Het concept van een rechtsdraaiende organisatie is dat de medewerkers op de werkvloer meer ruimte krijgen voor inspraak en over veel zaken zelf mogen beslissen. Hoewel het idee niet meer heel nieuw is, is er toch nog genoeg over te schrijven. Zeker als het gaat om grote organisaties met een bureaucratisch fundament. Hoe krijg je in zo'n organisatie de duizenden mensen op de werkvloer gemotiveerd om hierin mee te denken? Je kunt de vraag beter omdraaien: hoe heeft het zover kunnen komen dat deze medewerkers niet zelf mochten bedenken hoe zij hun werk het meest efficiënt konden doen? Arie van As neemt je in zijn boek echt mee door de organisatie NedTrain. en deelt openhartig zijn aanpak en resultaten. Hij schroomt ook zeker niet om zijn fouten uit te schrijven, erg leerzaam. De persoonlijke benadering belicht goed de menselijke kant van de aanpak. Tegelijk is deze persoonlijke beschrijving soms ook een valkuil. Door het helemaal toe te spitsen op de eigen organisatie is er weinig ruimte voor wat afstand en de leermomenten die dat kan bieden voor andere organisaties. Sommige voorbeelden zijn natuurlijk wel goed te kopiëren, en je kunt ook zelf die afstand nemen om de vertaalslag te maken naar je eigen organisatie. Toch mis ik dat abstractieniveau wel een beetje, ik neem aan dat hij het boek niet alleen als geschiedenisboek over NedTrain heeft willen neerzetten. Is het boek dan alleen maar bruikbaar binnen NedTrain? Nee, er staan ook nog genoeg voorbeelden in die zeker zullen inspireren om ook je eigen organisatie een rechtse draai te geven. Verder is het boek leuk om te lezen, dat is namelijk de positieve kant van een persoonlijk boek. Een van de leuke ideeën die ook goed in andere organisaties toepasbaar is is 'boter bij de vis'. Dit is een soort interne 'Dragon's Den', waarbij de medewerkers een idee aan de jury moeten 'verkopen' om geld los te krijgen om dit idee uit te voeren. De aanpak bij NedTrain werkte fantastisch en zal zeker ook in andere organisaties veel ideeën in daden om kunnen zetten. Hoewel 'Vierkante wielen' zeker belangrijke lessen bevat, is de les zoals Marnix Gijsen dat verwoord heeft 'Ik denk dat de mens zich tenslotte vooral moet laten leiden door de waarheden die hij persoonlijk heeft ontdekt, veel meer dan door wat men hem heeft aangeleerd' ook zeker van toepassing. Zo kunnen we toch ook nog van de persoonlijke lessen van Arie van As leren dat wij ook onze eigen lessen moeten leren en niet alles van hem aangereikt krijgen. Om ten slotte nog terug te komen op de vraag uit de inleiding, ik denk niet dat Arie van As de ultieme ontdekking heeft gedaan om organisaties beter te laten presteren. Toch is het een aardig boek dat je zeker kan inspireren tot verbeteringen in je eigen organisatie.
Over Jan Jacob Bos
Jan Jacob Bos is een expert op het gebied van kennismanagement. In 2008 is hij bij Business School Nederland afgestudeerd op dit onderwerp. Hij heeft in zijn dissertatie een nieuw kennismanagementmodel ontwikkeld dat organisaties helpt om de strategie te vertalen naar verantwoordelijkheid voor de kenniswerkers. Dit model is in de afgelopen jaren verder uitgewerkt en praktisch toegepast. Hierover heeft Bos ook een boek geschreven dat nu bijna klaar is. Jan Jacob Bos werkt als kennismanager bij Schuberg Philis.
