methodologisch zwak. Uit onderzoek naar het verandervermogen van medewerkers komt naar voren ‘dat het construct nog niet op een gedegen evidence-based manier is geconceptualiseerd en onderzocht’.
De auteurs willen met het boek een bijdrage leveren aan het managementvak, aan haar ‘body of knowledge’, en ze willen managers en adviseurs laten beschikken over de best beschikbare ‘evidence’ over veranderen. Ik denk dat het boek aan deze doelen een stevige bijdrage levert. De methodologisch geïnteresseerde lezer komt ruimschoots aan zijn trekken in dit boek!
Door de ambities is Verandermanagement veranderd een boek waar de geïnteresseerde lezer echt voor moet gaan zitten. Anders gezegd, het is geen boek in de luchtige stijl van Kotter die schreef over pinguïns die zich zorgen maken over het smelten van het ijs en iets moeten veranderen. En ook vindt de lezer niet de Kotter-achtige rijtjes van ‘zeven stappen bij veranderen.’ Verandermanagement veranderd geeft op onderzoek gebaseerde inzichten in het veranderen van organisaties. Aan de lezer blijft de uitdaging zelf te bepalen wat voor zijn situatie relevant is.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
