Een leider met een moreel kompas, die werkelijk in staat is tot het voeren van een echte dialoog, is volgens Jindra Kessener en Rens van Loon onmisbaar om de complexe wereld van vandaag het hoofd te bieden. Het is ook de kernboodschap van hun boek Dialoogrevolutie, waarin Kessener en Van Loon zeven eigenschappen van dialogisch leiderschap uitwerken. De essentie: de leider voert eerst de dialoog met zichzelf, om daarna vanuit waarden en betekenisvolle interactie in gesprek te gaan met de ander.
ineffectieve dynamieken
De auteurs benadrukken dat dialoog belangrijker is dan ooit, maar in veel organisaties ontbreekt. Er ontstaan ineffectieve dynamieken, vaak doordat leiders zich onvoldoende écht in de ander verplaatsen. Daar ligt de ‘revolutie’ van de titel: het vermogen om zich diepgaand en compassievol met de ander te verbinden.
Voor leiders betekent dit dat zij feilloos moeten aanvoelen wanneer dialoog nodig is en hoe deze gevoerd kan worden met aandacht voor relatie, compassie en wederzijds begrip. Zo’n dialoog is de sleutel tot leren op een dieper niveau en tot daadwerkelijke verandering. Dat vraagt van leiders dat zij hun eigen morele kompas leren hanteren, geworteld in persoonlijke waarden en zingeving, om van daaruit betekenis te geven in hun organisatie en verbinding te creëren.
leiderschapspositie
Een belangrijk hulpmiddel hierbij is inzicht in de leiderschapspositie die je inneemt, en of die past bij de formele rol die je vervult. De auteurs introduceren een toegankelijk model dat leiderschapsbronnen en stijlen onderscheidt. Hoe beter je als leider kunt schakelen tussen posities, hoe groter je zelfinzicht en ontwikkelruimte. Dialoog is daarbij vooral van waarde in situaties zonder simpele of technische oplossing – bij complexe vraagstukken dus.
concrete handvatten
Dialoogrevolutie biedt veel concrete handvatten om gesprekken anders te voeren, maar laat ook zien waarom dat in organisaties vaak zo lastig is. Casussen illustreren hoe een dialoog in de praktijk kan verlopen. Daarbij behandelen de auteurs niet alleen gesprekstechnieken en dialoogvormen, maar besteden zij ook aandacht aan lichaamstaal en lichaamsbewustzijn als wezenlijk onderdeel van leiderschap.
zeven eigenschappen
In het afsluitende hoofdstuk brengen Kessener en Van Loon de zeven eigenschappen van dialogisch leiderschap samen. Deze staan niet los van elkaar, maar bouwen voort op de voorgaande hoofdstukken en theorie:
- Blijven in de spanning van tegenstellingen
- Verbinding met het eigen morele kompas én dat van organisatie en samenleving
- Polarisatie overstijgen door meerstemmigheid te erkennen
- Ontwikkelen van de non-verbale leiderschapsbron
- Intuïtie bewust ontwikkelen en bespreekbaar maken
- Samen denken in plaats van solistisch besluiten
- Kwetsbaarheid 2.0 tonen: moedige openheid met behoud van stevigheid
Richtinggevend kader
Tijdens het lezen werd ik even stil. Veel situaties die ik in mijn werk tegenkom, kwamen scherp in beeld: organisaties die worstelen met complexiteit, leiders die zich overweldigd voelen door een steeds sneller veranderende wereld. Dialoogrevolutie biedt een richtinggevend kader voor leiders die zichzelf én hun organisatie verder willen brengen.
Ook voor opleiders, coaches en HRD-professionals is dit boek van betekenis. Het in de praktijk brengen van de zeven eigenschappen vraagt immers om reflectie, oefening en begeleiding. Leiders en organisaties kunnen daarbij wel wat steun gebruiken. Kortom: dit boek nodigt uit tot verdieping en verdere verkenning.
Over Ria van Dinteren
Ria van Dinteren is spreker, docent, facilitator, leermanager, organisatieadviseur bij Breinwerk BV en hoofdredacteur van Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties (TvOO).