Willem de Lange en Jeroen Koppens hebben met 'De duurzame arbeidsorganisatie' een leesbaar boek geschreven. Daarmee bedoel ik niet zozeer leesbaar in de zin van een spannende avonturen roman. Meer in de zin van als je wilt kun je het goed volgen. Maar je moet er wel bij blijven. Concentratie is verreist. Het is een uitstekend studieboek. Je pakt het, leest een hoofdstuk, een aantal paragrafen en je legt het weer eens weg. Het is zo goed geschreven dat je het toch verder wilt lezen. Het zal zeker niet zo'n boek worden waarvan je na lezing begrijpt waarom er zoveel tweedehandboeken op de markt zijn. Dit boek wil je houden. En gebruiken. Om bij die bosdag over beleid nog eens na te kijken hoe duurzaamheid ook al weer werd bevorderd. Zo leesbaar als dit boek zijn weinig boeken. Bij dat selecte rijtje mag dit boek staan in mijn boekenkast. Het boek is ook intelligent. Het doet een beroep op je verstandelijke vermogens. Het is zeker geen boek voor leken en beginnelingen in de materie zullen wellicht niet alles bij de eerste keer lezen kunnen volgen. Ook mij overkwam het regelmatig dat ik een paragraaf twee en soms drie keer moest lezen voordat ik de verstrekkende gevolgen van de lijn kon overzien en naar mijn gevoel goed begreep. Het is daarin ook verassend. Het geeft nieuwe inzichten. Niet dat alle beschreven situaties nieuw zijn, integendeel, de kracht zit juist in de verbanden die De Lange en Koppens leggen. Nieuwe doorkijkjes. Een van de meest belangrijke inzichten die ik heb gekregen is de toepassing van de Law of Requisite variety van Ashby (1969) op een organisatie. Deze wet stelt dat de interne diversiteit van ieder systeem moet passen bij de variëteit en complexiteit van de omgeving. Meerdere mensen hebben deze wet toegepast gezien in organisaties. Organisaties moeten flexibelere en alerter optreden naarmate de omgeving complexer wordt. De Lange en Koppens tonen aan dat er daardoor veelal een beheersingsprobleem ontstaat. 'Het beheersbaar houden van de interne organisatie neemt zoveel tijd in beslag dat de organisatie niet in staat is om adequaat te reageren op relevante omgevingssignalen en -veranderingen' (pagina 55) De 'bypass' van de hiërarchie lijkt dan de beste mogelijkheid, maar versterkt het probleem. Het vermogen om in te grijpen neer te leggen op het niveau waar het ontstaat, zal het probleem wel oplossen. 'Het vergroten van de regelcapaciteit laag in de organisatie is niet alleen een probaat middel tegen beheersingsproblemen, het getuigt ook van respect voor de medewerkers.' (pagina 56) De spiraal van wantrouwen wordt doorbroken. Alleen dit inzicht is al duurzaamheid bevorderend. Het boek is methodisch. Er wordt ingezoomd op datgene waar het boek over gaat. De arbeidsorganisatie. Dat betekent dat het over organisaties, ondernemen en duurzaamheid gaat. Om meer en meer te focussen op dat wat de organisatie eigenlijk vooral bepaalt. De mensen in samenwerking met elkaar. De auteurs behandelen de daar bij horende onderwerpen: organiseren, teamwork, HRM, competenties, arbeidsrelaties, employability en veranderen. Vervolgens geven zij in het laatste hoofdstuk een belangrijke samenvatting. De fundamenten van de duurzame arbeidsorganisatie, stellen de auteurs zijn: Balans, Vertrouwen en Integraliteit. Iedereen kan zich wat voorstellen bij deze kernwaarden. Toch getuigt de invulling die de auteurs eraan geven van goede denkkracht gecombineerd met helder betogen en de wens om een relevant te presenteren. Het zal de lezer inmiddels duidelijk zijn wat ik van 'De duurzame organisatie' vind: het is een slim boek: specifiek, leesbaar, intelligent en methodisch.
Recensie
De duurzame arbeidsorganisatie
Een van leukste dingen die je kan overkomen als recensent is een boek toegestuurd krijgen, er niets van verwachten en dan blij verrast worden. Dat gebeurde met dit boek. Het is een slim boek. Niet slim in de betekenis van boerenslimheid of de slimheid van de vos. Meer slim in de betekenis van intelligent, verrassend, aardig en onverwacht. 'De duurzame arbeidsorganisatie' is heel specifiek. De titel vertelt waar het over gaat en dat is het. Geen opsmuk. Het is een boek over de duurzame arbeidsorganisatie. Wat, hoe, waarom en op welke manier kunnen we die het beste bereiken. Wat zijn de voorwaarden en vooral wat kan er fout gaan in ons streven naar die duurzame arbeidsorganisatie. In een tijd waarin er veel te doen is om duurzaam ondernemen, met respect omgaan met elkaar, plezierig samenwerken en doelgerichtheid is het een duidelijk boek over hoe je dat nu kunt realiseren. Specifiek op je doel af gaan.