De deelnemingsvrijstelling en deelnemingsverrekening

Woord vooraf / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XV

Deel A – Deelnemingsvrijstelling / 1

Hoofdstuk 1
Inleiding / 3
1.1 Inleiding / 3
1.2 De deelnemingsvrijstelling in een notendop / 3

Hoofdstuk 2
De plaats van de deelnemingsvrijstelling in de vennootschapsbelasting / 7
2.1 De grondslagen van de vennootschapsbelasting / 7
2.2 De historie van de deelnemingsvrijstelling / 22
2.2.1 Inleiding / 22
2.2.2 De bedrijfsbelasting van 1893 / 23
2.2.3 De inkomstenbelasting 1914 / 24
2.2.4 De Dividend- en Tantièmebelasting / 27
2.2.5 Het ontwerp nationale inkomsten en winstbelasting / 30
2.2.6 De winstbelasting van 1940 / 31
2.2.7 Het Besluit op de Vennootschapsbelasting 1942 / 35
2.2.8 De Wet op de vennootschapsbelasting 1969 / 38
2.3 De grondslagen van de deelnemingsvrijstelling / 59
2.3.1 De binnenlandse dochtermaatschappij / 60
2.3.2 De buitenlandse dochtermaatschappij / 65

Hoofdstuk 3
Voorwaarden om de deelnemingsvrijstelling te genieten / 67
3.1 Inleiding / 67
3.2 Kwalificerende moedersubjecten / 67
3.3 Kwalificerende dochtersubjecten / 67
3.4 Non-voorraadeis / 68
3.5 Aandeelhouderschap c.a. / 69

3.5.1 De meesleepregeling / 70
3.5.2 De meetrekregeling / 70
3.5.3 Verbonden personen / 70
3.6 Minimum 5%-bezitseis / 71
3.6.1 De (afgeschafte) deelneming door gelijkstelling / 72
3.6.2 De regeling voor de aflopende deelneming / 74

Hoofdstuk 4
De vrijgestelde deelnemingsvoordelen / 75
4.1 Inleiding / 75
4.2 Dividenden en koersresultaten / 75
4.3 Earn-outregelingen / 78
4.4 Aan- en verkoopkosten / 81
4.5 Resultaten op optiecontracten / 83
4.6 Optiemogelijkheid voor (sommige) valutarisico’s / 84
4.7 Overige resultaten die verband houden met de deelneming / 85
4.8 Deelnemingsrente / 87
4.9 De uitsluiting van de deelnemingsvrijstelling op grond van art. 13c Wet VPB (oud) / 90
4.10 De uitsluiting van de deelnemingsvrijstelling op grond van de ‘anti hybridbepaling’ / 91

Hoofdstuk 5
De liquidatieverliesregeling / 95
5.1 De regeling in een notendop / 95
5.2 De ratio van de regeling / 97
5.2.1 De liquidatieverliesregeling om te voldoen aan EU-rechtelijke eisen aan het fiscale eenheidsregime? / 98
5.3 Is verliesneming binnen de deelnemingsvrijstelling terecht? / 99
5.3.1 In de literatuur gesuggereerde alternatieve regelingen / 100
5.4 De regeling voor tijdelijke verliesneming (1997-2006) / 122
5.5 De huidige wettelijke regeling nader beschouwd / 124
5.5.1 Het opgeofferde bedrag / 124
5.5.2 De liquidatieuitkeringen en wat daar bijgeteld wordt / 128
5.5.3 De tussenholdingbepaling / 129
5.5.4 De voortzettingsbepaling / 134
5.5.5 Het verlies wordt nog gebruikt / 138
5.5.6 Het tijdstip waarop het liquidatieverlies genomen mag worden / 138
5.5.7 Formeelrechtelijke bepalingen / 139

Hoofdstuk 6
De deelnemingsvrijstelling binnen het Nederlandse internationale belastingrecht / 143
6.1 Inleiding / 143

6.2 Nederlands internationale fiscale concurrentiepositie / 143
6.3 De uitgangspunten van het Nederlandse internationaal belastingrecht / 146
6.3.1 Wat is internationaal belastingrecht? / 146
6.3.2 De bij de afbakening van belastingsoevereiniteit gehanteerde beginselen / 148
6.3.3 De Nederlandse methoden ter voorkoming van internationale dubbele belasting / 151
6.4 De relatie tussen het voorkomen van internationale economische en internationale juridische dubbele belasting / 153
6.4.1 Internationale economische en juridische dubbele belasting / 153
6.5 De fiscale behandeling van de buitenlandse vaste inrichting en de buitenlandse dochtervennootschap / 160
6.6 De aftrek van kosten in verband met de buitenlandse deelneming / 160
6.6.1 De reparatiewetgeving n.a.v. het Bosal-arrest / 163

Hoofdstuk 7
Sfeerovergangen bij afgewaardeerde concernvorderingen / 165
7.1 Inleiding / 165
7.2 De wettelijke regeling zoals die van medio 1990 tot 2001 heeft gegolden / 167
7.3 De wettelijke regeling zoals die van 1 januari 2001 t/m 8 december 2005 heeft gegolden / 169
7.4 De huidige regeling / 172

Deel B – deelnemingsverrekening / 175

Hoofdstuk 8
Achtergrond van de deelnemingsverrekening / 177
8.1 Beschrijving fundamentele verschillen deelnemingsverrekening en deelnemingsvrijstelling / 177
8.2 Overwegingen van de wetgever bij de invoering van de deelnemingsverrekening / 178
8.3 De deelnemingsverrekening in een notendop / 183

Hoofdstuk 9
De oogmerktoets / 185
9.1 Inleiding / 185
9.2 Wanneer wordt een deelneming ter belegging gehouden? / 186
9.2.1 Algemene lijn oogmerktoets / 186
9.2.2 Het wegen van (de samenhang tussen) de functies van de moedervennootschap en de dochtervennootschap / 188
9.2.3 De verhouding tot de jurisprudentie die is gewezen onder de tot 1 januari 2007 geldende wetgeving / 190
9.3 De fictie voor een lichaam dat grotendeels kleine aandelenbelangen houdt / 191
9.3.1 Inhoud van de fictie / 191
9.3.2 De vormgeving van de fictie / 192
9.4 De fictie voor een deelneming die binnen de groep financiert of ter beschikking stelt / 193
9.4.1 Inhoud en nut van de fictie / 193
9.4.2 Reikwijdte van de fictie / 194
9.5 Reikwijdte van de oogmerktoets / 195

Hoofdstuk 10
De onderworpenheidstoets / 199
10.1 Inleiding / 199
10.2 Toepassing van de onderworpenheidstoets / 200
10.2.1 Inleiding / 200
10.2.2 Onderworpenheidstoets bij nominaal tarief van ten minste 10% / 201
10.2.3 Onderworpenheidstoets bij nominaal tarief lager dan 10% / 204
10.2.4 Invloed van Nederlandse bijzondere tarieven / 205
10.2.5 Stroomschema onderworpenheidstoets / 206
10.3 Elementen van de onderworpenheidstoets nader beschouwd / 208
10.3.1 Inleiding / 208
10.3.2 Kwalificerende belastingplichtige en vereiste subjectieve onderworpenheid / 208
10.3.3 Kwalificerende belastingen / 209
10.3.4 De winst waarover een heffing wordt vereist / 210
10.3.5 De toetsingsperiode / 211
10.4 Onderworpenheidstoets en latente belastingdruk / 212
10.5 Toepassing van de onderworpenheidstoets in een aantal concrete situaties / 217
10.5.1 Inleiding / 217
10.5.2 Tussenhoudstersituaties / 217
10.5.3 Toepassing van de onderworpenheidstoets in vaste inrichtingssituaties / 219
10.5.4 Het lichaam waarin de belastingplichtige een deelneming houdt, participeert in een hybride entiteit / 220
10.5.5 Dochtermaatschappij verkrijgt inkomsten waarop te verrekenen buitenlandse bronheffing rust / 222
10.5.6 Deelneming in hybride entiteit / 224
10.5.7 Toepassing van de onderworpenheidstoets als sprake is van fiscale verliezen / 225
10.5.8 Toepassing onderworpenheidstoets bij fiscale eenheid of group relief / 229
10.6 De onderworpenheidstoets in de periode 2007-2009 / 234
10.6.1 Inleiding / 234
10.6.2 Omrekening van de buitenlandse belastinggrondslag naar Nederlandse maatstaven / 234
10.6.3 Onderworpenheidstoets in vaste inrichtingsituaties / 236
10.6.4 Toepassing van de onderworpenheidstoets in een verrekeningsjaar / 237

Hoofdstuk 11
De bezittingentoets / 239
11.1 Inleiding / 239
11.2 Het begrip ‘vrije belegging’ / 240
11.2.1 Definitie / 240
11.2.2 Specifieke activa getoetst / 242
11.3 De toerekeningsbalans / 249
11.3.1 Waardering, de pro rata toerekening en het ‘doorgaanscriterium’ / 249
11.3.2 Invloed van kwalificatieverschillen / 253
11.4 De ‘rotte appelbenadering’ / 256
11.5 De toets of sprake is van een laagbelaste vrije belegging / 257
11.6 Groepsfinanciering en -terbeschikkingstelling in relatie tot de bezittingentoets / 259
11.6.1 Inleiding / 259
11.6.2 Welke bezittingen vallen onder de fictie van art. 13 lid 12 onderdeel b en c Wet VPB 1969? / 260
11.6.3 De uitzondering voor actieve financiering en actieve terbeschikkingstelling / 261
11.6.4 De uitzondering voor externe financiering / 263
11.6.5 Is voldoende tegenbewijs tegen de fictie mogelijk? / 265
11.6.6 De ‘anti-oppompbepaling’ / 266
11.6.7 Tariefsarbitrage en buitenlandse consolidatieregimes / 268
11.6.8 Dubbeltellingen – Financiering bezittingen met vreemd vermogen / 269
11.7 De uitzondering voor vastgoed / 272
11.8 Bewijsrechtelijke aspecten van de bezittingentoets / 275
11.8.1 Inleiding / 275
11.8.2 Bewijslastverdeling en bewijskracht geconsolideerde balans / 276
11.9 Evaluatie toetsen / 279
11.9.1 Inleiding / 279
11.9.2 Geschiktheid huidige systematiek waarbij een deelneming wordt gekwalificeerd / 280
11.9.3 Geschiktheid van de toetsingsvoorwaarden / 280
11.9.4 Alternatief voor huidige oogmerk-, bezittingen- en onderworpenheidstoets / 282
11.10 Bezittingentoets in de periode 2007-2009 / 285
11.10.1 Inleiding / 285
11.10.2 Groepsfinanciering in relatie tot de voormalige bezittingentoets / 286
11.10.3 Vastgoed in relatie tot de voormalige bezittingentoets / 291

Hoofdstuk 12
De bruterings- en verrekeningssystematiek / 297
12.1 Inleiding / 297
12.2 De bruteringssystematiek / 297
12.2.1 Inleiding / 297
12.2.2 De te bruteren voordelen en bruteringsbreuk / 298
12.2.3 Aan- en verkoopkosten / 299
12.2.4 De uitzonderingen op de bruterings- en verrekeningssystematiek / 301
12.2.5 De deelnemingsverrekening in verliessituaties / 302
12.2.6 Brutering in relatie tot de Moeder-dochterrichtlijn / 307
12.3 De herwaarderingsverplichting ex art. 13a Wet VPB 1969 / 307
12.3.1 Inleiding / 307

12.3.2 Toepassingsvoorwaarden / 308
12.3.3 De werking van de herwaarderingsverplichting / 309
12.4 De verrekeningssystematiek / 310
12.4.1 Inleiding / 310
12.4.2 Belastingdruk voortvloeiend uit deelnemingsverrekening / 311
12.4.3 Forfaitaire winstbelastingdruk van 5% / 311
12.4.4 Tweede en derde limiet en doorschuifregeling / 313
12.5 De brutering en verrekening in EU-situaties / 316
12.5.1 Inleiding / 316
12.5.2 Toepassingsvoorwaarden / 316
12.5.3 De werking van de regeling / 320
12.6 Rangorde / 327

Hoofdstuk 13
De deelnemingsverrekening in samenloopsituaties / 331
13.1.1 Inleiding / 331
13.2 Toepassing van de herinvesteringsreserve op een verrekeningsdeelneming / 331
13.3 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en commissarisbeloning / 332
13.4 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en afgewaardeerde vorderingen / 333
13.4.1 Inleiding / 333
13.4.2 Samenloop met art. 13b Wet VPB 1969 / 333
13.4.3 Samenloop met art. 13ba Wet VPB 1969 / 334
13.5 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en de liquidatieverliesregeling / 336
13.5.1 Inleiding / 336
13.5.2 Volstaat verrekening van het verlies? / 337
13.5.3 Gevolgen van het niet van toepassing zijn van art. 13d Wet VPB 1969 op verrekeningsdeelnemingen / 338
13.6 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en (bedrijfs)fusie/ (af)splitsing / 343
13.6.1 Inleiding / 343
13.6.2 Belastingplichtige met belang in verrekeningsdeelneming is betrokken bij (bedrijfs)fusie of (af)splitsing / 344
13.6.3 Het lichaam waarin de belastingplichtige een verrekeningsdeelneming houdt, is betrokken bij een fusie of (af)splitsing / 347
13.7 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en aandelenfusie / 348
13.8 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en de fiscale eenheid / 349
13.8.1 Inleiding / 349
13.8.2 Een lichaam waarin een verrekeningsdeelneming wordt gehouden, wordt opgenomen in een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting / 349
13.8.3 Eén of meerdere fiscale eenheidsvennootschappen houden een verrekeningsdeelneming / 352
13.8.4 Fiscale eenheid houdt een verrekeningsdeelneming in een lichaam met een gevoegde vaste inrichting / 358

13.9 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en de houdsterverliesbepaling van art. 20 lid 4 Wet VPB 1969 / 365
13.10 Samenloop tussen de deelnemingsverrekening en dividendbelasting / 367

Deel C – Sfeerovergangen en compartimentering / 369

Hoofdstuk 14
Compartimentering / 371
14.1 Inleiding / 371
14.2 Compartimeringsjurisprudentie / 371
14.2.1 Werking van de compartimenteringsleer uit de jurisprudentie / 371
14.2.2 Samenhang met de waardering van deelnemingen / 375
14.3 Art. 28c Wet VPB / 376
14.4 Compartimentering en art. 13 lid 16 (aflopende deelneming) / 378
14.5 Compartimentering en de liquidatieverliesregeling / 379
14.6 Compartimentering en gefacilieerde fusie/splitsing / 380
14.6.1 Inleiding / 380
14.6.2 Sfeerovergang met betrekking tot aandelenbelang dat overgaat bij fusie/splitsing / 381
14.6.3 Sfeerovergang op aandeelhoudersniveau / 382
14.6.4 Compartimentering en dividendbelasting / 385

Deel D – Deelnemingsvrijstelling en deelnemingsverrekening in Europeesrechtelijk perspectief / 389

Hoofdstuk 15
De deelnemingsvrijstelling en –verrekening en het EU-recht / 391
15.1 Inleiding / 391
15.2 De Moeder-dochterrichtlijn / 393
15.3 Andere aanpassingen van de deelnemingsvrijstelling i.v.m. het EU-recht / 395
15.4 EU-rechtelijke vragen in verband met de deelnemingsverrekening / 397
15.4.1 Inleiding / 397
15.4.2 Het VWEU / 397
15.4.3 De Moeder-dochterrichtlijn / 412

Register met rechtspraak en besluiten / 415
Trefwoordenregister / 419