Voorwoord / V
Afkortingenlijst / XVII
HOOFDSTUK 1
Internationale en Europeesrechtelijke aspecten / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 Formele aspecten die volgen uit verordeningen en richtlijnen / 1
1.2.1 Invloed EU-richtlijnen en verordeningen / 1
1.2.2 Formele aspecten die volgen uit de Btw-richtlijn, het DWU en de horizontale accijnsrichtlijn / 2
1.3 Europeesrechtelijke beginselen / 4
1.3.1 Inleiding / 4
1.3.2 Rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel / 5
1.3.3 Verdedigingsbeginsel / 10
1.3.4 Evenredigheidsbeginsel / 12
1.3.5 Nationaal procesrecht en het gelijkwaardigheidsbeginsel en doeltreffendheidsbeginsel / 14
1.4 Invloed van het EVRM en IVBPR / 15
1.4.1 Inleiding / 15
1.4.2 Recht op een eerlijk proces en beoordeling in hoger beroep / 16
1.4.3 Recht op privacy / 18
1.4.4 Recht op eigendom / 20
1.5 Invloed van het Handvest / 22
1.5.1 Inleiding / 22
1.5.2 Eerbiediging van het privéleven en het familie- en gezinsleven / 24
1.5.3 Bescherming van persoonsgegevens / 25
1.5.4 Vrijheid van ondernemerschap / 26
1.5.5 Recht op eigendom / 27
1.5.6 Gelijkheid voor de wet en non-discriminatie / 28
1.5.7 Recht op behoorlijk bestuur / 28
1.5.8 Recht op toegang tot documenten / 29
1.5.9 Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht / 29
1.5.10 Onschuldpresumptie / 31
1.5.11 Legaliteitsbeginsel en evenredigheidsbeginsel inzake delicten en straffen / 32
1.5.12 Ne bis in idem / 32
1.6 Administratieve samenwerking tussen EU-lidstaten en met derde landen / 35
1.6.1 Inleiding / 35
1.6.2 Administratieve samenwerking binnen de btw / 36
1.6.2.1 Verordening administratieve samenwerking / 36
1.6.2.2 Samenwerking met derde landen / 41
1.6.2.3 Toekomst administratieve samenwerking – VAT in the digital age / 42
1.6.3 Administratieve samenwerking op het gebied van douane / 42
1.6.4 Administratieve samenwerking voor accijnzen / 44
1.6.5 Administratieve bijstand bij het innen van belastingschulden / 46
1.7 De rol van het Hof van Justitie / 49
1.7.1 Inleiding / 49
1.7.2 Procedures bij het Hof van Justitie / 49
1.7.2.1 Inleiding / 49
1.7.2.2 Algemeen / 49
1.7.2.3 Prejudiciële procedure / 51
1.7.2.4 Inbreukprocedure / 53
1.7.2.5 Rechtstreeks beroep / 54
1.7.3 Rechtsvinding door het Hof van Justitie / 56
1.7.4 Behandeling zaken op het gebied van btw, accijnzen en douanerecht / 57
HOOFDSTUK 2
Douanerecht / 59
2.1 Inleiding / 59
2.2 Summiere aangifte, aankomst, aanbrengen en tijdelijke opslag / 59
2.2.1 Inleiding / 59
2.2.2 Indienen van een summiere aangifte bij binnenbrengen / 60
2.2.2.1 Doel en strekking / 60
2.2.2.2 Indienen en aanpassing van een summiere aangifte bij binnenbrengen / 61
2.2.2.3 Indiener van de summiere aangifte bij binnenbrengen / 61
2.2.2.4 Tijdstip waarop de summiere aangifte bij binnenbrengen wordt ingediend / 62
2.2.3 Aankomst van het vervoersmiddel / 63
2.2.3.1 Start van het douanetoezicht / 63
2.2.3.2 Kennisgeving en controle / 63
2.2.4 Aanbrengen van de goederen / 63
2.2.4.1 Doel en strekking / 63
2.2.4.2 De ‘aanbrenger’ / 64
2.2.5 Plaatsen van de goederen in tijdelijke opslag / 64
2.2.5.1 Doel en strekking / 64
2.2.5.2 Plaats van tijdelijke opslag / 65
2.3 Aangifte, aanvaarding, boeking en mededeling / 66
2.3.1 Aangifte voor plaatsing van goederen onder een douaneregeling / 66
2.3.1.1 Plaatsing onder een douaneregeling / 66
2.3.1.2 Wijze waarop de aangifte wordt ingediend / 66
2.3.1.3 Douanetoezicht / 66
2.3.1.4 Bevoegd douanekantoor / 66
2.3.1.5 Inhoud van de aangifte / 67
2.3.1.5.1 Inleiding / 67
2.3.1.5.2 Standaard aangifte / 67
2.3.1.5.3 Vereenvoudigde douaneaangifte / 67
2.3.1.6 Aangever / 68
2.3.2 Aanvaarding / 69
2.3.3 Boeking / 69
2.3.4 Mededeling / 70
2.3.5 Gecentraliseerde vrijmaking / 70
2.4 Wijziging en ongeldigmaking van een douaneaangifte / 71
2.4.1 Inleiding / 71
2.4.2 Aanpassing van de douaneaangifte / 71
2.4.2.1 Herziening en correctie van de douaneaangifte onder het CDW / 72
2.4.2.2 Wijziging van de douaneaangifte onder het DWU / 72
2.4.3 Ongeldigmaking van de douaneaangifte / 74
2.5 Navordering van invoerrechten / 75
2.5.1 Mededeling en boeking van de douaneschuld / 75
2.5.2 Ontstaan van de douaneschuld: in het vrije verkeer brengen / 76
2.5.3 Navordering: ontstaan van de douaneschuld bij niet-naleving / 77
2.5.4 Hoofdelijke verschuldigdheid / 78
2.5.5 Plaats en tijdstip van ontstaan van de douaneschuld / 78
2.6 Tenietgaan van de douaneschuld / 79
2.7 Terugbetaling en kwijtschelding / 82
2.7.1 Inleiding / 82
2.7.2 Te veel in rekening gebrachte rechten (art. 116 lid 1 onderdeel a jo. art. 117 DWU) / 83
2.7.3 Gebrekkige of niet-contractconforme goederen (art. 116 lid 1 onderdeel b jo. art. 118 DWU) / 85
2.7.4 Vergissingen van de bevoegde autoriteiten (art. 116 lid 1 onderdeel c jo. art. 119 DWU) / 85
2.7.5 Billijkheid en bijzondere omstandigheden (art. 116 lid 1 onderdeel d jo. art. 120 DWU) / 87
2.7.6 Betrokkenheid Commissie bij toepassing van art. 119 en 120 DWU / 87
2.7.7 Bezwaarprocedure volgens Awb versus terugbetaling of kwijtschelding volgens het DWU / 88
2.8 Informatieverstrekking, registratie, vertegenwoordiging en beschikkingen / 89
2.8.1 Informatieverstrekking / 89
2.8.1.1 Elektronische gegevensuitwisseling en gemeenschappelijke gegevensvereisten / 89
2.8.1.2 Gegevensbescherming en uitwisseling van inlichtingen / 89
2.8.1.3 Openbare inlichtingen / 89
2.8.1.4 Verzoek om inlichtingen door eenieder / 90
2.8.1.5 Verzoek om inlichtingen door de douaneautoriteiten / 90
2.8.2 Registratie (EORI-nummer) / 91
2.8.3 Vertegenwoordiging / 91
2.8.3.1 Inleiding / 91
2.8.3.2 Twee typen douanevertegenwoordiging / 92
2.8.3.3 Voorwaarden / 93
2.8.3.4 Vertegenwoordigingsbevoegdheid / 93
2.8.4 Beschikkingen / 95
2.8.4.1 Inleiding / 95
2.8.4.2 Beschikkingen naar aanleiding van aanvragen / 95
2.8.4.3 Beheer van beschikkingen naar aanleiding van aanvragen / 97
2.8.4.4 Geldigheid van beschikkingen in de Europese Unie / 98
2.8.4.5 Beschikkingen zonder voorafgaande aanvraag / 98
2.8.4.6 Beschikkingen betreffende bindende inlichtingen / 98
2.8.4.6.1 Inleiding / 98
2.8.4.6.2 Type beschikkingen / 98
2.8.4.6.3 Aanvraag / 99
2.8.4.6.4 Bindend karakter / 99
2.8.4.6.5 Geldigheidsduur / 100
2.8.4.6.6 Intrekking / 101
2.8.4.6.7 Verlengd gebruik / 102
2.9 Bewaren van bescheiden en overige gegevens, en heffingen en kosten / 103
2.9.1 Bewaren van bescheiden en overige gegevens / 103
2.9.1.1 Bewaartermijn / 103
2.9.1.2 Aan bewaarplicht onderworpen personen / 104
2.9.1.3 Te bewaren bescheiden en overige gegevens / 104
2.9.1.4 Sanctiebepalingen / 104
2.9.2 Heffing en kosten / 104
2.10 Bestuurlijke boetes en strafrechtelijke bepalingen / 104
2.10.1 Inleiding / 104
2.10.2 Kwantitatieve drempel / 106
2.10.3 Subjectief element / 106
2.11 Bezwaar, beroep, hoger beroep en beroep in cassatie / 107
2.12 Renteregeling, zekerheidsstelling en valuta / 108
2.12.1 Renteregeling / 108
2.12.1.1 Te betalen rente / 108
2.12.1.1.1 Kredietrente / 108
2.12.1.1.2 Vertragingsrente / 109
2.12.1.1.3 Rente op achterstallen / 110
2.12.1.2 Te ontvangen rente / 111
2.12.1.3 Invorderingsrente / 111
2.12.2 Zekerheidsstelling / 112
2.12.2.1 Inleiding / 112
2.12.2.2 Gevallen wanneer zekerheidsstelling aan de orde is / 112
2.12.2.3 Vormen van zekerheid / 113
2.12.2.4 Referentiebedrag aan zekerheid / 113
2.12.2.5 Vergunning doorlopende zekerheid / 113
2.12.2.6 Vrijgave van de zekerheid / 114
2.12.3 Valuta / 114
2.13 AEO / 115
2.13.1 Inleiding / 115
2.13.2 Voordelen / 115
2.13.3 Vergunningsvoorwaarden / 116
2.13.3.1 Inleiding / 116
2.13.3.2 Een passende staat van dienst op het gebied van de naleving van douanevereisten / 116
2.13.3.3 Een deugdelijke handels- en, in voorkomend geval, vervoersadministratie die passende douanecontroles mogelijk maakt / 117
2.13.3.4 Het bewijs van financiële solvabiliteit / 118
2.13.3.5 Praktische vakbekwaamheid of beroepskwalificaties / 119
2.13.3.6 Passende veiligheidsnormen / 119
2.13.3.7 Beoordeling en de aanvraag / 120
2.13.4 AEO-database / 121
2.13.5 Rechtsgevolgen / 121
2.13.5.1 Afwijzing aanvraag / 121
2.13.5.2 Schorsing / 121
2.13.5.3 Intrekking / 122
2.13.5.4 Toezicht / 122
HOOFDSTUK 3
Overige indirecte belastingen / 123
3.1 Inleiding / 123
3.2 Aangifte en betaling / 123
3.2.1 Inleiding / 123
3.2.2 Uitnodiging tot het doen van aangifte / 124
3.2.3 De aangifte / 126
3.2.4 Wijze waarop aangifte gedaan moet worden / 128
3.2.5 Suppletie / 130
3.2.6 De betaling van de aangifte / 132
3.2.7 De naheffingsaanslag / 134
3.3 Fiscale vertegenwoordiging / 135
3.3.1 Inleiding / 135
3.3.2 Omzetbelasting / 135
3.3.2.1 Algemeen fiscaal vertegenwoordiger / 137
3.3.2.2 Beperkt fiscaal vertegenwoordiger / 137
3.3.2.3 Zekerheidsstelling / 138
3.3.2.4 Artikel 23-verleggingsvergunning / 139
3.3.3 Accijns / 140
3.3.3.1 Zekerheidsstelling / 141
3.3.4 Assurantiebelasting / 141
3.3.5 Milieubelastingen / 142
3.4 Uitnodiging tot betaling / 142
3.5 Verplichtingen ten dienste van de belastingheffing / 143
3.5.1 Inleiding / 143
3.5.2 Verplichtingen ten dienste van de belastingheffing – AWR / 143
3.5.2.1 Informatieverplichtingen / 144
3.5.2.1.1 Algemene informatieverplichting (art. 47 AWR) / 144
3.5.2.1.2 Informatieplicht in specifieke situaties (art. 47a AWR) / 147
3.5.2.1.3 Gegevensdragers bij derden (art. 48 AWR) / 148
3.5.2.1.4 Wijze van verstrekking gegevens (art. 49 AWR) / 148
3.5.2.1.5 Geheimhouding (art. 51 AWR) / 149
3.5.2.2 Administratieplicht en bijbehorende verplichtingen / 150
3.5.3 Bevoegdheden van de Belastingdienst / 153
3.5.4 Verplichtingen ten dienste van de belastingheffing – materiële heffingswetten / 155
3.6 Horizontaal toezicht / 157
3.6.1 Inleiding en voorgeschiedenis / 157
3.6.2 Doorontwikkeld horizontaal toezicht / 158
3.6.3 Individueel DHT-convenant / 159
3.6.3.1 Stap 1: het DHT-gesprek / 160
3.6.3.2 Stap 2: het self-assessment / 161
3.6.3.3 Stap 3: beoordeling en bespreking self-assessment / 161
3.6.3.4 Stap 4: afronden lopende problematiek / 161
3.6.3.5 Stap 5: de ondertekening van het convenant / 162
3.6.3.6 Overige stappen / 162
3.6.4 Overgangsregeling / 163
3.6.5 Douane / 163
3.7 Naheffing en ambtshalve vermindering / 164
3.7.1 Inleiding / 164
3.7.2 Vereisten voor naheffing / 164
3.7.2.1 In welke gevallen kan worden nageheven? / 164
3.7.2.2 Van wie kan worden nageheven? / 165
3.7.2.3 Naheffingstermijn / 165
3.7.3 Ambtshalve vermindering / 166
3.8 Renteregeling / 168
3.8.1 Te betalen belastingrente / 168
3.8.2 Maatwerk / 170
3.8.3 Te vergoeden belastingrente / 172
3.8.4 Overige indirecte belastingen / 173
3.8.5 Te betalen invorderingsrente / 173
3.8.6 Te vergoeden invorderingsrente / 173
3.8.7 Overige renteregelingen / 175
3.9 Boetes en strafrechtelijke bepalingen / 176
3.9.1 Inleiding / 176
3.9.1.1 Discretionaire bevoegdheid bij bepalen hoogte boete / 176
3.9.2 Verzuimboetes / 177
3.9.2.1 Het niet of niet-tijdig doen van de aangifte / 178
3.9.2.2 Het (gedeeltelijk) niet dan wel niet-tijdig betalen op aangifte / 179
3.9.2.3 Het niet voldoen aan diverse verplichtingen / 180
3.9.2.4 Overige verzuimboetes / 181
3.9.2.4.1 Omzetbelasting / 181
3.9.2.4.2 Wet op de accijns / 181
3.9.2.4.3 Belastingen op personenauto’s motorrijwielen / 181
3.9.2.4.4 Wet op de motorrijtuigenbelasting / 182
3.9.2.4.5 Wet belasting zware motorrijtuigen / 182
3.9.3 Vergrijpboetes / 182
3.9.3.1 Vergrijpboete bij naheffingsaanslag / 182
3.9.3.2 Vergrijpboete bij overtreding proactieve informatieverplichting / 183
3.9.3.3 Overige vergrijpboete / 183
3.9.3.3.1 Omzetbelasting / 184
3.9.4 Strafbare feiten / 184
3.9.4.1 Fiscaal strafrechtelijke overtredingen / 184
3.9.4.2 Fiscaal strafrechtelijke misdrijven / 185
3.9.4.3 Overige strafrechtelijke bepalingen / 186
3.9.4.3.1 Omzetbelasting / 186
3.9.4.3.2 Wet op de accijns / 186
3.9.5 Afwezigheid van alle schuld, pleitbaar standpunt en vrijwillige verbetering / 187
3.9.5.1 Afwezigheid van alle schuld / 187
3.9.5.2 Pleitbaar standpunt / 187
3.9.5.3 Vrijwillige verbetering / 188
3.9.6 Daderschap / 188
3.9.7 Algemene procedurele voorschriften / 189
3.9.7.1 Mededeling / 189
3.9.7.2 Boeterapport / 189
3.9.7.3 Zienswijze / 189
3.9.7.4 Inzagerecht / 190
3.10 Bezwaar, beroep, hoger beroep en cassatieberoep / 190
3.10.1 Inleiding / 190
3.10.2 Bezwaar / 190
3.10.2.1 Bij wie en tegen welke besluiten kan bezwaar gemaakt worden / 190
3.10.2.2 Wie kan bezwaar maken? / 191
3.10.2.3 Vereisten aan het bezwaarschrift / 192
3.10.2.4 De bezwaartermijn / 193
3.10.2.5 Schorsende werking en uitstel van betaling / 195
3.10.2.6 Horen en inzage in het dossier / 195
3.10.2.7 Omkering en verzwaring van de bewijslast / 196
3.10.2.8 Beslistermijn / 198
3.10.2.9 Uitspraak en nevenbeslissingen / 198
3.10.3 Administratief beroep / 199
3.10.3.1 Bij wie en tegen welke besluiten kan administratief beroep ingesteld worden / 200
3.10.3.2 De beroepstermijn / 200
3.10.3.3 Schorsende werking / 200
3.10.3.4 Administratief beroep of bezwaar tegen kosten / 200
3.10.3.5 Beroep tegen afwijzend besluit op administratief beroep / 201
3.10.4 Beroep / 201
3.10.4.1 Bij wie en tegen welke besluiten kan beroep ingesteld worden / 201
3.10.4.2 Vereisten aan het beroepschrift / 202
3.10.4.3 De beroepstermijn / 202
3.10.4.4 Schorsende werking / 202
3.10.4.5 Korte schets gang van zaken tijdens beroepsprocedure / 202
3.10.4.6 Omkering en verzwaring van de bewijslast / 204
3.10.4.7 Termijn doen van uitspraak / 204
3.10.4.8 Uitspraak en nevenbeslissingen / 205
3.10.5 Hoger beroep en beroep in cassatie / 206
3.10.5.1 Hoger beroep / 206
3.10.5.2 Cassatieberoep / 206
3.10.5.3 Prejudiciële vragen / 207
3.10.5.4 Na de uitspraak van de Hoge Raad / 208
3.11 Rechtsvinding / 208
3.11.1 Inleiding / 208
3.11.2 Vaststelling van de feiten en bewijslast(verdeling) / 209
3.11.3 Vaststellen en uitleggen van de relevante rechtsregel / 211
3.11.4 Toepassing van de rechtsregel op de feiten / 213
3.11.5 Fraus legis en misbruik van recht / 214
3.12 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 217
3.12.1 Algemeen / 217
3.12.2 De materiële algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 218
3.12.2.1 Het gelijkheidsbeginsel / 218
3.12.2.1.1 Begunstigend beleid / 219
3.12.2.1.2 Oogmerk van begunstiging / 220
3.12.2.1.3 De meerderheidsregel / 221
3.12.2.1.4 Rechtvaardigingsgronden / 222
3.12.2.2 Het vertrouwensbeginsel / 223
3.12.2.2.1 Beleidsregels / 223
3.12.2.2.2 Inlichtingen / 225
3.12.2.2.3 Expliciete standpuntbepalingen / 226
3.12.2.2.4 Impliciete standpuntbepalingen / 227
3.12.2.3 Het evenredigheidsbeginsel / 228
3.12.3 De formele beginselen van behoorlijk bestuur / 228
3.12.3.1 Het motiveringsbeginsel / 229
3.12.3.2 Het zorgvuldigheidsbeginsel / 229
3.12.3.3 Het fair playbeginsel / 231
3.12.3.4 Het verbod op détournement de pouvoir / 231
3.12.3.5 Het verbod op vooringenomenheid / 232
3.12.4 Gevolgen schending algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 232
3.13 Invordering en aansprakelijkheid / 233
3.13.1 Inleiding / 233
3.13.2 Reguliere invordering van een naheffingsaanslag: invorderingsmaatregelen / 234
3.13.3 Verrekening / 235
3.13.4 Beslaglegging / 236
3.13.5 Verhaalsrechten en bodembeslag / 237
3.13.6 Kwijtschelding / 237
3.13.6.1 Niet verder bemoeilijken / beslissing geen verdere invordering / 238
3.13.6.2 Ontslag van betalingsverplichtingen aansprakelijkgestelden / 239
3.13.7 Aansprakelijkstellingen / 239
3.13.7.1 Aansprakelijkheid vennoten / 240
3.13.7.2 Inlenersaansprakelijkheid / 240
3.13.7.3 Bestuurdersaansprakelijkheid / 242
3.13.7.4 Aansprakelijkheid voor aansprakelijkheidsschulden / 244
3.13.7.5 Aansprakelijkheid natuurlijke personen in geval van verhuur vervoersmiddelen / 245
3.13.7.6 Carrouselfraude / 246
3.13.7.7 Aansprakelijkheid zekerheidsgerechtigden / 246
3.13.7.8 Aansprakelijkheid fiscale eenheid btw / 247
3.13.7.9 Civielrechtelijke vormen van aansprakelijkstellingen / 248
3.13.7.10 Formalisering aansprakelijkheidsschuld en verweer / 248
3.13.7.11 Unierechtelijke aspecten van aansprakelijkheden / 249
3.13.8 Informatieverplichting / 249
