

Mr. V.J.W. Peeters is werkzaam als wetenschappelijk medewerker strafrecht bij het wetenschap-pelijk bureau van de Hoge Raad der Nederlanden.
Meer over V.J.W. PeetersGezichtspuntencatalogus in de strafrechtspraak
Een analyse en waardering in het licht van de positie van wetgever, feitenrechter en procespartijen
Paperback Nederlands 2020 1e druk 9789088632723Samenvatting
Sinds jaar en dag formuleert de Hoge Raad in civielrechtelijke arresten lijsten met subregels, vuist-regels of gezichtspunten. Klassieke voorbeelden zijn de arresten ‘Kelderluik’, ‘Saladin/HBU’ en ‘Haviltex’.
Een dergelijke lijst noemt men een gezichtspuntencatalogus. Het betreft een cassatie-techniek waarmee de Hoge Raad langs processuele motiveringsverplichtingen voor de feitenrech-ter greep beoogt te houden op het materiële recht, door bij de beoordeling van een rechtsvraag factoren uit te lichten die ook voor een grotere groep soortgelijke gevallen in de toekomst van belang kunnen zijn. Dit verschijnsel lijkt nu ook op te duiken in het strafrecht.
Zo wees de Strafkamer van de Hoge Raad diverse (overzichts)arresten met daarin gezichtspunten over onder meer bela-ging, oplichting, uitbuiting bij mensenhandel, openlijke geweldpleging en de grens tussen mede-plegen en medeplichtigheid. Deze kruisbestuiving is evenwel niet vanzelfsprekend, omdat beide rechtsstelsels op structuurniveau fundamenteel van elkaar verschillen.
In dit boek gaat mr. Vincent Peeters als eerste uitgebreid en diepgravend in op de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus. Het behelst een interne rechtsvergelijking, waarbij de focus ligt op de analyse en waardering van dit fenomeen in het strafrecht. Daartoe onderzoekt de auteur in de kern hoe de gezichtspuntencatalogus zich verhoudt tot de uitgangsposities van de wetgever, fei-tenrechter en procespartijen. Hij komt tot de conclusie dat deze posities verschuiven en dat ge-zocht moet worden naar een nieuw evenwicht. Het onderzoek is daarmee niet alleen relevant voor academici en studenten, maar zeker ook voor wetgevingsjuristen, leden van de rechterlijke macht, advocaten, officieren van justitie, en andere beoefenaren van de rechtspraktijk.
Trefwoorden
strafrecht gezichtspuntencatalogus cassatierechtspraak hoge raad rechtsvorming wetgeving rechtspraak jurisprudentie rechtseenheid procesrecht rechtsbescherming feitenrechter materieel recht bewijsrecht rechtsvergelijking motivering civiel recht rechterlijke macht openbaar ministerie verdediging advocatuur
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
Lijst van gebruikte afkortingen XIII
1 Inleiding 1
1.1 Gezichtspuntencatalogi: een verkenning 1
1.2 Gezichtspuntencatalogi in het strafrecht: een probleem? 3
1.3 Gezichtspuntencatalogi door een juridisch-dogmatische lens 4
1.4 A fbakening van het onderzoeksthema 5
1.5 Methode van onderzoek en verantwoording 6
1.6 Onderzoeksrelevantie 7
1.7 Opbouw 7
2 Mogelijke functies van gezichtspunten in cassatieperspectief 9
2.1 Een rechtsvormingsfunctie van gezichtspuntencatalogi? 9
2.2 Een rechtseenheidsfunctie van gezichtspuntencatalogi? 11
2.3 Een rechtsbeschermingsfunctie van gezichtspuntencatalogi? 13
2.4 Functies van de gezichtspuntencatalogus in cassatieperspectief 15
2.4.1 De rechtsvormingsfunctie van de gezichtspuntencatalogus 15
2.4.2 De rechtseenheidsfunctie van de gezichtspuntencatalogus 15
2.4.3 De rechtsbeschermingsfunctie van de gezichtspuntencatalogus 15
3 Naar een beoordelingskader voor gezichtspunten in het strafrecht 17
3.1 Structuurverschil 1: materieelrechtelijke uitgangspositie van de wetgever 17
3.1.1 Civiele recht 17
3.1.2 Strafrecht 19
3.2 Structuurverschil 2: bewijsrechtelijke uitgangspositie van de feitenrechter 21
3.2.1 Civiele recht 22
3.2.2 Strafrecht 24
3.3 Structuurverschil 3: uitgangsverhouding van de procespartijen 26
3.3.1 Civiele recht 26
3.3.2 S trafrecht 27
3.4 Beoordelingskader in strafrechtelijk perspectief 29
3.4.1 De uitgangspositie van de wetgever ten aanzien van het materiële strafrecht 29
3.4.2 De uitgangspositie van de feitenrechter ten aanzien van het strafrechtelijke bewijsrecht 30
3.4.3 D e uitgangsverhouding van het Openbaar Ministerie en de verdachte 30
4 Selectie en analyse van gezichtspunten in de cassatierechtspraak 31
4.1 De materieelrechtelijke uitgangspositie van de wetgever 31
4.1.1 Selectie van civielrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangspositie van de wetgever 31
4.1.2 Selectie van strafrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangspositie van de wetgever 32
4.1.3 Analyse van de gezichtspuntencatalogus in relatie tot de uitgangspositie van de wetgever 34
4.2 De bewijsrechtelijke uitgangspositie van de feitenrechter 35
4.2.1 Selectie van civielrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangspositie van de feitenrechter 36
4.2.2 Selectie van strafrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangspositie van de feitenrechter 37
4.2.3 Analyse van de gezichtspuntencatalogus in relatie tot de uitgangspositie van de feitenrechter 39
4.3 De uitgangsverhouding van de procespartijen 41
4.3.1 Selectie van civielrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangsverhouding van de procespartijen 41
4.3.2 Selectie van strafrechtelijke jurisprudentie in relatie tot de uitgangsverhouding van de procespartijen 42
4.3.3 Analyse van de gezichtspuntencatalogus in relatie tot de uitgangsverhouding van de procespartijen 44
4.4 Verschuivende posities in strafrechtelijk perspectief 45
4.4.1 De verschoven materieelrechtelijke positie van de strafwetgever 45
4.4.2 De verschoven bewijsrechtelijke positie van de strafrechter in feitelijke aanleg 45
4.4.3 De verschoven verhouding van het Openbaar Ministere en de verdachte 45
5 Waardering van gezichtspunten in het strafrecht 47
5.1 De materieelrechtelijke uitgangspositie van de strafwetgever 47
5.1.1 Mogelijke bruikbaarheid van de rechtsvormingsfunctie van de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 47
5.1.2 Mogelijke risico’s van de rechtsvormingsfunctie van de
strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 48
5.2 De bewijsrechtelijke uitgangspositie van de strafrechter in feitelijke aanleg 49
5.2.1 Mogelijke bruikbaarheid van de rechtseenheidsfunctie van de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 49
5.2.2 Mogelijke risico’s van de rechtseenheidsfunctie van de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 50
5.3 De uitgangsverhouding van het Openbaar Ministerie en de verdachte 52
5.3.1 Mogelijke bruikbaarheid van de rechtsbeschermingsfunctie van de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 52
5.3.2 Mogelijke risico’s van de rechtsbeschermingsfunctie van de strafrechtelijke gezichtspuntencatalogus 53
6 Slotbeschouwingen 55
6.1 De gezichtspuntencatalogus als een telescoop in
de ruimte van het recht 55
6.2 De donkere materie van de cassatierechtspraak 58
6.3 Een nieuw evenwicht in de ruimte van het recht? 59
Aangehaalde literatuur 61
Aangehaalde juriprudentie 77
Appendix 1 81
Overzicht onderzoeksvragen
Appendix 2 83
Overzicht gezichtspuntencatalogi
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan