‘Er zijn zoveel nieuwe mogelijkheden voor startups’

Is het geen ongelijke strijd voor startups: hoe kunnen ze het opnemen tegen grote spelers als Google en Facebook?
Als je het als startup nu opneemt tegen Amazon, Facebook of Google, dan zul je het onderspit delven inderdaad. Die bedrijven hebben enorme platformen die ze kunnen inzetten. Maar er zullen altijd mogelijkheden opkomen buiten de grote spelers om. Ik kan me de dag nog heugen dat Sun Microsystems, IBM en Microsoft alles en iedereen overheersten. Niemand dacht dat een onderneming het op kon nemen tegen Microsoft dat 93 procent van de markt in handen had. Het internet heeft dat volledig veranderd. Microsoft verloor de oorlog om de browser en om de mobiele telefoon en het is pas van de laatste jaren dat ze aan het terugkomen zijn. Nieuwe terreinen hebben het overgenomen, met nieuwe technologieën en bedrijven. Zoiets kan weer gebeuren, want nieuwe technologieën komen altijd op.

Waar liggen die nieuwe mogelijkheden?
Er zijn er zoveel. Kunstmatige intelligentie kan bijvoorbeeld hetzelfde betekenen voor bedrijven als het internet. Een ander voorbeeld is gentechnologie, waarmee nieuwe schepsels en industrieën kunnen worden geschapen. Dat zal enorm waardevol worden om problemen als het wereldwijde voedseltekort en klimaatverandering aan te pakken. En er komen allerlei materialen aan die kenmerken hebben die we nog helemaal niet kennen. Grafeem is zo dun als papier en tweehonderd keer sterker dan staal; het lijkt iets uit een cartoon, maar het is echt. Nanotechnologie is heel, heel krachtig. In onderzoekslaboratoria wordt onderzoek gedaan naar kleine robots die via de bloedbaan in de toekomst wellicht kankercellen kunnen aanvallen. Computerinterfaces die de hersenen kunnen lezen is een industrie die in potentie net zo groot kan worden als het internet. Stel je voor dat we onze breinen direct kunnen verbinden met het internet. Het zijn heel spannende tijden voor ondernemers, want er zijn voldoende onontgonnen terreinen die onderzocht kunnen worden.

Is het niet te vroeg om als startup in deze technologie te duiken?
Nee, dit het moment om deze industrieën te gaan onderzoeken. Absoluut het juiste moment. Je moet vroeg beginnen en deze gebieden groeien heel erg snel.

Wat is een innovatie?
Innovatie vindt plaats wanneer creatieve en wetenschappelijke processen samenkomen om iets nieuws en bruikbaars te creëren. De meeste technologie wordt uitgevonden en ontwikkeld in universiteiten, maar ondernemers zijn vaak heel goed in het gebruiken van deze technologie om praktische problemen op te lossen. Alle technologie en software voor AirBnB was bijvoorbeeld al op de markt, van websites om ruimtes te verhuren tot online betaalsystemen en systemen om woningen en mensen te recenseren. AirBnB heeft die systemen gebruikt om het verhuren transparanter te maken. Daarmee boorden ze een enorme markt van ongebruikt vastgoed aan, omdat iedereen met een ruimte die kon veranderen in een bed & breakfast. De technologie was niet nieuw, ze hebben het alleen op een unieke manier bij elkaar gebracht om een probleem op te lossen. Dat is innovatie.

Waarom moeten twee pizza’s voldoende zijn voor het hele innovatieteam?
Het belangrijkste deel van een onderneming in innovatie is het selecteren van de juiste mensen. Ik heb van dichtbij meegemaakt dat wanneer de juiste mensen missen in een team, het bedrijf belangrijke hordes niet kan nemen. Steek niet te veel tijd in een idee, want dat zal veranderen. Het eerste idee is vaak fout en je zult meestal opnieuw moeten beginnen. Steek die tijd liever in het vinden van de juiste mensen en het definiëren van de richting die je op wilt. Op welk vlak wil je problemen oplossen? Hoe krijg je de juiste mensen in dezelfde ruimte om een idee tot realiteit te maken? In het begin moet je team niet groter zijn dan het aantal mensen dat je kunt voeden met twee pizza’s. Kleine teams zijn minder hiërarchisch en er zijn minder mensen die bezig gehouden moeten worden. Essentieel voor succes is om het team klein te houden totdat je de juiste richting hebt gevonden. Dan kun je gaan uitbreiden.

Timing is essentieel, stelt u.
Zodra je een team hebt, is het tweede kritieke punt het vinden van vraag. Waar zit de behoefte die nog niemand heeft gezien? Belangrijk hierbij is dat het ondernemersecosysteem er klaar voor is. Veel bedrijven zijn simpelweg te vroeg. Neem Digital Entertainment Network, DEN, een bedrijf dat video’s online wilde zetten. De voorloper van YouTube liep tegen allerlei problemen aan, zo waren er nog niet zoveel mensen online, waren de video’s nogal crappy om naar te kijken en was de bandbreedte beperkt.

Is timing simpelweg pech, of is het ook een vaardigheid om op het juiste moment te komen met een innovatie?
Het is allebei. Het eerste idee van YouTube was bijvoorbeeld om een datingsite te worden waarop mensen hun video’s konden uploaden voor potentiele partners. Alleen wilde niemand dat, het idee was ten dode opgeschreven. Bij YouTube was men slim genoeg om in te zien dat ze iets aan het doen waren dat niet werkte – en neem van mij aan, het is zo moeilijk om een idee op te geven waaraan je je gecommitteerd hebt. Dat is dus niet geluk, maar op een goede manier signalen oppikken van je klanten. Instagram is een ander goed voorbeeld. Eerst heette het Burbn, een app die veel te ingewikkeld was met puntensystemen, plannen maken voor ontmoetingen met vrienden op locaties en nog meer. In de data zag men dat mensen de app vooral gebruikten om foto’s te delen en dat de filters populair waren. Door deze functies prioriteit te geven in de nieuwe app Instagram waren ze op de juiste plek op het juiste moment. Niet alleen vanwege geluk, maar ook omdat ze goed hadden getest wat werkte.