We kennen Van der Pijl onder meer van het boek Business Model Generatie dat hij samen met Alexander Osterwalder maakte. Een jaar of drie geleden kwam hij via een workshop in contact met David Sibbet. Deze Amerikaan had naam gemaakt met Visual Meetings. Tijdens deze Visuele meetings worden PowerPoint, zielloze worddocumenten en dikke rapporten grotendeels overboord gegooid en ingeruild voor een stift, een muur of een flip-over. De gedachte erachter is dat met het visualiseren van ideeën, gedachten beter beklijven, metaforen gaan leven en mensen veel beter in staat zijn een vraagstuk te beheersen en/of op te lossen. Dus geen ‘42ste slide’ maar een pijl, een poppetje, punt of een wat complexere tekening die in één oogopslag zegt wat er gebeurt.
Enthousiasme
Maar aan deze uiteindelijke uitkomst gaat een heel pad vooraf. De missie van visuele meetings is om een groep mensen mee te nemen in een proces of vraagstuk. Ideeën worden dan dus niet louter omgezet in woorden, maar vooral en bovenal in beeld. Dat heeft veel, zo niet alles met enthousiasme te maken, weet Van der Pijl. Van der Pijl heeft het boek van David Sibbet in het Nederlands vertaald. En bewerkt! Want waar het origineel gedrukt was op veredeld wc-papier, daar is de Nederlandse Visuele meetings – mét Nederlandse cases – bijzonder mooi vormgegeven en beter gestructureerd.
David Sibbet werd volgens Van der Pijl zelfs emotioneel toen hij de Nederlandse versie zag. ‘Why did you do that?’ vroeg hij mij. ‘Omdat ik zo veel aan jou en jouw ideeën te danken heb’, antwoordde ik hem. Want teams worden heel enthousiast als je met z’n allen gaat tekenen. Mensen zijn zo veel meer betrokken, ze zakken niet meer weg, wat doorgaans wel gebeurt na uren zendergerichte informatie via iets als PowerPoint. Visuele meetings zijn dan ook vooral bedoeld om processen op gang te krijgen.’
Buzz
Zelf tekent hij er inmiddels lustig op los als consultant. ‘Ja, er gaat geen adviestraject voorbij zonder dat ik tekeningen maak.’ Van der Pijl herkent wel het beeld dat het soms ook iets ‘lulligs’ heeft als mensen met viltstiften in de weer gaan en op een muur de zoveelste reismetafoor tekenen. Niet zelden zijn het toch gewoon platte metaforen en is de uitwerking ook nog eens bedroevend slecht. Niet veel meer dan een zoveelste dag teambuilding waarin mensen een schilderij moeten maken om iets over de organisatie te vertellen. Boring boring… Van der Pijl: ‘Ik snap dat beeld wel, en toch is het als je het goed doet met visuele meetings niet zo. Allereerst kun je iedereen laten tekenen volgens de modellen van visuele meetings. De basisvormen zijn heel simpel. Beheers je die, dan kun je snel iets moois en overzichtelijks maken. Voor complexe structuren/tekeningen huur ik ook echte designers in. Los van de tekenkunst moet je er ook voor zorgen dat de teamsessies een diepe lading hebben. Het moet echt serieus zijn, dan trek je mensen vanzelf mee en ontstijgt het de lulligheid. Dan ontstaat er vanzelf een buzz en worden mensen enthousiast.’
Co-creatie
Los van betrokkenheid bij groepen, heeft visuele meetings ook het voordeel dat ‘het grotere plaatje’ beter beklijft en, zoals Van der Pijl dat noemt, ‘het groepsgeheugen beter wordt ontwikkeld. Strategie zit vaak in het hoofd van een CEO. Door ontwikkelingen visueel te brengen, breng je strategie ook bij mensen. Het blijft niet vaag. Als organisaties een vraagstuk hebben, dan ben ik ervan overtuigd dat je met visuele meetings op een ander eindpunt komt dan met traditioneel advies. Feedback zal zorgen voor een andere richting dan top-down zaken opleggen. Beelden helpen daar enorm bij.’
Maar wie de tekeningen in het boek ziet, zal niettemin moeite hebben om een complexe plaat direct te duiden. Is het niet verplicht dat je erbij bent geweest om een tekening te snappen? Van der Pijl bevestigt dat. Logisch ook, want, zo zegt hij, ‘het gaat om het proces, en dat proces maak je met z’n allen mee’. Met de tekening in de hand kun je achteraf prima iets vertellen, maar de kracht zit ‘m in de groepsdynamiek. Van der Pijl: ‘De tekening is een vertaling van een bijeenkomst waarin – als het goed is – co-creatie heeft plaatsgevonden.’ En dat is dus wat anders dan een diarree aan top-down powerpoint informatie.
Maar toch, tot slot. Voor iemand die alles visueel wil overdragen, is het wel een tamelijk dik boek geworden met ook wel heel veel tekst. Had dat niet korter gekund? Met bijvoorbeeld iets meer beelden? Eigenlijk conform de theorie van Visuele meetings? Van der Pijl glimlacht om de suggestie.’Ik denk dat je gelijk hebt. David Sibbet wilde zijn hele levensverhaal vertellen en daarom is het wat uitgebreid. Het had inderdaad korter gekund.’
