De moderne schaapherder - 'Een klein juweeltje in de leiderschapsliteratuur'

Sinds bijna twee weken hebben wij een puppy. Ik heb het lang proberen tegen te houden, maar heb - met een huishouden van drie dochters en een vrouw - de strijd verloren. En binnen een paar dagen was ik hier blij om. Want wat een schatje is het! Niet alleen is het heerlijk dat ze 's avonds op m'n schoot kruipt als ik voor de bank op de grond ga zitten, ook is het geweldig te zien dat zij binnen no time net zo gehecht lijkt aan ons als wij aan haar.

Charlie, zo heet ze, houdt mij ook een spiegel voor. Een leiderschapsspiegel. Want nu kun je wel veel schrijven over en trainen in leiderschap, het komt er pas echt op aan als je een viervoeter als gezinslid krijgt. Duidelijke kaders stellen (plassen doe je buiten), veel complimenten geven (Braaf, Charlie, braaf!) en je grenzen verleggen (door met een bespottelijk hoog toontje het hondje te liefkozen.)

In de afgelopen week las ik ‘s nachts (terwijl ik op een matras in de huiskamer naast een piepend hondje lag) het boek De moderne schaapherder: leiderschappenlessen uit de woestijn van Albaraa H. Taibah. Deze oud-student bouwkunde wilde ervaren wat leiderschap echt inhoudt en besloot daarom tien dagen (het werden er uiteindelijk zeven) in de woestijn in Saudi-Arabië schaapherder te worden. Een besluit dat hij binnen een dag vervloekte want niet alleen liep hij levensgevaar door de slangen die leefden in de woestijn, ook was het met vijftig graden onmenselijk heet. Maar hij hield vol. Totdat hij zijn leiderschapslessen geleerd had.

Het verhaal van Taibah was voor mij eens te meer een bevestiging waarom ik zo van storytelling houd. Al ervoer ik tijdens de nachtelijke wandelingen met Charlie dat het 's nachts vroor, de auteur liet mij iets van de hitte en de droogte van de eindeloze woestijn voelen. En dan was hij ook nog eens verantwoordelijk voor een kudde schapen die de eerste dagen niets van hem wilde weten.

Met mijn christelijke achtergrond herkende ik veel van de verhalen over schapen. Jezus wordt in de Bijbel de ‘goede herder' genoemd. En de schapen, dat zijn volgens zowel de verhalen uit de Bijbel als de Koran, wij. En, ik kan er niet om heen, wij schapen komen er in die verhalen niet al te best vanaf. Schapen zijn dom. Eigenwijs. En hebben geen enkele kans van overleven zonder de leiding van onze herder. Aan Taibah dus de taak zijn leiderschap te bewijzen. En dat begon door het vertrouwen van de beesten te winnen.

‘Herderlijk leiderschap is een stijl die mensen centraal stelt,' zo is een van de conclusies die de auteur stelt na een paar dagen met de schapen te hebben opgetrokken. ‘Het draait om contact en betrokkenheid, om falen en leren, om inzet en vertrouwen. Leid je tegen de richting van de mensen in, dan faal je. Leid je met ze mee, dan groei je samen met ze en vier je successen met ze.'

Alleen bovenstaand citaat biedt al voldoende vragen om als leiderschapsteam van elk willekeurig bedrijf over door te praten. Hoe betrokken zijn wij bij onze medewerkers? Hoeveel echt contact hebben wij met hen? Mogen ze falen? Hoe eisen wij een bepaalde inzet? En zo kunnen we nog even doorgaan. Voor een heisessie - met of zonder schapen - biedt het verhaal van Taibah in ieder geval meer dan genoeg stof tot nadenken.

Eindconclusie van Taibah was dat het in herderschap en leiderschap draait om contact maken met je schapen of je medewerkers. Dit kan alleen wanneer je eerst contact maakt met jezelf. ‘Als leider effen je de weg voor contact met anderen door je bewust te zijn van je sterke punten, zodat je ze beter kunt inzetten, en door je zwakheden toe te geven, zodat je nederig blijft en ervoor openstaat om nieuwe dingen te leren.'

De moderne schaapherder bleek voor mij een klein juweeltje in de leiderschapsliteratuur. De woestijnervaringen van auteur Taibah kunnen leiden tot een oase voor vele medewerkers, wanneer leidinggevenden de geleerde lessen ter harte nemen.

Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij heeft trainingen en coaching op het gebied van (persoonlijk) leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling. www.hjkamsteeg.nl