Over Cees van Dam
Cees van Dam is hoogleraar aan King's College in Londen en aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast is hij onafhankelijk adviseur van bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties.
Cees van Dam
Cees van Dam is hoogleraar aan King's College in Londen en aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast is hij onafhankelijk adviseur van bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties.
Meer over de auteurs
Cees van Dam,
Jac Hijma,
W.A.M. van Schendel,
Lodewijk Valk
e.a.
Rechtshandeling en Overeenkomst
Gebonden Nederlands 2022 10e druk 9789013167276Op voorraad | Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Samenvatting
Dit studieboek geeft een overzichtelijke weergave van de kernleerstukken van het vermogensrecht. Zowel de vermogensrechtelijke rechtshandeling als de (obligatoire) overeenkomst wordt behandeld. Deze 10e druk is volledig geactualiseerd en bevat de laatste wetswijzigingen, jurisprudentie en literatuur. De vele voorbeelden en illustraties maakt de materie begrijpelijk en prettig leesbaar.
Rechtshandeling en Overeenkomst is gewijd aan de vermogensrechtelijke rechtshandeling, en met name aan de meest belangrijke verschijningsvorm daarvan: de (obligatoire) overeenkomst.
Na een algemene inleiding worden de volgende thema’s besproken:
- de totstandkoming van overeenkomsten en andere rechtshandelingen, met inbegrip van de totstandkoming door middel van een tussenpersoon
- de nietigheid en vernietigbaarheid van overeenkomsten en andere rechtshandelingen
- de rechtsgevolgen van de overeenkomst, zowel tussen partijen als ten opzichte van eventuele derden
Rechtshandeling en overeenkomst actueel
Deze 10e druk betreft een volledig geactualiseerde bewerking, waarin de wetswijzigingen, de jurisprudentie en de literatuur van de afgelopen drie jaren zijn verwerkt. Zo ben je weer helemaal bij in de actuele stand van zaken omtrent rechtshandeling en overeenkomst.
Rechtshandeling en Overeenkomst slaagt erin de kernleerstukken van het vermogensrecht op overzichtelijke wijze inzichtelijk te maken. Hiermee is het een onmisbaar studieboek voor WO studenten Privaatrecht, Contractenrecht en Verbintenissenrecht.
Specificaties
ISBN13:9789013167276
Taal:Nederlands
Bindwijze:gebonden
Aantal pagina's:420
Uitgever:Wolters Kluwer
Druk:10
Verschijningsdatum:31-8-2022
Hoofdrubriek:Juridisch
ISSN:
Jongbloed:Vermogensrecht - Rechtshandeling
Lezersrecensies
Wees de eerste die een lezersrecensie schrijft!
Over Jac Hijma
Prof.mr. J. Hijma is sinds 1988 hoogleraar burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden. Verder is hij raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Arnhem.
Hij is redacteur voor diverse publicaties.
Over Lodewijk Valk
Mr. W.L. Valk is sinds 2016 advocaat-generaal bij de Hoge Raad. Daarvoor was hij rechter in Haarlem en vervolgens raadsheer en vice-president in het Gerechtshof Arnhem.
Inhoudsopgave
Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XXI
Initialen van vermelde NJ-annotatoren / XXIII
Verkort aangehaalde literatuur / XXV
HOOFDSTUK 1
Algemene inleiding / 1
1.1 Introductie / 1
1. Terreinverkenning / 1
2. Opbouw van dit studieboek / 1
1.2 De rechtshandeling / 2
3. Begrip ‘rechtshandeling’ / 2
4. Rechtshandelingen versus andere handelingen / 3
5. Meerzijdige en eenzijdige rechtshandelingen / 4
6. Wettelijke regeling / 6
7. Rechtshandelingen buiten het vermogensrecht / 6
1.3 De (obligatoire) overeenkomst / 6
8. Begrip ‘overeenkomst’ / 6
9. Wettelijke regeling; gelaagde structuur / 8
10. Meerpartijenovereenkomst / 8
11. Bijzondere overeenkomsten / 9
12. Verdere onderscheidingen van (obligatoire) overeenkomsten / 11
13. Grondbeginselen van contractenrecht / 13
14. Contractsvrijheid / 14
15. Consensualisme en verbindende kracht / 14
16. Partijen en hun hoedanigheid / 15
17. Niet-obligatoire overeenkomsten / 17
1.4 Afrondende algemene opmerkingen / 18
18. Kenbronnen / 18
18a. Europese richtlijnen / 19
19. Rechtsvergelijking / 20
20. Internationaal privaatrecht / 21
21. Overgangsrecht / 21
HOOFDSTUK 2
Totstandkoming / 23
2.1 Inleiding / 23
22. Totstandkoming als ontstaansfeit / 23
23. Structuur van de wettelijke regeling / 23
2.2 Het tot stand komen van rechtshandelingen / 24
2.2.1 Algemeen / 24
24. De rechtshandeling als wilsverklaring / 24
25. Bescherming van vertrouwen / 25
2.2.2 De verklaring / 25
26. Vorm van de verklaring / 25
27. Stilzwijgende wilsverklaringen / 26
28. Toerekening van verklaringen / 26
29. Ontvangsttheorie / 28
30. Het intrekken van een verklaring / 30
2.2.3 De wilsvertrouwensleer / 30
31. Introductie / 30
32. Wilsleer, verklaringsleer en vertrouwensleer / 31
33. Het uiteenlopen van wil en verklaring / 32
34. Oneigenlijke dwaling; begrip / 33
35. Gevallen van oneigenlijke dwaling / 33
36. De geestelijke stoornis / 34
37. Verhouding tot curatele / 35
38. De bewijsvoering in het geval van geestelijke stoornis / 35
39. Wie kan zich op uiteenlopen van wil en verklaring beroepen? / 37
40. Gerechtvaardigd vertrouwen / 39
41. Goede trouw en onderzoeksplicht / 40
42. Vorm van bescherming; bescherming als bevoegdheid / 41
43. Vertrouwensbescherming onder oud recht / 41
44. Nuanceringen onder huidig recht / 42
45. De rol van de wilsvertrouwensleer bij uitleg / 43
2.2.4 De rechtshandeling onder tijdsbepaling of voorwaarde / 43
46. Tijdsbepaling en voorwaarde / 43
47. Toelaatbaarheid tijdsbepaling en voorwaarde / 44
48. Geen terugwerkende kracht / 45
2.2.5 Bescherming van derden; schijnhandeling / 46
49. Bepaling van art. 3:36 / 46
50. Toepassingen / 48
51. De schijnhandeling / 49
2.3 Het tot stand komen van overeenkomsten / 49
2.3.1 Algemeen / 49
52. Regeling in art. 6:217-225 / 49
53. Plaatsing in Boek 6 / 50
54. Aanvullend recht / 50
55. Invloed van eenvormig kooprecht / 51
2.3.2 Het aanbod / 51
56. Het aanbod-aanvaardingmodel; totstandkoming zonder aanbod en aanvaarding / 51
57. Wat is een aanbod? / 53
58. Het openbare aanbod / 53
59. De uitnodiging om in onderhandeling te treden / 54
60. De inhoud van het aanbod / 55
61. Aantastbaarheid van het aanbod / 55
62. De herroepelijkheid van het aanbod / 55
63. Andere stelsels / 56
64. Wanneer is een aanbod onherroepelijk? / 57
65. De optie / 57
66. Onderscheid tussen herroeping en intrekking / 58
67. Afwijking van wettelijk stelsel; het vrijblijvend aanbod / 58
68. De uitloving / 58
69. Verval van het aanbod door tijdsverloop / 60
70. Verval van het aanbod door verwerping / 61
71. Dood, handelingsonbekwaamheid, bewind en faillissement / 61
2.3.3 De aanvaarding van het aanbod / 61
72. De aanvaarding / 61
73. Aanvaarding in geval van rechtshandelingen om niet / 63
74. Werking van de te late aanvaarding / 63
75. De van het aanbod afwijkende ‘aanvaarding’ / 64
76. Battle of forms / 64
2.3.4 De precontractuele fase / 66
77. Inleidende opmerkingen / 66
78. Toepasselijke normen; voorovereenkomst / 66
79. Rompovereenkomst / 67
80. De Plas/Valburg-doctrine / 68
80a. Heroverweging / 70
2.3.5 Contracteren in bijzondere gevallen / 72
80b. Elektronisch contracteren / 72
80c. Overeenkomsten tussen handelaren en consumenten / 74
80d. Contracteren met dienstverrichters / 76
HOOFDSTUK 3
Vertegenwoordiging en volmacht / 79
3.1 Vertegenwoordiging / 79
81. Inleiding / 79
82. Afbakening / 80
83. Verdere afbakening / 81
84. Theorie / 82
85. Wettelijke regeling / 83
86. Schakelbepalingen / 84
87. Vertegenwoordiging in het privaatrecht / 84
88. Functie / 87
89. Vertegenwoordiging in het bestuursrecht / 87
89a. Internationale aspecten / 89
3.2 Volmacht / 89
3.2.1 Volmacht in het algemeen / 89
90. Begrip / 89
91. In naam van / 90
92. Volmacht en lastgeving / 92
93. Maatschappelijke betekenis / 93
3.2.2 Volmachtverlening / 94
94. Volmachtverlening als rechtshandeling / 94
95. Verklaring aan wie? / 95
96. De persoon van de gevolmachtigde (art. 3:63-65) / 96
97. Vorm / 97
98. Omvang van de volmacht / 97
99. Aan functie verbonden volmacht / 99
3.2.3 De positie van de wederpartij / 100
100. Inleiding / 100
101. Hoofdzaken / 100
102. Vertrouwen / 101
103. Toedoen / 103
104. Risico / 105
105. Intermezzo: vervalste handtekening en andere valse verklaringen / 109
106. Bewijs volmacht / 110
107. Openbaarmaking / 111
3.2.4 Bekrachtiging / 112
108. Aard / 112
109. De positie van de wederpartij / 114
3.2.5 Rechtsgevolgen volmacht / 114
110. Rechtsgevolgen / 114
111. Verhouding volmachtgever-gevolmachtigde / 115
112. Toerekening innerlijke feiten / 116
113. Art. 3:67 en 68 / 117
3.2.6 Aansprakelijkheid in geval van onbevoegdheid / 118
114. Instaan / 118
115. Gevolgen instaan / 119
115a. Onrechtmatige daad / 121
3.2.7 Einde volmacht; onherroepelijkheid / 122
116. Einde volmacht / 122
117. Onherroepelijke volmacht / 123
118. Art. 3:74 / 124
3.3 Middellijke vertegenwoordiging / 125
119. Inleiding / 125
120. Bedekte vertegenwoordiging / 127
121. Wettelijke regeling / 128
122. Schadevergoeding / 129
123. Overgang van rechten / 130
124. Last tot uitoefening van rechten / 131
HOOFDSTUK 4
Gronden van nietigheid en vernietigbaarheid / 135
4.1 Inleiding / 135
125. Overzicht / 135
126. Nietigheid en vernietigbaarheid / 136
4.2 Handelingsonbekwaamheid en handelingsonbevoegdheid / 137
4.2.1 Handelingsonbekwaamheid / 137
127. Wie zijn handelingsonbekwaam? / 137
128. De gevolgen van handelingsonbekwaamheid / 138
129. Minderjarigen; algemeen / 139
130. Toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger / 140
131. Veronderstelde toestemming: maatschappelijk gebruik / 141
132. Onder curatele gestelden / 143
133. Geen bescherming van derden te goeder trouw / 144
134. Meerzijdige en eenzijdige, gerichte en ongerichte rechtshandelingen / 145
4.2.2 Handelingsonbevoegdheid / 146
135. Begrip ‘handelingsonbevoegdheid’ / 146
136. Goederen waarover een geding aanhangig is / 147
137. Andere categorieën / 148
4.3 Vormvoorschriften / 149
138. Formalisme en consensualisme / 149
139. Wettelijke en contractuele vormvoorschriften / 150
140. De wet / 151
141. De voorgeschreven vorm / 152
142. Eerste uitzondering op de nietigheidssanctie: vernietigbaarheid / 153
143. Tweede uitzondering op de nietigheidssanctie: geldigheid / 155
144. De voorovereenkomst (art. 6:226) / 155
4.4 Strijd met wet, openbare orde of goede zeden / 156
145. Het beginsel van de contractsvrijheid / 156
146. Overzicht; bepaalbaarheid / 158
4.4.1 Strijd met de wet / 160
147. Inleiding / 160
148. Wet in formele zin / 161
149. Dwingend recht / 162
150. Het verrichten van de rechtshandeling / 163
151. De rechtsgevolgen (lid 2) / 165
152. De wetsbepaling strekt niet tot aantasting van de rechtshandeling (lid 3) / 166
4.4.2 Strijd met de goede zeden of de openbare orde / 167
153. Goede zeden; algemeen / 167
154. De inhoud van de rechtshandeling is (via de wet) in strijd met de goede zeden of de openbare orde / 169
155. De strekking van de rechtshandeling is (via de wet) in strijd met de goede zeden of de openbare orde / 171
156. De rechtshandeling is rechtstreeks in strijd met de goede zeden / 173
157. De rechtshandeling is rechtstreeks in strijd met de openbare orde / 175
4.5 Wilsgebreken / 176
158. Algemeen / 176
4.5.1 Dwaling / 177
159. Inleiding / 177
160. Eigenlijke en oneigenlijke dwaling / 178
161. Dwalingsregeling niet alleen van toepassing op overeenkomsten / 179
162. De grondslag van de dwaling / 180
163. De structuur van art. 6:228 / 181
164. Een mededeling van de wederpartij (lid 1 sub a) / 182
165. Het zwijgen van de wederpartij (lid 1 sub b) / 183
166. Wederzijdse dwaling (lid 1 sub c) / 185
167. De onderzoeksplicht van de dwalende / 186
168. De verhouding tussen mededelings- en onderzoeksplicht / 187
169. De verhouding tussen deskundige en ondeskundige partijen (de hoedanigheid van partijen) / 189
170. Causaal verband tussen dwaling en overeenkomst / 191
171. Kenbaarheid voor de wederpartij / 192
172. Toekomstige omstandigheden / 193
173. Aard van de overeenkomst / 194
174. Verkeersopvattingen en omstandigheden van het geval / 195
175. Verwante leerstukken / 196
175a. Verwante leerstukken (vervolg): dwaling en wanprestatie bij financiële producten en diensten / 198
176. Contractuele uitsluiting van een beroep op dwaling / 200
4.5.2 Bedrog / 200
177. Samenhang en onderscheid tussen dwaling en bedrog / 200
178. De kunstgrepen / 201
179. Heeft de bedrogene een onderzoeksplicht? / 202
180. Causaliteit en naïviteit / 203
4.5.3 Bedreiging / 204
181. Bedreiging met een ongeoorloofd middel / 204
182. Bedreiging met een geoorloofd middel / 205
183. Causaliteit / 206
4.5.4 Misbruik van omstandigheden / 206
184. Algemeen / 206
185. Nadeel: factor of voorwaarde? / 207
186. Dwangposities en noodsituaties / 208
187. Geestelijke en psychische conditie / 209
188. De verhouding tussen bedreiging en misbruik van omstandigheden / 210
4.5.5 Wilsgebreken veroorzaakt door een derde / 210
189. Algemeen / 210
4.5.6 Wilsgebreken en oneerlijke handelspraktijken / 211
189a. Algemeen / 211
4.5.7 Voortbouwende overeenkomst / 213
190. Algemeen / 213
4.6 Benadeling van schuldeisers / 214
191. Algemeen / 214
192. Onverplichte rechtshandelingen / 215
193. Benadeling in de mogelijkheid tot geldelijk verhaal / 216
194. Wetenschap van benadeling / 217
195. De positie van derden (art. 3:45 lid 5 en 3:48) / 218
HOOFDSTUK 5
Gevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid / 219
196. Overzicht / 219
5.1 Voorkoming of beperking van nietigheid / 220
5.1.1 De nietige rechtshandeling / 220
197. Nietigheid en ongeldigheid / 220
198. Wat is nietigheid? / 220
5.1.2 Partiële nietigheid / 221
199. Er bestaat geen onverbrekelijk verband / 221
200. Er bestaat wel een onverbrekelijk verband / 222
5.1.3 Conversie / 223
201. Algemeen / 223
202. Strekking van de rechtshandeling / 225
203. Conversie niet onredelijk jegens een belanghebbende / 226
5.1.4 Bekrachtiging of convalescentie / 227
204. Algemeen / 227
205. Terugwerkende kracht / 228
206. Voorwaarden / 228
5.1.5 Relatieve nietigheid / 229
207. Algemeen / 229
5.1.6 Toestemming van een derde / 230
208. Algemeen / 230
5.2 Vernietigbaarheid / 231
5.2.1 De vernietigbare rechtshandeling / 231
209. Algemeen / 231
5.2.2 De gevolgen van de vernietiging / 232
210. Terugwerkende kracht / 232
211. Ongedaanmaking is mogelijk maar bezwaarlijk / 232
5.2.3 Wijzigingsbevoegdheden / 233
212. Algemeen / 233
213. Wijzigingsvoorstel van de wederpartij / 234
214. Wijziging door de rechter / 235
5.2.4 Bevestiging en termijnstelling / 236
215. De bevestiging (lid 1) / 236
216. Het rechtskarakter van de bevestiging / 237
217. De termijnstelling / 238
5.3 De vernietiging / 239
5.3.1 Wijzen van vernietigen / 239
218. Algemeen / 239
219. Uitzondering: registergoederen / 240
220. Buitengerechtelijke vernietiging: de vorm / 240
221. Buitengerechtelijke verklaring: door wie en aan wie? / 241
222. Vernietiging door de rechter / 242
223. Beroep op vernietigbaarheid bij wijze van verweer / 243
5.3.2 Verjaring / 244
224. Algemeen / 244
5.4 Schakelbepaling / 246
225. Algemeen / 246
HOOFDSTUK 6
Algemene voorwaarden / 249
6.1 Inleiding / 249
226. Probleemverkenning / 249
227. Controle via algemene leerstukken / 250
228. Afdeling 6.5.3 en haar doelstellingen / 251
229. Toepassingsterrein / 252
230. Dwingend recht / 252
231. Europese ontwikkelingen / 252
6.2 Begripsomschrijvingen / 254
232. Begrip ‘algemene voorwaarden’ / 254
233. Bestemmingscriterium / 254
234. Uitzondering voor kernbedingen / 255
234a. Vervolg; achtergrond uitzondering / 257
235. Gebruiker en wederpartij; modelakten / 258
6.3 Totstandkoming en uitleg / 258
236. Aanbod en aanvaarding; algemeen / 258
237. Aanvaarding voorwaarden als complex / 260
238. Uitleg algemene voorwaarden / 261
6.4 Vernietigingsgronden / 262
6.4.1 Algemeen / 262
239. Twee vernietigingsgronden / 262
6.4.2 Onredelijk bezwarend / 263
240. Onredelijk bezwarende bedingen / 263
241. Relatie met redelijkheid en billijkheid / 265
242. Consumentenbescherming / 266
243. De zwarte lijst / 267
244. De grijze lijst / 268
245. Reflexwerking / 270
246. Geen a contrario-effect / 270
246a. De Europese lijst / 271
247. Relatie met consumentenkoop / 272
6.4.3 Schending ‘informatieplicht’ / 273
248. Redelijke mogelijkheid tot kennisneming / 273
249. Terhandstelling / 274
249a. Terhandstelling niet mogelijk / 275
250. Elektronische terbeschikkingstelling / 276
251. Alternatieve wegen / 278
251a. Onheldere voorwaarden; transparantievereiste / 279
6.4.4 Beroep op vernietigingsgrond(en) / 280
252. Uitgezonderde wederpartijen / 280
253. Beroep door gebruiker zelf / 282
254. De vernietiging / 282
255. Gevolgen van vernietiging / 282
255a. Vervolg; conversie? / 284
255b. Ambtshalve toetsing / 285
6.5 Abstracte toetsing / 286
256. Abstracte toetsing / 286
257. Achtergronden / 288
6.6 Standaardregelingen / 289
258. De standaardregeling / 289
HOOFDSTUK 7
Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van partijen / 291
7.1 Inleiding / 291
259. Plaatsbepaling / 291
7.2 De overeengekomen rechtsgevolgen / 292
260. Inleidende opmerkingen / 292
261. De noodzaak van uitleg / 292
262. Reconstructie van partijwil? / 293
263. Historische ontwikkeling / 293
264. Uitleg aan de hand van de wilsvertrouwensleer / 294
265. Bewoordingen overeenkomst niet beslissend / 294
266. Relevante omstandigheden / 295
266a. Uitleg en de gevolgen van de overeenkomst voor derden / 297
266b. Uitleg op het grensvlak van goederen- en verbintenissenrecht / 300
267. Geen uitlegregels van algemene aard / 301
268. Bijzondere uitlegregels / 302
7.3 De overige rechtsgevolgen / 302
269. Introductie / 302
270. Wet / 303
271. Gewoonterecht / 304
272. Het bestendig gebruikelijk beding / 305
273. Redelijkheid en billijkheid / 305
274. Rol van de aard van de overeenkomst / 305
275. Rangorde in de bronnen? / 306
7.4 Redelijkheid en billijkheid / 307
7.4.1 Algemeen / 307
276. Inleidende opmerkingen / 307
277. Aanvullende en beperkende werking / 308
278. Beperkende werking in het geval van dwingend recht / 311
279. De dubbelrol van de beperkende werking / 311
280. Toepassingsgebied / 312
7.4.2 Enkele toepassingen / 313
281. Algemene opmerkingen / 313
282. Bijkomende rechten en verplichtingen / 313
283. Inhoudstoetsing / 314
283a. Toetsing van exoneratiebedingen / 316
284. Rechtsverwerking / 317
7.5 Onvoorziene omstandigheden c.a. / 320
7.5.1 Onvoorziene omstandigheden / 320
285. Inleidende opmerkingen / 320
286. Historische achtergrond / 320
287. Onvoorziene omstandigheden / 321
288. Naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid / 323
289. De bepaling van het tweede lid / 324
290. Constitutief karakter rechterlijke beslissing / 324
291. Modaliteiten / 325
292. Bepalingen met het oog op derden / 326
293. Dwingend karakter / 326
294. Nadere plaatsbepaling; samenloop / 327
7.5.2 Opzegging van duurovereenkomsten / 328
295. Inleidende opmerkingen / 328
296. Opzeggingsbevoegdheid / 329
297. Opzegtermijn; schadevergoeding / 331
HOOFDSTUK 8
Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van derden / 333
8.1 Inleiding / 333
298. Het beginsel van de relativiteit van de overeenkomst / 333
299. Nuanceringen en uitzonderingen / 335
300. Verkrijging onder algemene titel / 337
301. In de wet geregelde gevallen van derdenwerking / 338
302. Plan van behandeling / 338
8.2 Derdenwerking buiten de in de wet geregelde gevallen / 339
303. Principe / 339
304. Derdenwerking van exoneratiebedingen / 339
304a. Samenhangende overeenkomsten / 341
304b. Samenhangende rechtsverhoudingen / 342
8.3 Het derdenbeding / 343
305. Aard en werking van het derdenbeding / 343
306. Aanvaarding door de derde / 345
307. Herroeping; aanwijzing van ander dan de derde / 346
308. Positie van de derde na aanvaarding / 347
8.4 Kwalitatieve rechten / 348
309. Overgang van kwalitatieve rechten / 348
310. De verplichting tot het verrichten van de tegenprestatie / 349
311. Uitzonderingen / 350
8.5 Kwalitatieve verplichtingen c.a. / 350
312. Inleidende opmerkingen / 350
313. Beperkingen; ontstaansvereisten / 352
314. Werking tegen derden; faillissement / 352
315. Het kettingbeding / 353
316. Wijziging of ontbinding door de rechter / 354
8.6 Blokkering van de paardensprong / 355
317. De paardensprong / 355
318. Vorm bescherming van ondergeschikte; ondergeschiktheid / 356
Jurisprudentieregister / 359
Wetsartikelenregister / 373
Trefwoordenregister / 381
Lijst van afkortingen / XXI
Initialen van vermelde NJ-annotatoren / XXIII
Verkort aangehaalde literatuur / XXV
HOOFDSTUK 1
Algemene inleiding / 1
1.1 Introductie / 1
1. Terreinverkenning / 1
2. Opbouw van dit studieboek / 1
1.2 De rechtshandeling / 2
3. Begrip ‘rechtshandeling’ / 2
4. Rechtshandelingen versus andere handelingen / 3
5. Meerzijdige en eenzijdige rechtshandelingen / 4
6. Wettelijke regeling / 6
7. Rechtshandelingen buiten het vermogensrecht / 6
1.3 De (obligatoire) overeenkomst / 6
8. Begrip ‘overeenkomst’ / 6
9. Wettelijke regeling; gelaagde structuur / 8
10. Meerpartijenovereenkomst / 8
11. Bijzondere overeenkomsten / 9
12. Verdere onderscheidingen van (obligatoire) overeenkomsten / 11
13. Grondbeginselen van contractenrecht / 13
14. Contractsvrijheid / 14
15. Consensualisme en verbindende kracht / 14
16. Partijen en hun hoedanigheid / 15
17. Niet-obligatoire overeenkomsten / 17
1.4 Afrondende algemene opmerkingen / 18
18. Kenbronnen / 18
18a. Europese richtlijnen / 19
19. Rechtsvergelijking / 20
20. Internationaal privaatrecht / 21
21. Overgangsrecht / 21
HOOFDSTUK 2
Totstandkoming / 23
2.1 Inleiding / 23
22. Totstandkoming als ontstaansfeit / 23
23. Structuur van de wettelijke regeling / 23
2.2 Het tot stand komen van rechtshandelingen / 24
2.2.1 Algemeen / 24
24. De rechtshandeling als wilsverklaring / 24
25. Bescherming van vertrouwen / 25
2.2.2 De verklaring / 25
26. Vorm van de verklaring / 25
27. Stilzwijgende wilsverklaringen / 26
28. Toerekening van verklaringen / 26
29. Ontvangsttheorie / 28
30. Het intrekken van een verklaring / 30
2.2.3 De wilsvertrouwensleer / 30
31. Introductie / 30
32. Wilsleer, verklaringsleer en vertrouwensleer / 31
33. Het uiteenlopen van wil en verklaring / 32
34. Oneigenlijke dwaling; begrip / 33
35. Gevallen van oneigenlijke dwaling / 33
36. De geestelijke stoornis / 34
37. Verhouding tot curatele / 35
38. De bewijsvoering in het geval van geestelijke stoornis / 35
39. Wie kan zich op uiteenlopen van wil en verklaring beroepen? / 37
40. Gerechtvaardigd vertrouwen / 39
41. Goede trouw en onderzoeksplicht / 40
42. Vorm van bescherming; bescherming als bevoegdheid / 41
43. Vertrouwensbescherming onder oud recht / 41
44. Nuanceringen onder huidig recht / 42
45. De rol van de wilsvertrouwensleer bij uitleg / 43
2.2.4 De rechtshandeling onder tijdsbepaling of voorwaarde / 43
46. Tijdsbepaling en voorwaarde / 43
47. Toelaatbaarheid tijdsbepaling en voorwaarde / 44
48. Geen terugwerkende kracht / 45
2.2.5 Bescherming van derden; schijnhandeling / 46
49. Bepaling van art. 3:36 / 46
50. Toepassingen / 48
51. De schijnhandeling / 49
2.3 Het tot stand komen van overeenkomsten / 49
2.3.1 Algemeen / 49
52. Regeling in art. 6:217-225 / 49
53. Plaatsing in Boek 6 / 50
54. Aanvullend recht / 50
55. Invloed van eenvormig kooprecht / 51
2.3.2 Het aanbod / 51
56. Het aanbod-aanvaardingmodel; totstandkoming zonder aanbod en aanvaarding / 51
57. Wat is een aanbod? / 53
58. Het openbare aanbod / 53
59. De uitnodiging om in onderhandeling te treden / 54
60. De inhoud van het aanbod / 55
61. Aantastbaarheid van het aanbod / 55
62. De herroepelijkheid van het aanbod / 55
63. Andere stelsels / 56
64. Wanneer is een aanbod onherroepelijk? / 57
65. De optie / 57
66. Onderscheid tussen herroeping en intrekking / 58
67. Afwijking van wettelijk stelsel; het vrijblijvend aanbod / 58
68. De uitloving / 58
69. Verval van het aanbod door tijdsverloop / 60
70. Verval van het aanbod door verwerping / 61
71. Dood, handelingsonbekwaamheid, bewind en faillissement / 61
2.3.3 De aanvaarding van het aanbod / 61
72. De aanvaarding / 61
73. Aanvaarding in geval van rechtshandelingen om niet / 63
74. Werking van de te late aanvaarding / 63
75. De van het aanbod afwijkende ‘aanvaarding’ / 64
76. Battle of forms / 64
2.3.4 De precontractuele fase / 66
77. Inleidende opmerkingen / 66
78. Toepasselijke normen; voorovereenkomst / 66
79. Rompovereenkomst / 67
80. De Plas/Valburg-doctrine / 68
80a. Heroverweging / 70
2.3.5 Contracteren in bijzondere gevallen / 72
80b. Elektronisch contracteren / 72
80c. Overeenkomsten tussen handelaren en consumenten / 74
80d. Contracteren met dienstverrichters / 76
HOOFDSTUK 3
Vertegenwoordiging en volmacht / 79
3.1 Vertegenwoordiging / 79
81. Inleiding / 79
82. Afbakening / 80
83. Verdere afbakening / 81
84. Theorie / 82
85. Wettelijke regeling / 83
86. Schakelbepalingen / 84
87. Vertegenwoordiging in het privaatrecht / 84
88. Functie / 87
89. Vertegenwoordiging in het bestuursrecht / 87
89a. Internationale aspecten / 89
3.2 Volmacht / 89
3.2.1 Volmacht in het algemeen / 89
90. Begrip / 89
91. In naam van / 90
92. Volmacht en lastgeving / 92
93. Maatschappelijke betekenis / 93
3.2.2 Volmachtverlening / 94
94. Volmachtverlening als rechtshandeling / 94
95. Verklaring aan wie? / 95
96. De persoon van de gevolmachtigde (art. 3:63-65) / 96
97. Vorm / 97
98. Omvang van de volmacht / 97
99. Aan functie verbonden volmacht / 99
3.2.3 De positie van de wederpartij / 100
100. Inleiding / 100
101. Hoofdzaken / 100
102. Vertrouwen / 101
103. Toedoen / 103
104. Risico / 105
105. Intermezzo: vervalste handtekening en andere valse verklaringen / 109
106. Bewijs volmacht / 110
107. Openbaarmaking / 111
3.2.4 Bekrachtiging / 112
108. Aard / 112
109. De positie van de wederpartij / 114
3.2.5 Rechtsgevolgen volmacht / 114
110. Rechtsgevolgen / 114
111. Verhouding volmachtgever-gevolmachtigde / 115
112. Toerekening innerlijke feiten / 116
113. Art. 3:67 en 68 / 117
3.2.6 Aansprakelijkheid in geval van onbevoegdheid / 118
114. Instaan / 118
115. Gevolgen instaan / 119
115a. Onrechtmatige daad / 121
3.2.7 Einde volmacht; onherroepelijkheid / 122
116. Einde volmacht / 122
117. Onherroepelijke volmacht / 123
118. Art. 3:74 / 124
3.3 Middellijke vertegenwoordiging / 125
119. Inleiding / 125
120. Bedekte vertegenwoordiging / 127
121. Wettelijke regeling / 128
122. Schadevergoeding / 129
123. Overgang van rechten / 130
124. Last tot uitoefening van rechten / 131
HOOFDSTUK 4
Gronden van nietigheid en vernietigbaarheid / 135
4.1 Inleiding / 135
125. Overzicht / 135
126. Nietigheid en vernietigbaarheid / 136
4.2 Handelingsonbekwaamheid en handelingsonbevoegdheid / 137
4.2.1 Handelingsonbekwaamheid / 137
127. Wie zijn handelingsonbekwaam? / 137
128. De gevolgen van handelingsonbekwaamheid / 138
129. Minderjarigen; algemeen / 139
130. Toestemming van de wettelijke vertegenwoordiger / 140
131. Veronderstelde toestemming: maatschappelijk gebruik / 141
132. Onder curatele gestelden / 143
133. Geen bescherming van derden te goeder trouw / 144
134. Meerzijdige en eenzijdige, gerichte en ongerichte rechtshandelingen / 145
4.2.2 Handelingsonbevoegdheid / 146
135. Begrip ‘handelingsonbevoegdheid’ / 146
136. Goederen waarover een geding aanhangig is / 147
137. Andere categorieën / 148
4.3 Vormvoorschriften / 149
138. Formalisme en consensualisme / 149
139. Wettelijke en contractuele vormvoorschriften / 150
140. De wet / 151
141. De voorgeschreven vorm / 152
142. Eerste uitzondering op de nietigheidssanctie: vernietigbaarheid / 153
143. Tweede uitzondering op de nietigheidssanctie: geldigheid / 155
144. De voorovereenkomst (art. 6:226) / 155
4.4 Strijd met wet, openbare orde of goede zeden / 156
145. Het beginsel van de contractsvrijheid / 156
146. Overzicht; bepaalbaarheid / 158
4.4.1 Strijd met de wet / 160
147. Inleiding / 160
148. Wet in formele zin / 161
149. Dwingend recht / 162
150. Het verrichten van de rechtshandeling / 163
151. De rechtsgevolgen (lid 2) / 165
152. De wetsbepaling strekt niet tot aantasting van de rechtshandeling (lid 3) / 166
4.4.2 Strijd met de goede zeden of de openbare orde / 167
153. Goede zeden; algemeen / 167
154. De inhoud van de rechtshandeling is (via de wet) in strijd met de goede zeden of de openbare orde / 169
155. De strekking van de rechtshandeling is (via de wet) in strijd met de goede zeden of de openbare orde / 171
156. De rechtshandeling is rechtstreeks in strijd met de goede zeden / 173
157. De rechtshandeling is rechtstreeks in strijd met de openbare orde / 175
4.5 Wilsgebreken / 176
158. Algemeen / 176
4.5.1 Dwaling / 177
159. Inleiding / 177
160. Eigenlijke en oneigenlijke dwaling / 178
161. Dwalingsregeling niet alleen van toepassing op overeenkomsten / 179
162. De grondslag van de dwaling / 180
163. De structuur van art. 6:228 / 181
164. Een mededeling van de wederpartij (lid 1 sub a) / 182
165. Het zwijgen van de wederpartij (lid 1 sub b) / 183
166. Wederzijdse dwaling (lid 1 sub c) / 185
167. De onderzoeksplicht van de dwalende / 186
168. De verhouding tussen mededelings- en onderzoeksplicht / 187
169. De verhouding tussen deskundige en ondeskundige partijen (de hoedanigheid van partijen) / 189
170. Causaal verband tussen dwaling en overeenkomst / 191
171. Kenbaarheid voor de wederpartij / 192
172. Toekomstige omstandigheden / 193
173. Aard van de overeenkomst / 194
174. Verkeersopvattingen en omstandigheden van het geval / 195
175. Verwante leerstukken / 196
175a. Verwante leerstukken (vervolg): dwaling en wanprestatie bij financiële producten en diensten / 198
176. Contractuele uitsluiting van een beroep op dwaling / 200
4.5.2 Bedrog / 200
177. Samenhang en onderscheid tussen dwaling en bedrog / 200
178. De kunstgrepen / 201
179. Heeft de bedrogene een onderzoeksplicht? / 202
180. Causaliteit en naïviteit / 203
4.5.3 Bedreiging / 204
181. Bedreiging met een ongeoorloofd middel / 204
182. Bedreiging met een geoorloofd middel / 205
183. Causaliteit / 206
4.5.4 Misbruik van omstandigheden / 206
184. Algemeen / 206
185. Nadeel: factor of voorwaarde? / 207
186. Dwangposities en noodsituaties / 208
187. Geestelijke en psychische conditie / 209
188. De verhouding tussen bedreiging en misbruik van omstandigheden / 210
4.5.5 Wilsgebreken veroorzaakt door een derde / 210
189. Algemeen / 210
4.5.6 Wilsgebreken en oneerlijke handelspraktijken / 211
189a. Algemeen / 211
4.5.7 Voortbouwende overeenkomst / 213
190. Algemeen / 213
4.6 Benadeling van schuldeisers / 214
191. Algemeen / 214
192. Onverplichte rechtshandelingen / 215
193. Benadeling in de mogelijkheid tot geldelijk verhaal / 216
194. Wetenschap van benadeling / 217
195. De positie van derden (art. 3:45 lid 5 en 3:48) / 218
HOOFDSTUK 5
Gevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid / 219
196. Overzicht / 219
5.1 Voorkoming of beperking van nietigheid / 220
5.1.1 De nietige rechtshandeling / 220
197. Nietigheid en ongeldigheid / 220
198. Wat is nietigheid? / 220
5.1.2 Partiële nietigheid / 221
199. Er bestaat geen onverbrekelijk verband / 221
200. Er bestaat wel een onverbrekelijk verband / 222
5.1.3 Conversie / 223
201. Algemeen / 223
202. Strekking van de rechtshandeling / 225
203. Conversie niet onredelijk jegens een belanghebbende / 226
5.1.4 Bekrachtiging of convalescentie / 227
204. Algemeen / 227
205. Terugwerkende kracht / 228
206. Voorwaarden / 228
5.1.5 Relatieve nietigheid / 229
207. Algemeen / 229
5.1.6 Toestemming van een derde / 230
208. Algemeen / 230
5.2 Vernietigbaarheid / 231
5.2.1 De vernietigbare rechtshandeling / 231
209. Algemeen / 231
5.2.2 De gevolgen van de vernietiging / 232
210. Terugwerkende kracht / 232
211. Ongedaanmaking is mogelijk maar bezwaarlijk / 232
5.2.3 Wijzigingsbevoegdheden / 233
212. Algemeen / 233
213. Wijzigingsvoorstel van de wederpartij / 234
214. Wijziging door de rechter / 235
5.2.4 Bevestiging en termijnstelling / 236
215. De bevestiging (lid 1) / 236
216. Het rechtskarakter van de bevestiging / 237
217. De termijnstelling / 238
5.3 De vernietiging / 239
5.3.1 Wijzen van vernietigen / 239
218. Algemeen / 239
219. Uitzondering: registergoederen / 240
220. Buitengerechtelijke vernietiging: de vorm / 240
221. Buitengerechtelijke verklaring: door wie en aan wie? / 241
222. Vernietiging door de rechter / 242
223. Beroep op vernietigbaarheid bij wijze van verweer / 243
5.3.2 Verjaring / 244
224. Algemeen / 244
5.4 Schakelbepaling / 246
225. Algemeen / 246
HOOFDSTUK 6
Algemene voorwaarden / 249
6.1 Inleiding / 249
226. Probleemverkenning / 249
227. Controle via algemene leerstukken / 250
228. Afdeling 6.5.3 en haar doelstellingen / 251
229. Toepassingsterrein / 252
230. Dwingend recht / 252
231. Europese ontwikkelingen / 252
6.2 Begripsomschrijvingen / 254
232. Begrip ‘algemene voorwaarden’ / 254
233. Bestemmingscriterium / 254
234. Uitzondering voor kernbedingen / 255
234a. Vervolg; achtergrond uitzondering / 257
235. Gebruiker en wederpartij; modelakten / 258
6.3 Totstandkoming en uitleg / 258
236. Aanbod en aanvaarding; algemeen / 258
237. Aanvaarding voorwaarden als complex / 260
238. Uitleg algemene voorwaarden / 261
6.4 Vernietigingsgronden / 262
6.4.1 Algemeen / 262
239. Twee vernietigingsgronden / 262
6.4.2 Onredelijk bezwarend / 263
240. Onredelijk bezwarende bedingen / 263
241. Relatie met redelijkheid en billijkheid / 265
242. Consumentenbescherming / 266
243. De zwarte lijst / 267
244. De grijze lijst / 268
245. Reflexwerking / 270
246. Geen a contrario-effect / 270
246a. De Europese lijst / 271
247. Relatie met consumentenkoop / 272
6.4.3 Schending ‘informatieplicht’ / 273
248. Redelijke mogelijkheid tot kennisneming / 273
249. Terhandstelling / 274
249a. Terhandstelling niet mogelijk / 275
250. Elektronische terbeschikkingstelling / 276
251. Alternatieve wegen / 278
251a. Onheldere voorwaarden; transparantievereiste / 279
6.4.4 Beroep op vernietigingsgrond(en) / 280
252. Uitgezonderde wederpartijen / 280
253. Beroep door gebruiker zelf / 282
254. De vernietiging / 282
255. Gevolgen van vernietiging / 282
255a. Vervolg; conversie? / 284
255b. Ambtshalve toetsing / 285
6.5 Abstracte toetsing / 286
256. Abstracte toetsing / 286
257. Achtergronden / 288
6.6 Standaardregelingen / 289
258. De standaardregeling / 289
HOOFDSTUK 7
Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van partijen / 291
7.1 Inleiding / 291
259. Plaatsbepaling / 291
7.2 De overeengekomen rechtsgevolgen / 292
260. Inleidende opmerkingen / 292
261. De noodzaak van uitleg / 292
262. Reconstructie van partijwil? / 293
263. Historische ontwikkeling / 293
264. Uitleg aan de hand van de wilsvertrouwensleer / 294
265. Bewoordingen overeenkomst niet beslissend / 294
266. Relevante omstandigheden / 295
266a. Uitleg en de gevolgen van de overeenkomst voor derden / 297
266b. Uitleg op het grensvlak van goederen- en verbintenissenrecht / 300
267. Geen uitlegregels van algemene aard / 301
268. Bijzondere uitlegregels / 302
7.3 De overige rechtsgevolgen / 302
269. Introductie / 302
270. Wet / 303
271. Gewoonterecht / 304
272. Het bestendig gebruikelijk beding / 305
273. Redelijkheid en billijkheid / 305
274. Rol van de aard van de overeenkomst / 305
275. Rangorde in de bronnen? / 306
7.4 Redelijkheid en billijkheid / 307
7.4.1 Algemeen / 307
276. Inleidende opmerkingen / 307
277. Aanvullende en beperkende werking / 308
278. Beperkende werking in het geval van dwingend recht / 311
279. De dubbelrol van de beperkende werking / 311
280. Toepassingsgebied / 312
7.4.2 Enkele toepassingen / 313
281. Algemene opmerkingen / 313
282. Bijkomende rechten en verplichtingen / 313
283. Inhoudstoetsing / 314
283a. Toetsing van exoneratiebedingen / 316
284. Rechtsverwerking / 317
7.5 Onvoorziene omstandigheden c.a. / 320
7.5.1 Onvoorziene omstandigheden / 320
285. Inleidende opmerkingen / 320
286. Historische achtergrond / 320
287. Onvoorziene omstandigheden / 321
288. Naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid / 323
289. De bepaling van het tweede lid / 324
290. Constitutief karakter rechterlijke beslissing / 324
291. Modaliteiten / 325
292. Bepalingen met het oog op derden / 326
293. Dwingend karakter / 326
294. Nadere plaatsbepaling; samenloop / 327
7.5.2 Opzegging van duurovereenkomsten / 328
295. Inleidende opmerkingen / 328
296. Opzeggingsbevoegdheid / 329
297. Opzegtermijn; schadevergoeding / 331
HOOFDSTUK 8
Rechtsgevolgen van de overeenkomst ten aanzien van derden / 333
8.1 Inleiding / 333
298. Het beginsel van de relativiteit van de overeenkomst / 333
299. Nuanceringen en uitzonderingen / 335
300. Verkrijging onder algemene titel / 337
301. In de wet geregelde gevallen van derdenwerking / 338
302. Plan van behandeling / 338
8.2 Derdenwerking buiten de in de wet geregelde gevallen / 339
303. Principe / 339
304. Derdenwerking van exoneratiebedingen / 339
304a. Samenhangende overeenkomsten / 341
304b. Samenhangende rechtsverhoudingen / 342
8.3 Het derdenbeding / 343
305. Aard en werking van het derdenbeding / 343
306. Aanvaarding door de derde / 345
307. Herroeping; aanwijzing van ander dan de derde / 346
308. Positie van de derde na aanvaarding / 347
8.4 Kwalitatieve rechten / 348
309. Overgang van kwalitatieve rechten / 348
310. De verplichting tot het verrichten van de tegenprestatie / 349
311. Uitzonderingen / 350
8.5 Kwalitatieve verplichtingen c.a. / 350
312. Inleidende opmerkingen / 350
313. Beperkingen; ontstaansvereisten / 352
314. Werking tegen derden; faillissement / 352
315. Het kettingbeding / 353
316. Wijziging of ontbinding door de rechter / 354
8.6 Blokkering van de paardensprong / 355
317. De paardensprong / 355
318. Vorm bescherming van ondergeschikte; ondergeschiktheid / 356
Jurisprudentieregister / 359
Wetsartikelenregister / 373
Trefwoordenregister / 381
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
