De laatste was ook meteen de laatste Indische en Haagse roman. Met dit boek sloot hij een intense periode van schrijven en reizen af. Couperus heeft decennia van zijn leven met zijn vrouw Elisabeth door Europa getrokken. Hotels en woningen van vrienden in Zuid-Frankrijk en Italië waren favoriet. Couperus kon niet van zijn literatuur leven. Hij schreef veel feuilleton en reisverslagen om inkomen te genereren. Elisabeth vertaalde trouw veel werken uit het Duits.
Dat Couperus zo populair blijft, is mede te danken aan zijn schrijfstijl en thema’s. De stille kracht bevat naast huwelijksdrama’s en het dagelijks leven van Nederlanders in de kolonie, ook een aanklacht tegen de manier waarop de Indiërs overheerst werd. Milder dan Multatuli voor hem, maar toch. Couperus schuwde ook een thema als homoseksualiteit niet. Erotiek kwam regelmatig voor in zijn werk. Zijn latere romans, minder populaire werken als Herakles (1913), Xerxes of de hoogmoed (1919) en Iskander (over Alexander de Grote, 1920) tonen deze voor die tijd schokkende kant van de schrijver.
Met de grote biografie Louis Couperus. Een biografie uit 1987 van de hand van F. Bastet leek het leven van Couperus wel beschreven en geanalyseerd te zijn. Het werk verscheen als beginstuk bij publicatie van zijn volledige 50-delige werk tussen 1988 en 1996. Bijna dertig jaar later verrast Rémon van Gemeren met een vuistdik werk Couperus Een leven. Een weids opgezette biografie over leven, werk en tijdgeest van Couperus. Over de Oost waar hij opgroeide, Den Haag waar hij woonde en daarna, de koffers en schrijfgerei bij de hand, omzwervingen door de wereld. Zijn gekibbel met uitgever Veen die hem rijkelijk betaalde (waarschijnlijk veel verlies op hem leed) maar de bohemien Louis graag mocht.
Van Gemeren heeft knap gebruik gemaakt van alle recente studies, de vele brievenboeken die verschenen zijn na het uitkomen van het verzamelde werk. Een boek dat vele steden en Nederland, Frankrijk, Italië en Indonesië tot leven brengt met in de hoofdrol Louis Couperus. Studerend, schrijvend, nukkig en nors.
De favoriete boeken van Couperus zelf? Zijn laatste meestal, dus Iskander en door de jaren heen, De berg van licht (1906) over de controversiële Romeinse keizer Heliogabalus (keizer van 218-222).
Tot slot moet nog vermeld worden dat Bas Heijne, met zijn in 2013 verschenen essay Angst en schoonheid Louis Couperus De mystiek der zichtbare dingen de PC Hooft prijs 2017 heeft gewonnen. Ook als inspiratiebron voor een modern schrijver wordt het leven en werk van Louis Couperus gebruikt.
Over Pierre Pieterse
Pierre Pieterse was tot februari 2022 hoofdredacteur van Managementboek Magazine.
