Nieuwsgierig zijn betekent onbevangen vragen durven stellen en buiten bestaande kaders durven treden. Nieuwsgierigheid wordt geprikkeld door het bezoeken van onbekende plaatsen, relaties aangaan met andere mensen en experimenteren met nieuwe ideeën. Nieuwsgierigheid helpt om ongeschreven regels in spelpatronen te ontdekken. Een onbevangen kijk is nodig om aannames die als vanzelfsprekend worden beschouwd te begrijpen. Het is pas mogelijk om diepe veranderingen te realiseren als de uitgangspunten van een cultuur betwijfeld kunnen worden. Veel managers hebben niet deze culturele nieuwsgierigheid, omdat ze als vormgevers van de cultuur ook de hoeders van de bestaande cultuur zijn geworden en vasthouden aan bestaande spelregels.
Waarderend verkennen
Bij organisatorische veranderingen beginnen de meeste managers en hun consultants met een probleemdiagnose. Zij maken gebruik van analytische vaardigheden en instrumenten om uit te zoeken wat er fout gaat en wat er moet worden verbeterd. Opvallend is dat ze vaak vergeten om onbevangen waar te nemen met een waarderende blik. Vanuit een waarderend perspectief vraag je aan jezelf en anderen wat er in de organisatie goed gaat, wat energie geeft, wat mensen inspireert en waar verandering al gaande is. Gesprekken over de positieve ontwikkelingen zijn vaak succesvol in het realiseren van organisatorische veranderingen. Onbevangen waarnemen, waarderend verkennen en nieuwsgierigheid helpen daarbij.
Bouwen aan de toekomst
In veel maatschappelijke organisaties experimenteren professionals met nieuwe manieren van werken. Maar ze houden het geheim en onder de radar, omdat ze bang zijn dat hun experiment zal worden vernietigd door het management. Voor nieuwsgierige leiders is het leerzaam en essentieel om nieuwsgierigheid te zijn naar wat er gaande is. In de dagelijkse praktijk van professionals ontstaan nieuwe initiatieven waarop de organisatie haar toekomst kan bouwen.
Culturele nieuwsgierigheid
Binnen organisaties werken mensen samen met verschillende culturele achtergronden. Veel internationale organisaties zijn actief in meerdere landen en culturen en werken samen in internationale allianties. Nieuwsgierigheid is nodig om de culturele gewoonten en waarden van onze collega’s te begrijpen en te waarderen. Internationale allianties zijn succesvol als de partners nieuwsgierig zijn naar elkaar met oprechte interesse. Wanneer mensen uit verschillende culturen samen werken, leren ze de waarden in andere culturen kennen. Daardoor ontdekken en leren ze ook hun eigen culturele waarden, want die ongeschreven culturele worden vooral zichtbaar in contrast met andere culturen.
Drie soorten nieuwsgierigheid
Drie vormen van nieuwsgierigheid helpen om succesvol te zijn in de organisatorische verandering. Ten eerste: nieuwsgierigheid naar de wereld om je heen. Dit is verbonden met contextueel en cultureel bewustzijn. Ten tweede: nieuwsgierigheid naar anderen. Dit is gerelateerd aan sociaal bewustzijn. Ten derde, nieuwsgierigheid over jezelf, je drijfveren, je angsten en waar je vandaan komt. Dit is gerelateerd aan zelfbewustzijn. Nieuwsgierigheid naar wie je bent in relatie met anderen en de wereld om je heen is essentieel voor organisatorische vernieuwing en persoonlijke groei.
Over Jaap Boonstra
Jaap Boonstra is hoogleraar ‘Organisatiedynamiek’ aan Esade Business School in Barcelona, hoogleraar ‘Organisatieverandering’ aan de Rotterdam School of Management, en kerndocent bij de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Als onafhankelijk adviseur ondersteunt hij organisaties in hun ontwikkeling. Hij schreef meerdere boeken over organisatieverandering, organisatiecultuur en leiderschap.
