'Handboek Vitaliteit' is geschreven door Pieter Diehl, Jeroen Stoffelsen en Erik Wijlhuizen. Zij gaan in op instrumenten (zoals uitgebreide vragenlijsten) om de vitaliteit van medewerkers in kaart te brengen. Het sluit af met een bijlage met diverse tips en adviezen voor het bevorderen van vitaliteit in organisaties.
Vitale mensen stralen. Ze hebben iets opgewekts over zich en krijgen dingen schijnbaar moeiteloos voor elkaar, zijn prettig in de omgang, hebben nagenoeg geen (lichamelijke) klachten, herstellen snel en hebben 's avonds energie over. Vitaliteit is daarmee, volgens de auteurs, een combinatie van gezondheid en een gevoelsbeleving van geluk en succes. Een vitale organisatie is flexibel en speelt adequaat in op de omgeving en de wensen van medewerkers.
Hiermee scoort ze hoog op productiviteit en inzetbaarheid van personeel en zo blijft ze de concurrentie de baas. Managers spelen een cruciale, voorbeeldgevende rol. De voornaamste taak van een leidinggevende is het bespreekbaar maken van leefgewoonten binnen de eigen afdeling en mensen stimuleren om te kiezen voor een gezonde levensstijl. De auteurs zijn zich ervan bewust dat veel managers hier moeite mee hebben. Toch zeggen ze dat leidinggevenden geen keus hebben, omdat de gevolgen van ongezond leven zullen leiden tot langdurig verzuim en dus zeer hoge kosten. Daarom zullen managers een cultuur moeten creëren waarin het normaal is om risicovol gedrag te bespreken, net zoals het in de meeste gezinnen ook normaal is om met kinderen over roken en alcohol te praten.
'Handboek Vitaliteit' start met de opmerking dat 'vitaliteit' in' 'is. Dit leiden de auteurs af aan het feit dat Google méér dan 700.000 hits oplevert. Ik kan het dan niet laten om 'angst' in te tikken en zie dat er 60.400.000 hits zijn. Dat noem ik een valse start en het boek komt wat mij betreft ook niet meer goed uit die startblokken. Eerlijk gezegd word ik een beetje moe van dit boek over vitaliteit.
Wat maakt me zo moe? Ten eerste de irritante bemoeienis van de werkgever met mijn al dan niet gezonde leefstijl. Ik moet zeven glazen water per dag drinken en organisch gefokt scharrelpluimvee eten. Sporten is gezond, maar over sportblessures wordt niet gerept. Er worden erg veel tips gegeven over sancties die je medewerkers kunt opleggen als ze (regelmatig) verzuimen. Ik geloof niet in belonen of straffen als je streeft naar een vitale organisatie.
Zonder naïef te zijn, geloof ik wél in (de)motivatiegesprekken tussen een leidinggevende en haar medewerkers die duidelijk kunnen maken wat een positieve werkhouding in de weg staat. Waarna beide partijen op maat en zonder betutteling kunnen handelen. Ten tweede word ik moe van onbegrijpelijke zinnen als '...De tijd die we niet doorbrengen met het leven naar onze waarden, moeten we niet gebruiken om dat wat we bereikt hebben af te breken.'
Het boek wemelt bovendien van de herhalingen. Binnen elf pagina's staat zelfs drie keer exact hetzelfde over onverwerkte life-events. Toch kan het 'Handboek Vitaliteit' voor P&O-adviseurs een functie hebben. Vooral als zij van het management de opdracht hebben gekregen om werk te maken van vitaliteit in de organisatie. Het boek brengt ze in ieder geval op ideeën en verwijst de adviseurs naar in te zetten instrumenten om vitaliteit van mens en organisatie te analyseren.
Op de achterkant staat dat het boek handvatten en tips bevat om 'zowel uw organisatie als uw medewerkers vitaal te maken'. Dat is niets te veel beloofd. Er staat echter ook dat de rol van de OR aan bod komt. Dat gebeurt in welgeteld 43 woorden. Ook al mag het handboek wat mij betreft beknopter, je kunt het natuurlijk ook overdrijven.
Over Gérard Hendriks
Gérard Hendriks (1956) is mede-oprichter van Het Laar, centrum voor werk en persoonlijke ontwikkeling. Naast het verzorgen van intervisie en individuele coaching van (startende) leidinggevenden heeft hij zich de laatste jaren bezig gehouden met het ontwikkelen van competenties in alle lagen van de organisatie. Hendriks gaat in zijn werk altijd op zoek naar de intrinsieke motivatie en kansen voor ontwikkeling bij klanten.
