In Nooit nog normaal beschrijven Laurence Jacobs en Omar Mohout hoe digitalisering vier domeinen permanent heeft veranderd: onderwijs, arbeidsmarkt, ondernemerschap en maatschappij en middenveld.
Digitale transformatie
We beginnen met de ‘Big picture’, waarin de auteurs benadrukken dat digitalisering méér is dan een project van de IT-afdeling. Digitaal kan waarde toevoegen aan het fysieke alternatief. Zo heeft bijna iedereen inmiddels een bank app, de digitale variant van het bezoek aan de bank. Daar komen dan weer nieuwe diensten uit voort, zoals Tikkie. Digitale transformatie begint voor een bedrijf met het verbeteren van de klantervaring, dan de empowerment van medewerkers, gevolgd door de automatisering van transactionele taken en ten slotte het aanbieden van digitale diensten en producten. In die volgorde. Dit hoofdstuk eindigt met een schets van het startup landschap van België, met de conclusie dat België geen tweede Silicon Valley hoeft te worden. België moet vooral zichzelf blijven, stellen de auteurs, maar wel de beste versie van zichzelf.
Online onderwijs
Als er een sector een snelle digitale transformatie heeft doorgaan door corona, is het wel het onderwijs. Toch is online onderwijs niet hetzelfde als digitaal onderwijs, waar interactiviteit voorop staat. Daarnaast kan technologie helpen met differentiatie, zodat de kloof tussen zwakke en sterke leerlingen niet nog groter wordt. De uitspraak van Raymonda Verdyck is treffend: ‘Scholen zijn geen sorteermachines’. We moeten toe naar gepersonaliseerd samen leren en technologie kan de docent helpen in het ontwikkelproces van de leerlingen.
Arbeidsmarkt
Ook de arbeidsmarkt verandert. Wellicht verdwijnen er banen door digitalisering, maar er komen minstens evenveel andere banen voor in de plaats. Aan iedere werknemer de taak relevant te zijn en te blijven. Dat wil niet zeggen dat we allemaal moeten leren programmeren, digitaal heeft veel raakvlakken met andere gebieden en vaardigheden. Het aandeel van vrouwen in de technologiesector is laag en hier moet veel meer aandacht voor komen. De auteurs hebben in een apart hoofdstuk aandacht voor vrouwen als ondernemer, waar ook technologie een hulpmiddel bij kan zijn.
Enabler voor ondernemerschap
De laatste jaren is het internet een key enabler voor ondernemerschap geworden. Het internet is niet alleen de plek om informatie te vinden en anderen te ontmoeten, het is ook een economische hefboom die hele markten ondersteboven haalt. Het is nog nooit zo makkelijk geweest om een eigen onderneming te starten.
Motor van de samenleving
Het laatste hoofdstuk gaat over maatschappij en middenveld, waarbij het middelveld verenigingen, coöperaties, vakbonden en andere sociale groepen omvat. Als de markt de motor van de economie is, dan is het middenveld de motor van de samenleving. Een belangrijke groep dus, maar wel een die aan het verschrompelen is. Het middenveld moet digitalisering omarmen en niet aan de zijlijn toekijken en het ondergaan. Contact leggen is mensenwerk, maar middenveldorganisaties moeten verder kijken dan de diensten die ze nu aanbieden en ook de huidige relatie met de leden herbezien. De auteurs zien mogelijkheden om data beter te benutten, bijvoorbeeld voor de bepaling van de klantbehoefte.
Verandering omarmen
Laurence Jacobs en Omar Mohout hebben met Nooit nog normaal als doel de lezer te inspireren en te motiveren om zelf in actie te komen. Aan het eind van elk hoofdstuk staat een onderdeel ‘Zelf aan de slag’, met nuttige bronnen en ideeën om verder te lezen of te verkennen. Digitalisering was er al en zal niet meer weggaan. We moeten de verandering omarmen, is de conclusie van Jacobs en Mohout. Zelfs de sky is geen limiet meer, zowel in België als Nederland.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
