The Mindful Leader - 7 manieren om je leiderschap, je organisatie en je leven te verbeteren

Het motto van Michael Bunting, de schrijver van het boek ‘The Mindful Leader, 7 manieren om je leiderschap, je organisatie en je leven te transformeren’ geeft denk ik al goed de essentie van mindfulness weer: “wat ik voor alles hoop, is dat dit boek de wereld een beetje beter zal maken, zodat de toekomst van jullie generatie in het teken zal staan van bewustzijn, vriendelijkheid, verbinding en duurzaamheid’.

In de inleiding wordt een definitie gegeven van mindfulness: ‘een ontvankelijk bewustzijn van onze gedachten, emoties, lichamelijke sensaties en omgeving in het hier en nu.’ Deze wordt toegepast op organisaties, waarbij mindfulness als meest effectieve methode wordt gezien om gedrag te onderkennen en verbeteren. Een dergelijke statement in het eerste hoofdstuk moet zich eerst bewijzen in de rest van het boek, maar dat gebeurt zeker!

Het eerste hoofdstuk gaat in op een van de randvoorwaarden van mindfulness, het aanwezig zijn in het hier en nu. Ervaar waar je bent en hoe je er bent. In dit hoofdstuk staat ook de beschrijving van mindful leiderschap: doelbewust een toestand van welbevinden cultiveren en een baken van goedheid, ontvankelijkheid en duidelijkheid zijn, zelfs in de moeilijkste omstandigheden. Dit lijkt me een zeer goed streven voor alle leiders! Daarnaast worden de vier fundamenten van mindfulness uitgewerkt:

- Mindfulness van het lichaam/de zintuigen

- Mindfulness van gevoelstoon

- Mindfulness van gedachten

- Mindfulness van de manier waarop we betekenis construeren

Helaas worden deze in het boek verder beperkt tot niet uitgewerkt. Het boek is dan ook bedoeld voor mensen die al wat ervaring met mindfulness hebben. De schrijver typeert mindfulness als een waardepropositie waarmee leiders (en hun organisatie) het verschil kunnen maken…

De hoofdstukken erna gaan in op de principes van mindfulness en worden nader uitgewerkt aan de hand van de volgende thema’s:

- Neem 200 procent verantwoordelijkheid: je kunt geen controle uitoefenen op wat er in de wereld om je heen gebeurt, maar wel op jouw reactie op wat er gebeurt. Daarnaast kun je niet selecteren met welke aspecten van het leven je geconfronteerd wilt worden, je moet het leven omarmen in al zijn facetten, zowel vreugde als pijn.

- Leiderschap op basis van mindful waarden: waarden zijn belangrijk om aan vast te houden en je bewust van te zijn. Het zelfbewustzijn ten opzichte van het kunnen voldoen aan deze waarden moet verhoogd worden door het inzoomen op je zintuigen en het openstaan voor feedback. Mindfulness bevordert een op waarden gebaseerd leven, en waarden wijzen ons de weg naar diepere mindfulness. Het wordt gezien als een heilzame cirkel.

- Een mindful visie als inspiratiebron. Motivatie is hierbij belangrijk, te creëren door autonomie, meesterschap of doel. Zorgzaamheid wordt gezien als kerncomponent van een mindful visie: zorgzaam naar je omgeving, zowel medewerkers, klanten als iedereen op deze wereld (bijvoorbeeld door aandacht voor het milieu)

- Cultiveer de beginnersgeest. Dit hoofdstuk begint met de quote van Socrates ‘de enige echte wijsheid is weten dat je niets weet’. Dat zou de houding van beginners moeten zijn, waarbij openstaan voor verandering en je bewust zijn van het feit dat je snel in oude gewoonten vervalt belangrijke fundamenten zijn. Feitelijk zou iedereen altijd, ook al is hij/zij een expert op bepaalde vlakken, de beginnersgeest moeten adopteren, om zo open te staan voor nieuwe denkbeelden. 5 mentale kenmerken om dat te realiseren zijn: associëren, bevragen, observeren, experimenteren en netwerken.

- Zet anderen in hun kracht: kijk goed wat de waarde van anderen is en probeer deze uit te nutten met compassie. Een mooie frase uit dit hoofdstuk is: Ontsteek ieders licht. Dat dekt de lading volledig!

- Voed anderen met liefde. Hierbij wordt liefdevolle vriendelijkheid gezien als het hart van mindfulness en sluit eigenlijk aan bij de gedachte: ‘wat u niet wil dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet…’. Toon je dankbaarheid voor alles wat anderen doen. Overkom je voorgeprogrammeerde neiging tot negativiteit.

- Een transformatie ten goede: dit hoofdstuk bevalt elementen van hoe je mindful leiderschap kunt realiseren, alsmede valkuilen en hoe hier mee om te gaan. Het boek eindigt met een statement dat je het waard bent en het verschil kunt maken. Mooie woorden om mee te eindigen.

Sommige onderwerpen klinken erg soft, voor sommige managers zal dit een brug te ver zijn. Echter, met de praktijkvoorbeelden komen ze wel tot leven. Elk hoofdstuk bevat praktijkvoorbeelden van zowel de schrijver als door hem gecoachte leiders. Dit zijn relevante voorbeelden die goed laten zien hoe moeilijk het toepassen van mindfulness is en hoeveel aandacht en effort je er in moet steken. In elk hoofdstuk probeert de schrijver een onderbouwing te geven, soort wetenschappelijke onderbouwing met procentuele uitkomsten van onderzoeken. Wat mij betreft voegen deze weinig toe, sterker nog, deze leiden alleen maar af en maken het boek moeilijker leesbaar. Meer praktijkvoorbeelden hadden hetzelfde doel kunnen bereiken.

The Mindful Leader geeft een goed inzicht in wat een mindful leader is en hoe dit leiderschap, maar ook je leven kan transformeren. Je organisatie transformeren vind ik een te zware claim, daarvoor heb je ook andere mensen nodig en is een grote cultuurverandering noodzakelijk. Jammer vind ik dat er geen samenvatting per hoofdstuk of aan het eind een afsluitend hoofdstuk staat met hoe nu verder. Als iemand die niet aan mindfulness heeft gedaan, smaakt het naar meer, maar ik mis nog de concrete handvatten. Op zoek dus naar een goede beginnerscursus mindfulness!

Jan Hoogstra is zelfstandige, IT-consultant. Hij voert opdrachten uit op het gebied van beoordeling en advisering over IT-gerelateerde onderwerpen in de zorgbranche. Zo is hij programmamanager, projectmanager en adviseur op het gebied van bijvoorbeeld IT-strategie en pakketselecties.