Dankwoord 5
1 Inleiding 13
1.1 Waarom dit onderzoek 13
1.2 Onderzoeksmethoden en gebruikte concepten 15
1.2.1 Extended casestudy 15
1.2.2 Triangulatie en obstakels 18
1.3 Respondenten en hun verhalen 19
1.4 Leeswijzer 20
2 Romantisch Zandpad – een korte geschiedenis van de prostitutie in Utrecht 23
2.1 Prostitutie in Utrecht 23
2.2 Voor en tegen prostitutie in Utrecht 28
2.3 Het Zandpad vroeger en nu 30
2.4 Conclusie 31
3 De Bordeelwet en de legalisering van de exploitatie van prostitutie 33
3.1 Vergunde en niet-vergunde prostitutie in Utrecht 34
3.1.1 Vergunning voor exploitatie van prostitutie 34
3.1.2 Niet-vergunde prostitutie 37
3.2 Mensenhandel in Utrecht 38
3.3 De sluiting van de raamprostitutie in Utrecht 43
3.4 Conclusie 44
4 Sekswerk in theorie en praktijk 47
4.1 Benaderingen van sekswerk 47
4.2 Prostitutie – ‘gewoon’ beroep? 48
4.2.1 Stereotypen van prostituees 49
4.3 Sex in the city: risicomaatschappij, veiligheid en morele paniek 52
4.4 Mobiliteit van sekswerkers 55
4.5 Conclusie 56
5 Werken op het Zandpad – ervaringen en herinneringen van de sekswerkers 59
5.1 Achtergronden 60
5.1.1 Gezin en kinderen 61
5.1.2 Keuze voor prostitutie als beroep 62
5.2 Waarom naar het Zandpad? 64
5.2.1 Het Zandpad – bereikbaar en centraal 65
5.2.2 ‘Goede klanten’ 67
5.2.3 Betaalbare huurprijzen, flexibele werktijden 68
5.2.4 Prijzen voor seksdiensten 69
5.3 Etniciteit 69
5.4 Veiligheid op het Zandpad 73
5.4.1 Registratie en controles 73
5.5 Mensenhandel op het Zandpad? 75
5.6 Terug naar het Zandpad 81
5.7 Conclusie 83
6 De sluiting van het Zandpad – beleid en praktijk 85
6.1 De redenen voor het sluiten van het Zandpad volgens de sekswerkers en klanten 87
6.1.1 Andere bestemmingsplannen voor het Zandpad 88
6.1.2 De ‘crimefighter’ Wolfsen 89
6.1.3 Weg met de hoeren! 90
6.2 Het proces van de sluiting en de consequenties voor de Zandpadvrouwen 91
6.2.1 Verzet van sekswerkers 93
6.2.2 Na de sluiting 95
6.2.3 De sluiting als een ‘positieve ontwikkeling’ en kritiek op het prostitutiebeleid in Utrecht 95
6.2.4 Consequenties voor op het Zandpad aanwezige ‘omstanders’ 97
6.3 Conclusie 98
7 Waar zijn de vrouwen? 99
7.1 Informatie over de Zandpadvrouwen 101
7.2 De nieuwe werkplek 104
7.2.1 Werken in andere steden in de raamprostitutie 104
7.2.2 Werken thuis of in een hotel 107
7.2.3 Privéhuizen, clubs, massagesalons 109
7.2.4 Tippelzones 113
7.2.5 Combinaties van verschillende werkplekken 114
7.3 De situatie van de vrouwen na de sluiting 114
7.3.1 Financiële problemen 114
7.3.2 Zonder werk 117
7.3.3 Gezondheid 117
7.3.4 Privé, sociale leven versus anonimiteit van sekswerk 118
7.3.5 Stigma op ‘Zandpadvrouwen’ 120
7.4 Conclusie 122
8 De gevolgen voor de klanten 125
8.1 Oude klanten in een nieuwe situatie 125
8.2 Waar vinden de Utrechtse klanten ‘hun’ dames terug? 128
8.3 Alternatieven na de sluiting? 129
8.4 Conclusie 131
9 Prostitutie in Utrecht na het sluiten van het Zandpad 133
9.1 (Dis)organisatie van sekswerkers 133
9.2 Oude en nieuwe exploitanten 139
9.3 Over de toekomst van raamprostitutie in Utrecht 141
10 Conclusies 143
Literatuur 147
Bijlagen 153
1. Onderzoeksactiviteiten 153
2. Internetonderzoek 156
3. Media-analyse (april 2013 – juni 2015) 156
