Europees recht 3e editie

Voorwoord
Inleiding

1. Europese samenwerking
1.1 Vormen van samenwerking
1.2 Eerste initiatieven tot Europese samenwerking
1.3 De EGKS
1.4 De EEG
1.5 Van EEG naar EG
1.6 Van EG naar EU
1.7 Supranationale EU
1.8 Toetreding tot de EU
1.9 Manifest voor de toekomst van de EU
1.10 Raad van Europa

2. EVRM: bescherming van mensenrechten in 47 Europese landen
2.1 Europees Verdrag tot bescherming van Rechten van de Mens (EVRM)
2.2 Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
2.3 Ontvankelijkheid van individuele klachten
2.4 Categorieën mensenrechten
2.5 Beoordelingsvrijheid (‘margin of appreciation’)
2.6 Recht op leven
2.7 Verbod op folteringen
2.8 Verbod op slavernij en dwangarbeid
2.9 Recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid
2.10 Recht op een eerlijk proces
2.11 Geen straf zonder voorafgaande wet
2.12 Recht op bescherming van gezinsleven
2.13 Recht op bescherming van privéleven, huis en correspondentie
2.14 Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst
2.15 Vrijheid van meningsuiting
2.16 Vrijheid van vergadering en vereniging
2.17 Recht op een doeltreffende rechtsgang
2.18 Discriminatieverbod
2.19 Bescherming van eigendom
2.20 Recht op onderwijs
2.21 Recht op vrije verkiezingen
2.22 Recht op bewegingsvrijheid

3. Doelstellingen en beginselen van de EU
3.1 Doelstellingen
3.2 Beginselen

4. Instellingen van de EU
4.1 Institutioneel kader en overige organen
4.2 Het Europees Parlement
4.3 De Europese Raad
4.4 De Raad
4.5 De Commissie
4.6 De Hoge Vertegenwoordiger
4.7 Het Hof van Justitie van de Europese Unie
4.8 De Europese Centrale Bank
4.9 De Rekenkamer
4.10 Enige organen van de EU

5. EU-recht en invloed van nationale regeringen, parlementen en burgers
5.1 EU-rechtshandelingen
5.2 Rechtsinstrumenten
5.3 Invloed van de regeringen van de lidstaten
5.4 Invloed van de parlementen van de lidstaten
5.5 Invloed van de burgers van de lidstaten

6. Directe werking en voorrang EU-recht
6.1 Directe werking EU-recht
6.2 Voorrang van EU-recht
6.3 Directe werking van primair EU-recht
6.4 Directe werking van secundair EU-recht
6.5 Catalogus van direct werkende bepalingen
6.6 Conforme interpretatie als alternatief voor directe werking
6.7 Lidstaten zijn aansprakelijk voor schade

7. Rechtsstaat als fundament EU; eerbiediging grondrechten door EU
7.1 Het fundament van de EU is eerbiediging van rechtsstaat en mensenrechten
7.2 Toepasselijkheid Handvest en grondrechten
7.3 Verplichting om toe te treden tot het EVRM
7.4 EHRM en HvJEU beschermen op vergelijkbare wijze mensenrechten

8 Vrij goederenverkeer binnen de EU
8.1 Douane-unie en het fiscale discriminatieverbod
8.2 Verbod van kwantitatieve invoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking
8.3 Uitzonderingen
8.4 Voorwaarden bij excepties op artikel 34 VWEU
8.5 Directe werking

9. EU-burgerschap en vrij verkeer van personen en werknemers binnen de EU
9.1 Burgerschap van de Unie en daaruit voortvloeiende rechten
9.2 Effectief genot van EU-burgerschap
9.3 Vrij personenverkeer en richtlijn 2004/38
9.4 Vrij personenverkeer en artikel 21 VWEU
9.5 Vrij personenverkeer en het recht op gelijke behandeling
9.6 Vrij verkeer van werknemers
9.7 Uitzonderingen op het vrije werknemersverkeer
9.8 Directe werking

10. Vrijheid voor zelfstandigen en ondernemingen binnen de EU
10.1 Vrijheid van vestiging
10.2 Uitzonderingen op de vrijheid van vestiging
10.3 Vrij dienstenverkeer
10.4 Uitzonderingen op het vrije dienstenverkeer
10.5 Directe werking

11. EMU en vrij kapitaalverkeer
11.1 De in Maastricht opgerichte EMU
11.2 EMU van de toekomst
11.3 Vrij kapitaalverkeer
11.4 Uitzonderingen op het vrije kapitaalverkeer
11.5 Directe werking van artikel 63 VWEU

12. EU-mededingingsregels voor ondernemingen
12.1 Concurrentieverstorende overeenkomsten, besluiten en andere afstemmingen
12.2 Misbruik van machtspositie
12.3 Concentraties
12.4 Directe werking

13. EU-mededingingsregels voor lidstaten
13.1 Verboden staatssteun
13.2 Procedure betreffende aangemelde steun
13.3 Overige procedures
13.4 Directe werking

14. Handhaving EU-recht en rechtsbescherming binnen de EU
14.1 Rechtsmacht Hof van Justitie van de Europese Unie
14.2 Rechtsbescherming van particulieren via klacht of via nationale rechter
14.3 Rechtsbescherming in het mededingingsrecht

Bijlage A: Zoeken in EUR-Lex
Bijlage B: Lijst van gebruikte afkortingen
Bijlage C: Jurisprudentieregister
Bijlage D: Register van verdragen en wetgeving
Bijlage E: Aanbevolen websites

Begrippenlijst
Geraadpleegde literatuur
Index