Rechtsbescherming tegen bestuurlijke gegevensverwerkingen

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is ruim vijf jaar van toepassing. Desondanks is onderzoek naar de verhouding tussen de AVG en de in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voorziene rechtsbescherming tot dusver achterwege gebleven, terwijl de relevantie ervan heel groot is. Rechtsbescherming tegen bestuurlijke gegevensverwerkingen adresseert deze lacune. Het maakt inzichtelijk hoe burgers toegang tot rechtsbescherming kunnen verkrijgen, om op te komen tegen de verwerking van hun gegevens door Nederlandse overheidsinstanties.

Rechtsbescherming tegen bestuurlijke gegevensverwerkingen onderzoekt de verhouding tussen de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en het in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voorziene systeem van rechtsbescherming. Zo maakt het inzichtelijk hoe burgers via de Uitvoeringswet AVG en de Awb kunnen opkomen tegen de bestuurlijke verwerking van hun persoonsgegevens.

Door technologische ontwikkelingen is het namelijk voor bestuursorganen steeds eenvoudiger geworden om op grote schaal persoonsgegevens van burgers te verzamelen en deze te gebruiken voor het nemen van besluiten, het uitvoeren van publieke taken en het genereren van algoritmisch of analoog gegenereerde risicoanalyses. Desondanks is de afgelopen jaren opvallend weinig aandacht besteed aan de vraag hoe een burger in rechte kan opkomen tegens de verwerking van zijn persoonsgegevens door een bestuursorgaan.

De hoofdbevinding van het boek is dat de doorwerking van de AVG in het stelsel van bestuursrechtelijke rechtsbescherming gebrekkig verloopt. Dit belemmert de toegang tot rechtsbescherming voor burgers. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat de AVG en de Awb op verschillende grondslagen berusten. In het bestuursrecht staat alleen rechtsbescherming open tegen publiekrechtelijke rechtshandelingen, te weten Awb-besluiten. De burger die zijn gegevensbeschermingsrechten inroept jegens bestuursorganen komt echter op tegen een feitelijke bestuurshandeling, te weten de verwerking van zijn persoonsgegevens. De hieruit voortvloeiende problemen in rechtsbescherming worden geïllustreerd aan de hand van een groot aantal rechterlijke uitspraken. Dit boek legt niet alleen deze problemen bloot, maar formuleert ook denkrichtingen om de AVG beter te laten doorwerken in het stelsel van bestuursrechtelijke rechtsbescherming.

Rechtsbescherming tegen bestuurlijke gegevensverwerkingen is met name bedoeld voor bestuursrechtjuristen, privacyjuristen, Europees recht juristen, ambtenaren, handhavingsjuristen, functionarissen gegevensbescherming (FG) en onderzoekers in het bestuursrecht en Europees gegevensbeschermingsrecht.