De laatste jaren ervaren meer en meer mensen hoge werkdruk en stress. De gevolgen hiervan zijn verzuim en een hoog verloop onder werknemers. Hierdoor wordt de werkdruk van de mensen die overblijven nog groter, met als gevolg nog meer verzuim of verloop.
Als manager is het mogelijk om goede resultaten te halen en tegelijkertijd een hoge medewerkerstevredenheid te hebben. Dat vraagt wel iets extra’s van de manager: namelijk betrouwbaarheid.
De drie pijlers van betrouwbaarheid
De betrouwbare manager is gebouwd rondom drie pijlers van betrouwbaarheid: eerlijkheid, sociale veiligheid en deskundigheid.
Betrouwbaarheid is meer dan eerlijkheid en transparantie. Door eerlijk te zijn, weten mensen wat ze aan je hebben, maar er is meer nodig. Het is ook belangrijk de mensen een sociaal veilige werkomgeving bieden. Alleen dan durven zij op hun beurt eerlijk tegen jou te zijn. Tot slot moet je deskundig zijn. Zo kunnen mensen erop vertrouwen dat zij onbekommerd hun eigen werk kunnen doen.
Betrouwbaar zijn is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe blijf je betrouwbaar in allerlei alledaagse en bijzondere situaties waarmee je als leidinggevende wordt geconfronteerd?
Is er een verschil als je een beginnend manager bent of juist heel ervaren? Als manager heb ik ervaren dat de drie pijlers in elke fase een andere invulling kennen. Ik neem je mee in de drie fasen van leiderschap: de duidelijke manager, de initiërende manager en de dienende manager. Aan de hand van verhalen uit de praktijk, inzichten en oefeningen laat ik zien hoe elke fase van leiderschap andere accenten kent.
De duidelijke manager
Begin je nieuw in een functie? Dan zit je in de fase van de duidelijke manager. De mensen kennen je nog niet en het eerste wat je doet, is overzicht en inzicht krijgen. In zo’n situatie zijn medewerkers vaak afwachtend. Wat gaat de nieuwe manager doen, gaat hij dingen veranderen? In ieder geval geef je duidelijkheid over doelstellingen en normen.
Deze fase duurt niet lang. Iedereen kan hier op elk moment in terechtkomen: van jonge professional in een eerste leidinggevende functie, tot ervaren manager die een nieuwe afdeling krijgt toegewezen.
Betrouwbaar zijn vraagt in deze eerste fase bepaalde inzichten. Wat betekent het om eerlijk te zijn als nieuwe leidinggevende? Hoe zorg je in zo’n roerige fase voor sociale veiligheid? Welke deskundigheid heb je eigenlijk als je er nog maar net bent? Over deze vragen gaat het in deze fase.
De initiërende manager
Als de basis op orde is, begint fase 2. De fase van de initiërende manager. Je brengt namelijk actief je afdeling in beweging. Je initieert verbeteringen, ontwikkelt een vergezicht en neemt de mensen daarin mee. Hier kun je initiatieven ontwikkelen en successen behalen. Je beschermt je mensen en motiveert ze. Jij zorgt er met jouw ingrepen voor dat ze goed en prettig hun werk kunnen doen. Als manager ben je er voor hen. Tegelijkertijd werk je aan het behalen van de organisatiedoelen. De kunst is om een balans te vinden tussen collectieve en individuele belangen. Je moet soms moeilijke beslissingen nemen. Kortom, dit is een actieve fase. Het is ook veruit de langste fase en soms eentje waar je als manager in blijft werken.
Betrouwbaarheid gaat hier over de volgende vragen: hoe zorg je ervoor dat je eerlijk blijft in lastige situaties, zoals slecht functioneren, economische tegenslag of reorganisaties? Hoe zorg je ervoor dat mensen zich veilig voelen in de dagelijkse werkomgeving, waar kleine dingen soms grote impact kunnen hebben? Welke deskundigheid heb je nodig om de werkprocessen in je afdeling te optimaliseren?
De dienende manager
Ten slotte, als de omstandigheden het toelaten, gloort daar fase 3: van meer delegeren en dienen. Dit is de fase van de dienende manager. Niet iedereen komt in deze fase terecht, maar meer managers kunnen hiervoor kiezen als ze zich bewust zijn van de mogelijkheid. Dienend leiderschap kan de juiste managementvorm zijn als jij, je afdeling en je medewerkers er klaar voor zijn.
Welke vorm heeft eerlijkheid in deze fase van meer delegeren, waarin je medewerkers zelfstandig werken? Hoe garandeer je dat taakvolwassen medewerkers voldoende veiligheid ervaren? Wat is jouw deskundigheid als je mensen vooral zelfstandig werken? Dit zijn de vragen waar we in deze fase naar kijken.
De drie fases worden afgewisseld met intermezzo’s over zelfleiderschap. Daarmee wil ik laten zien dat betrouwbaarheid essentieel is voor het welzijn van je mensen, je organisatie en uiteindelijk natuurlijk ook voor jezelf.
Over Joost Gordijn
Joost Gordijn heeft meer dan 40 jaar ervaring in leidinggegeven en managen: eerst als officier in de landmacht en later als manager in de informatievoorziening bij diverse organisaties van Defensie. Na 20 jaar stapte hij over naar het bedrijfsleven, waar hij verschillende (ad interim) managersfuncties heeft vervuld. De laatste zes jaar was hij managing director van Le Blanc.
