De Cubrix is een driedimensionaal, kubusvormig raamwerk dat per definitie alle ontwikkelstadia (multi-level), ontwikkelpaden (multi-discipline) en de relevante belanghebbenden (multi-stakeholder) van organisaties bevat. De Cubrix ondersteunt de organisatieontwikkeling en performanceverbetering. Hoe verfijnd en gedetailleerd ook, de Cubrix is een consistent, allesomvattend raamwerk dat als gemeenschappelijk referentiekader kan dienen voor allerlei bedrijfskundige vraagstukken. In hoofdstuk 1 schetst Van Marrewijk op overtuigende wijze de onderstroom van maatschappelijke trends en ontwikkelingen die organisaties met nieuwe, meer complexe uitdagingen confronteert. Hoofdstuk 3 gaat over de acht bestaansniveaus van waardesystemen zoals beschreven in Spiral Dynamics, een evolutionair ontwikkelingsmodel dat gebaseerd is op het gedachtegoed van Graves en ontwikkeld is door Beck en Cowan. Volgens Graves beschikt de mensheid over acht verschillende bestaansniveaus, of ontwikkelstadia, en daaraan gekoppelde waardesystemen. Waardesystemen bepalen hoe mensen denken (en niet wat ze denken). Cowan introduceerde kleurcodes om elk waardesysteem te adresseren. Hij deed dit puur associatief. Elke kleurcode zegt iets over de duiding, de wijze van denken en de ervaring ten aanzien van levensomstandigheden. Zo staat in Spiral Dynamics beige voor overleven, paars voor veiligheid, rood voor macht en energie, blauw voor orde, oranje voor succes, groen voor gemeenschap, geel voor synergie, turkoois voor holisme. In hoofdstuk 6 bespreekt de auteur een reeks van economische systemen en ordent deze langs de waardesystemen van Spiral Dynamics. Varianten van klassieke economische systemen als feodalisme, kolonialisme, prekapitalisme, mercantilisme, ontwikkelingseconomie en de planeconomie worden onder de loep genomen. Zo vormen het blauwe (orde) en oranje (succes) waardesysteem de fundamenten van de kapitalistische economie. In hoofdstuk 7 introduceert de auteur het door hemzelf ontwikkelde Global Excellence Model (GEM) op het gebied van kwaliteitsmanagement als opvolger van het bekende European Model for Business Excellence (van de European Federation for Quality Management - EFQM). GEM telt zeven organisatiegebieden: ‘communicatie en besluitvorming’ en ‘leren en innoveren’ zijn toegevoegd aan het oude EFQM-systeem. Met GEM is nu een breed conceptueel kader beschikbaar gekomen waarlangs verschillende organisatietypen (clanorganisatie, machtsorganisatie, bureaucratische organisatie, effectieve organisatie, professionele organisatie, netwerkorganisatie, fluïde organisatie), verschillende cultuurtypen (familie-/-stamcultuur, machtscultuur, bureaucratische cultuur, prestatiecultuur, zorgcultuur, open cultuur, duurzaamheidcultuur) en verschillende structuurtypen (kring, hiërarchie, verticale organisatie/machinebureaucratie, businessunits/matrixstructuur, platte organisatie, netwerk, ecosysteem) zijn te beschrijven. In hoofdstuk 9 komen vier organisatievormen voor projectmatig werken aan bod. Ook hier past de auteur de waardesystemen met kleurcodes van Spiral Dynamics toe. Ten slotte, in hoofdstuk 10 bespreekt de auteur verschillende vormen van organisatiedynamiek en veranderkunde met als uitgangspunt de veranderstijlen nu geschoeid op het gedachtegoed van de Cubrix en Spiral Dynamics. ‘Handboek Organisatieontwikkeling’ is een aanwinst en geeft op een gedegen wijze contexten en situaties weer waarin organisaties functioneren – van (beh)heersorganisaties tot samenwerkingsvormen waarin de betrokkenheid en symbiose centraal staan. Organisatiewetenschappers: Lezen dit boek!
Over Louis Thorig
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA.
