LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN / XV
HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Aanleiding tot het onderzoek / 1
1.2 Probleemstelling en onderzoeksvragen / 18
1.3 De verantwoording over de onderzoeksmethoden / 26
1.4 Opbouw van deze studie / 38
HOOFDSTUK 2
Algemeen kader voor het vergaren van toezichtinformatie / 41
2.1 Inleiding fiscale toezichtgegevens / 41
2.2 Begripsbepaling / 42
2.3 Fiscaal toezicht in het kader van de belastingheffing / 56
2.3.1 Fiscale compliance als doel / 57
2.3.2 Fiscale transparantie als middel en doel / 72
2.4 Juridische determinanten van fiscale informatiegaring / 80
2.4.1 Het modelleren van het proces van informatiegaring / 80
2.4.2 Processuele belangenafweging bij het uitoefenen van bevoegdheden / 91
2.4.2.1 De wettelijke taak van de toezichthouder / 91
2.4.2.2 De fundamentele rechten van de burgers en bedrijven / 94
2.4.2.3 De wet- en regelgeving voor het vergaren van toezichtgegevens / 98
2.4.2.4 Belangenafweging van de publieke versus private waarden / 104
2.4.3 Waarborgen voor rechtvaardige informatiegaring / 112
2.4.3.1 Doelgebonden vertrouwelijke behandeling van de verkregen toezichtgegevens / 113
2.4.3.2 Rechtsbescherming als waarborg voor een juiste belangenafweging / 125
2.4.4 Zorgvuldigheid als voorwaarde voor rechtvaardig gebruik van gegevens / 127
2.5 Beantwoording van de onderzoeksvraag / 136
HOOFDSTUK 3
Wettelijke taak van de Belastingdienst / 141
3.1 Inleiding / 141
3.2 Collectieve verantwoordelijkheid van belastingheffing (in historisch perspectief) / 142
3.3 Organisatorische en functionele ontwikkeling van de belastingadministratie / 151
3.4 De inspecteur als dienaar van volk en staat / 161
3.5 Beantwoording van de onderzoeksvraag / 178
HOOFDSTUK 4
Aard van het toezicht en het bevoegdhedenstelsel / 181
4.1 Inleiding / 181
4.2 Bestuursorganen en hun algemene toezichthoudende taken / 182
4.2.1 Toezichthouden in zijn diversiteit / 182
4.2.2 De (on)afhankelijk positie en taakuitoefening van de toezichthoudende instanties / 195
4.2.3 De rol van de Belastingdienst in de publieke taakuitoefening van toezicht en uitvoering / 198
4.3 De toezichthouder met zijn algemene bevoegdheden / 207
4.4 Bijzondere bevoegdheden boven op het (standaard) Awb-pakket / 224
4.5 Beantwoording van de onderzoeksvraag / 237
HOOFDSTUK 5
Algemene wettelijke toezichtsbevoegdheden / 241
5.1 Inleiding / 241
5.2 Verschijnings- en nakomingsplicht / 242
5.2.1 Inleiding / 242
5.2.2 Conceptuele analyse / 243
5.2.3 Functionele analyse / 247
5.2.4 Conclusies / 252
5.3 Verstrekken van gegevens en inlichtingen ‘te zijnen aanzien’ (art. 47 lid 1 letter a AWR versus 5:13, 5:16 en 5:17 lid 1 Awb) / 253
5.3.1 Inleiding / 253
5.3.2 Conceptuele analyse / 254
5.3.2.1 De beginselen van medewerking / 254
5.3.2.2 De reikwijdte van de inlichtingverplichting / 267
5.3.2.3 De kring van personen / 273
5.3.2.4 De gerechtvaardigde noodzaak / 277
5.3.2.5 De wijze van medewerking / 281
5.3.3 Functionele analyse / 282
5.3.3.1 De mogelijkheden voor het verkrijgen van (gegevens en) inlichtingen / 282
5.3.3.2 Het vereiste belang tot het verkrijgen van (gegevens en) inlichtingen met eventuele beperkingen in het nakomen / 286
5.3.3.3 De inlichtingenplichtige / 291
5.3.4 Conclusies / 299
5.4 Verstrekken van inzage in boeken, bescheiden en andere gegevensdragers (art. 47 lid 1 letter b AWR versus 5:13 Awb, 5:17 Awb en 5:20 Awb) / 301
5.4.1 Inleiding / 301
5.4.2 Conceptuele analyse / 302
5.4.2.1 De reikwijdte van de inzage / 302
5.4.2.2 Het belang van de inzage / 303
5.4.2.3 De aard van de medewerking / 309
5.4.2.4 Het maken van afschriften / 312
5.4.3 Functionele analyse / 313
5.4.3.1 De administratie / 314
5.4.3.2 De functionele beperkingen tot inzage in (delen van) de administratie / 317
5.4.3.3 De bewaarplicht / 327
5.4.3.4 Het (elektronische) briefverkeer / 330
5.4.3.5 Het beschikbaar stellen van ‘de administratie’ / 332
5.4.4 Conclusies / 338
5.5 Gegevensdragers van verantwoordingsplichtige bij derden (art. 48 AWR versus de artikelen 5:13, 5:17, 5:18 en 5:20 Awb) / 340
5.5.1 Inleiding / 340
5.5.2 Conceptuele analyse / 340
5.5.2.1 De kring van personen met een medewerkingsverplichting / 341
5.5.2.2 De procedure van het in kennisstellen bij raadpleging / 342
5.5.2.3 De reikwijdte van de medewerkingsverplichting / 343
5.5.3 Functionele analyse / 344
5.5.4 Conclusies / 346
5.6 Toegang tot gebouwen of grond (art. 50 AWR versus art. 5:15 Awb) / 347
5.6.1 Inleiding / 347
5.6.2 Conceptuele analyse / 348
5.6.2.1 De personen die toegang kunnen verkrijgen / 348
5.6.2.2 De locaties / 349
5.6.2.3 De dagen en tijdstippen / 352
5.6.2.4 Het verkrijgen van de toegang / 353
5.6.2.5 De reikwijdte van de medewerking na verleende toegang / 354
5.6.3 Functionele analyse / 355
5.6.3.1 Het betreden van plaatsen en zoekend rondkijken / 356
5.6.3.2 Enkele bijzondere locaties / 359
5.6.4 Conclusies / 362
5.7 Verstrekken van gegevens en inlichtingen ten behoeve van derden (art. 53 AWR versus art. 5:20 Awb) / 362
5.7.1 Inleiding / 362
5.7.2 Conceptuele analyse / 364
5.7.2.1 De kring van personen / 364
5.7.2.2 De toegang tot overheidsinstellingen / 368
5.7.2.3 De reikwijdte van de medewerking / 369
5.7.2.4 De toepassing van het verschoningsrecht / 371
5.7.3 Functionele analyse / 373
5.7.3.1 De kring van personen belicht / 374
5.7.3.2 De bijzondere rol en belangen van de derde / 379
5.7.3.3 Enkele bijzondere informanten / 383
5.7.3.4 De beperkte rol van de verschoningsgerechtigde(n) in het algemeen / 386
5.7.3.5 De rol van de belastingambtenaar als verschoningsgerechtigde in het bijzonder / 389
5.7.4 Conclusies / 392
5.8 Beantwoording van de onderzoeksvraag / 394
HOOFDSTUK 6
Belangenafweging bij het verstrekken van fiscale toezichtgegevens / 397
6.1 Inleiding / 397
6.2 Wettelijke geheimhoudingsplicht (art. 67 lid 1 AWR) / 399
6.2.1 Specifieke verbod op bekendmaking van fiscale gegevens / 399
6.2.2 Geen absoluut verbod / 403
6.2.3 Algemene geheimhoudingsplicht voor bestuursorganen / 406
6.2.4 Belangenafweging door de Belastingdienst als gegevensverstrekker / 409
6.2.5 Transparantie over de gegevensverstrekking / 412
6.2.6 Het verstrekken van gegevens in andere sferen ontkracht het zwijgrecht / 419
6.3 Wettelijk verplichte bekendmaking (art. 67 lid 2 letter a AWR) / 423
6.4 Bekendmaking bij ministeriële regeling (art. 67 lid 2 letter b AWR) / 429
6.5 Ontheffing van de geheimhoudingsplicht (art. 67 lid 3 AWR) / 438
6.6 Een schets van actuele ontwikkelingen / 440
6.6.1 Privacy-impact Assessment / 441
6.6.2 Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) / 442
6.6.3 Kaderwet gegevensuitwisseling / 447
6.7 Beantwoording van de onderzoeksvraag / 450
HOOFDSTUK 7
Conclusies en aanbevelingen / 455
7.1 Inleiding / 455
7.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen / 456
7.3 Beantwoording van de probleemstelling / 462
7.4 Aanbevelingen / 466
7.5 Contourenschets naar integratie van fiscale gegevens / 470
7.6 Slotopmerking / 475
HOOFDSTUK 8
Samenvatting / 477
HOOFDSTUK 9
Summary / 483
HOOFDSTUK 10
Bijlagen en tabellen / 489
Bijlage 1. Vergelijkingstabel toezichthouders, doel en toezichthoudende taak (I) / 490
Bijlage 2. Vervolg vergelijkingstabel toezichthouders, doel en toezichthoudende taak (II) / 491
Bijlage 3. Vergelijkingstabel Art. 43c Uitv. reg. AWR 1994 (I) / 493
Bijlage 4. Vervolg vergelijkingstabel Art. 43c Uitv. reg. AWR 1994 (II) / 495
Bijlage 5. Vergelijkingstabel toezichthouders volgens ZBO register (30 november 2016) / 496
Bijlage 6a. Vergelijking onderscheiden wettelijke toezichtsbevoegdheden / 498
Bijlage 6b. Vergelijking van de toezichtsbevoegdheden / 499
Bijlage 7a. Vergelijking van de specifieke toezichtsbevoegdheden / 500
Bijlage 7b. Vergelijking van de algemene toezichtsbevoegdheden AWR/Awb / 501
Bijlage 8. Overzicht van Nederlandse publieke en private toezichthouders: / 502
Bijlage 9. Alfabetische lijst met structurele ontheffingen (Art. 43 c Uitv. reg. AWR) / 504
Bijlage 10. Overzicht wettelijke gegevensverstrekking / 505
Bijlage 11. Overzicht gepubliceerde convenanten / 514
Bijlage 12a. Lijst met structurele ontheffingen met onderscheid naar aard samenwerking / 525
Bijlage 12b. Tabellen met structurele ontheffingen met onderscheid naar aard samenwerking / 540
Bijlage 13. Massale gegevensverstrekking op grond van wettelijke bepalingen / 546
Bijlage 14. Ontvangers met onderscheiden sferen op grond van art. 43c Uitv. reg. AWR / 549
Bijlage 15. Massale gegevensverstrekking op grond van Art. 43c Uitv. reg. AWR / 552
Wettelijk kader AWR en Awb (par. 5.2 – 5.7) / 553
Kamerstukken, jurisprudentie, rapporten en overige documenten / 559
Kamerstukken Eerste en Tweede Kamer / 559
Handelingen Eerste en Tweede Kamer / 562
Overige kamerstukken / 563
Europees Hof voor de Rechten van de Mens / 565
Hof van Justitie van de Europese Unie / 566
Het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese Unie / 567
Hoge Raad der Nederlanden / 567
Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State / 571
Centrale Raad van Beroep / 571
College van Beroep voor het bedrijfsleven / 572
Gerechtshoven / 573
Rechtbanken / 574
Overige jurisprudentie / 576
Resoluties, Besluiten en Verordeningen / 576
Staatspublicaties / 578
Aanwijzingen, besluiten en overige regelingen (officiële publicaties) / 579
Rapporten en onderzoeken / 581
Verslagen en brochures / 582
Commissies / 583
Convenanten en samenwerkingsovereenkomsten / 584
Internet verwijzingen (met raadpleegdatum voorzover relevant voor verwijzing) / 585
Overige / 586
Lijst van aangehaalde literatuur / 587
Curriculum vitae / 609
