Basisboek groene criminologie

I GROENE CRIMINOLOGIE: WAT, WAAR EN WAAROM? 17

1 De opkomst van de groene criminologie: Theoretische benaderingen en concepten 19
Daan van Uhm
1 Wat is groene criminologie? 19
2 Criminalisering van schade tegen het milieu in het Antropoceen 20
3 De opkomst van de groene criminologie 22
4 Naar een uitgebreid schadebeginsel 25
5 De juridische constructie van groene misdaad 31
6 Groene criminologie en daderschap 33
7 Milieurechtvaardigheid, ecologische rechtvaardigheid en soortenrechtvaardigheid 37
8 Diversiteit in groen-criminologische perspectieven 40
9 Conclusie 43

2 Groene criminologie en non-speciësisme: Niets menselijks is de criminologie vreemd 57
Janine Janssen
1 Inleiding 57
2 Wat is speciësisme? 58
3 Kritiek op de criminologie vanuit een non-speciësistisch perspectief 64
4 Consequenties van een non-speciësistisch perspectief voor de criminologie 66
5 Tot slot 70

3 Groene criminologie en het platteland 75
Toine Spapens
1 Inleiding 75
2 Groene criminaliteit in rurale gebieden 77
3 Het groen en cultureel criminologische perspectief 80
4 De aanpak van (groene) criminaliteit op het platteland 86
5 Conclusie 92

4 Groene culturele criminologie: Etnografisch onderzoek naar kamelenraces – traditie, politiek en misdaad 101
Dina Siegel
1 Inleiding 101
2 Historische continuïteit 102
3 Kamelenraces: feest, sport, illegaal gokken 105
4 De criminalisering van kamelenraces 108
5 Kamelenraces als politiek symbool 109
6 Kamelen op TikTok: de ironie van geheimhouding 112
7 Tot slot 113

II DADERS, SLACHTOFFERS EN RECHTEN 117

5 Zwart maken en groen wassen: Bedrijven en milieucriminaliteit 119
Wim Huisman
1 Inleiding 119
2 De criminalisering van ‘corporate environmental crime’ 122
3 Focus op bedrijfsmatige afvalcriminaliteit 125
4 Milieuhandhaving en de aanpak van milieucriminaliteit door bedrijven 132
5 Duurzaamheidscriminaliteit en klimaatcriminaliteit 143
6 Lessen uit de groene organisatiecriminologie 147

6 Groene georganiseerde misdaad 159
Daan van Uhm
1 Inleiding 159
2 Traditionele georganiseerde misdaad en groene criminaliteit 160
3 De conceptualisering van georganiseerde misdaad 165
4 De diversificatie van georganiseerde misdaad naar groene criminaliteit 168
5 Groene georganiseerde misdaad in drie biodiversiteitshotspots 170
6 Groene criminologie en georganiseerde misdaad 178

7 Zuidelijke groene criminologie en de dekolonisatie van dierenrechten 191
Eva Bernet Kempers
1 Inleiding 191
2 De groene criminologie en het dierenrecht 193
3 Een alternatieve grondslag voor dierenrechten 200
4 Dekolonisatie van dierenrecht: de lens van zuidelijke groene criminologie 204
5 Conclusie 207

III VERSCHILLENDE VORMEN VAN GROENE CRIMINALITEIT 215

8 Groen-criminologisch onderzoek: GPS-bospreventie met inheemse bosbeschermers in de Braziliaanse Amazone 217
Tim Boekhout van Solinge
1 Inleiding 217
2 De setting: houtcriminaliteit en handhaving in de Braziliaanse Amazone 221
3 Van groene criminologie naar forest crime science 224
4 Groene criminologie met het OM: schadebeperking door toegang tot de rechtsstaat 228
5 Santarem – een hub voor illegaal hout en conflictsoja 230
6 Chief Dadá, regionaal inheems verzetsleider tegen de ontbossing 233
7 Succesfactoren van inheemse bosbeschermers (2015-2019) 236
8 Een ander regime en een filmstrategie (2019-2023) 239
9 Conclusie 241
10 Perceptie en discussie 242

9 Voor altijd vervuild: foreverchemicals in de Lage Landen 251
Sammie Verbeek, Aaron Bron & Lieselot Bisschop
1 Inleiding 251
2 Analytisch kader: state-corporate crime en groene criminologie 257
3 Een globale geschiedenis van PFAS 260
4 Verklaringen voor de cases DuPont Dordrecht en 3M Vlaanderen 270
5 Conclusie en discussie 277

10 Shit happens: Mestoverschot, milieuschade en de tredmolen van productie 309
Jessica Hill
1 Inleiding 309
2 De milieuschade van een teveel aan mest 310
3 Historische context 311
4 Mestfraude 315
5 Het bredere economische en politieke beeld 322
6 Conclusie 328

IV REACTIES OP GROENE CRIMINALITEIT 339

11 Publieke percepties en reacties op milieucriminaliteit: een verkenning 341
Jelle Brands, Marieke Kluin & Lisa Ansems
1 Inleiding 341
2 Typen percepties en reacties op criminaliteit: denken, vinden, voelen en doen 344
3 Naar een toepassing van de algemene literatuur over percepties en reacties op criminaliteit binnen de groene criminologie? 351
4 Conclusie en discussie 364

12 De strafbaarstelling van ecocide door de lens van groene criminologie en strafrecht 377
Merle Kooijman
1 Inleiding 377
2 Ecocide – het product van een turbulente (wetgevings)geschiedenis 379
3 Natuur- en milieuschade – groene criminologie en de verbreding van het schadebegrip 381
4 De vertaalslag van een groen begrip van serieuze natuur- en milieuschade naar het (internationale) strafrecht 385
5 Beknopte bespiegelingen op een mogelijke (internationale) strafbaarstelling van ecocide 392
6 Conclusie 403

13 Ecopiraterij: Criminelen tegen ecocide? 407
Stephen Snelders
1 Inleiding: groene criminologie en misdaden tegen de plegers van ecocide 407
2 Casus: Sea Shepherd 409
3 Sea Shepherd als piraten 412
4 Goede en slechte piraten 414
5 Mare liberum 416
6 Polycentric governance op de oceaan 419
7 Een non-antropocentrisch of more-than-human protectiesysteem 421
8 Radicalen en reformisten 423
9 Slotwoord 426

Over de auteurs 435
Trefwoordenregister 441