Werkgeverschap in concernverband

Woord vooraf / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XIII

HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Aanleiding voor het onderzoek / 1
1.1.1 Het concern als ondernemersinstrument / 1
1.1.2 Het concern in het arbeidsrecht / 3
1.1.3 De rechtseenheid onder druk / 5
1.2 Probleemstelling en onderzoeksvragen / 8
1.3 Doelstelling en relevantie van het onderzoek / 9
1.4 Aanpak van het onderzoek / 10
1.4.1 Onderzoeksmethode / 10
1.4.1.1 Een juridisch-dogmatische analyse van het positieve recht / 10
1.4.1.2 Het normatieve kader / 11
1.4.1.3 Vergelijking met Duits recht / 12
1.4.2 Plan van behandeling / 14
1.4.3 Afbakening / 15
1.5 Het concernbegrip / 17

DEEL I: WERKGEVERSCHAP IN CONCERNVERBAND IN HET EUROPESE RECHT
HOOFDSTUK 2
Werkgeverschap in concernverband in de Europese arbeidswetgeving / 23
2.1 Inleiding / 23
2.2 Het begrip ‘werkgever’ in het Europese recht / 25
2.3 Richtlijn overgang van onderneming / 30
2.3.1 Het concern is geen werkgever / 30
2.3.2 Relativering via het begrip ‘overgang van onderneming’ / 31
2.3.3 Relativering via het begrip ‘niet-contractueel werkgeverschap’ / 35
2.3.3.1 Rechtsgevolgen Albron-arrest / 36
2.3.3.2 Toepassingsbereik Albron-arrest / 38
2.3.3.3 Verhouding Albron-arrest tot het werkgeversbegrip uit AFMB / 42
2.4 Richtlijn collectief ontslag / 43
2.4.1 Het concern is geen werkgever / 43
2.4.2 Het concern is geen plaatselijke eenheid / 45
2.4.3 Relativering via het begrip ‘niet-contractueel werkgeverschap’ / 46
2.5 Richtlijnen inzake gelijke behandeling / 49
2.5.1 Relativering via het begrip ‘één bron’ / 49
2.5.2 De normadressaat / 51
2.6 Verordeningen inzake internationaal privaatrecht / 53
2.6.1 Relativering in geval van ‘double employment’ / 53
2.6.2 Relativering via het begrip ‘vestiging’ / 59
2.6.3 Relativering via het begrip ‘feitelijk werkgeverschap’ / 61
2.7 Richtlijnen inzake driehoeksverhoudingen / 63
2.7.1 Detacheringsrichtlijn / 63
2.7.1.1 Toepasselijkheid Detacheringsrichtlijn op intraconcerndetachering / 63
2.7.1.2 Verhouding intraconcerndetachering tot uitzending / 66
2.7.2 Uitzendrichtlijn / 72
2.7.2.1 Toepasselijkheid Uitzendrichtlijn op intraconcerndetachering / 72
2.7.2.2 Permanente intraconcerndetachering en wat dan? / 75
2.8 Analyse / 79
2.9 Conclusie / 81

HOOFDSTUK 3
Werkgeverschap in concernverband en de verkeersvrijheden / 83
3.1 Inleiding / 83
3.2 Vrij verkeer van diensten (en vrijheid van ondernemerschap) / 84
3.2.1 Relativering van werkgeverschap om de Detacheringsrichtlijn te handhaven / 84
3.2.2 Het aanduiden van de inlener als de werkgever / 86
3.3 Vrij verkeer van vestiging (en vrijheid van ondernemerschap) / 90
3.3.1 Toepassingsbereik vestigingsvrijheid in concernverband / 90
3.3.1.1 Activering van de vestigingsvrijheid / 90
3.3.1.2 Inhoud van het beperkingsverbod / 91
3.3.2 Rechtvaardigingen voor het relativeren van werkgeverschap / 93
3.3.2.1 Het coherentiebeginsel / 94
3.3.2.2 Het rechtszekerheidsbeginsel / 95
3.3.2.3 Het voorrecht van beperkte aansprakelijkheid / 96
3.3.2.4 De kern van de ondernemersvrijheid / 97
3.4 Vrij verkeer van werknemers / 99
3.4.1 Toepassingsbereik vrij verkeer van werknemers in concernverband / 99
3.4.1.1 Activering van het vrij verkeer van werknemers / 99
3.4.1.2 Inhoud van het beperkingsverbod / 101
3.4.2 Verlies van anciënniteit bij een grensoverschrijdende werkgeverswissel / 102
3.5 Conclusie / 105

DEEL II: WERKGEVERSCHAP IN CONCERNVERBAND IN HET NEDERLANDSE EN HET DUITSE
RECHT
HOOFDSTUK 4
De werkgever in het concern / 109
4.1 Inleiding / 109
4.2 Over het zich als werkgever en werknemer verbonden hebben / 109
4.3 Verbinding in het concern / 116
4.3.1 Toepassing van de verbindingsvraag op concernverhoudingen / 116
4.3.2 De werkgeverswissel / 123
4.4 Verhouding van het nationale werkgeversbegrip in concernverband tot het Europese recht / 127
4.4.1 Ondergrens: de Uitzendrichtlijn / 127
4.4.2 Bovengrens: de vrijheden van diensten en ondernemerschap / 129
4.5 Conclusie / 133

HOOFDSTUK 5
Intraconcerndetachering / 135
5.1 Inleiding / 135
5.2 Het uitzendregime in Boek 7 BW / 136
5.2.1 Systematiek uitzendregime in Nederland en Duitsland / 136
5.2.2 Intraconcerndetachering en uitzendovereenkomst / 136
5.2.3 Intraconcerndetachering en payrollovereenkomst / 139
5.3 De Waadi en het AÜG / 142
5.3.1 Uitgangspunt: uitsluiting van intraconcerndetachering / 142
5.3.2 Onderkruipersverbod / 147
5.3.3 Gelijke behandeling / 148
5.4 Het ontslagrecht / 155
5.4.1 Inpassing van intraconcerndetachering in het ontslagrecht / 155
5.4.2 De bedrijfseconomische reden / 156
5.4.3 Afspiegeling / 159
5.4.4 Toepassing ontslagrechtelijke payrollbepalingen en verhouding tot het Europese recht / 162
5.5 Overgang van onderneming / 164
5.5.1 Interpretatie Albron-arrest / 164
5.5.2 Het behoud van het dienstverband met de contractuele werkgever / 167
5.6 Analyse / 169
5.7 Conclusie / 172

HOOFDSTUK 6
Het concern als arbeidsorganisatie / 175
6.1 Inleiding / 175
6.2 Concurrentiebeding / 175
6.2.1 Werkgeverswissel binnen het concern / 175
6.2.2 Werkgeverswissel waarbij een van beide werkgevers onderdeel uitmaakt van een concern / 178
6.2.2.1 Rechtsgeldigheid van een concurrentiebeding met concernbereik / 178
6.2.2.2 Concernbrede uitleg van een concurrentiebeding / 180
6.3 Gelijke behandeling / 184
6.3.1 Benoemde gronden / 184
6.3.1.1 Het éénbronvereiste / 184
6.3.1.2 De normadressaat / 186
6.3.2 Onbenoemde gronden / 189
6.4 Het ontslagrecht / 192
6.4.1 Het ontslagrecht: algemeen / 192
6.4.2 Bedrijfseconomisch ontslag / 193
6.4.2.1 Beoordeling van de bedrijfseconomische reden / 193
6.4.2.2 Afspiegeling / 200
6.4.3 Herplaatsing / 204
6.4.3.1 De onderzoeksplicht tot concernbrede herplaatsing / 204
6.4.3.2 Een inspannings- of een resultaatsverplichting? / 209
6.4.4 Ontslagvergoeding / 214
6.4.4.1 Relevantie van de financiële draagkracht van het concern / 214
6.4.4.2 Aandelenplan / 221
6.5 Overgang van onderneming / 225
6.6 Anciënniteit / 229
6.6.1 Opvolgend werkgeverschap / 229
6.6.1.1 Opvolgend werkgeverschap in Nederland / 230
6.6.1.2 Duitse evenknie: misbruik / 237
6.6.2 Anciënniteit en beloning / 239
6.7 Analyse / 241
6.8 Conclusie / 244

HOOFDSTUK 7
Conclusie / 247
7.1 Probleemstelling / 247
7.2 Bevindingen / 248
7.2.1 Het Europese recht / 248
7.2.2 Het Nederlandse en het Duitse recht / 249
7.3 Verbinding van de afzonderlijke hoofdstukken / 252
7.3.1 De Europese hoofdstukken / 252
7.3.2 De nationale hoofdstukken / 253
7.4 Eindconclusie / 254

Summary / 257
Zusammenfassung / 259
Literatuurlijst / 261
Rechtspraakregister / 307
Trefwoordenregister / 331
Curriculum Vitae / 335