Gedoe: Van Dagelijkse Ergernis tot Motor voor Verandering

Gedoe. Een alledaags woord dat direct herkenning oproept. Van kleine ergernissen tot serieuze conflicten op de werkvloer—we hebben er allemaal mee te maken. Maar wat is gedoe precies, waar komt het vandaan, en belangrijker nog: hoe kun je het effectief managen of zelfs omzetten in iets positiefs? Op deze pagina duiken we in de wereld van gedoe op het werk, gedoemanagement en de kansen die in conflicten verscholen liggen.

Wat is gedoe eigenlijk?

Volgens Van Dale betekent gedoe 'allerlei niet nader gepreciseerde dingen die men doet en die iemand moeite, last of ergenis veroorzaken'. In organisaties manifesteert gedoe zich als de negatieve energie van ergernis, teleurstelling, mopperen en roddelen. Het zijn de interpersoonlijke spanningen die ontstaan tijdens veranderingsprocessen, de verspilde energie door conflicten en miscommunicatie. Maar is gedoe altijd negatief? Een aantal toonaangevende auteurs stelt juist dat gedoe een natuurlijk onderdeel is van organisaties dat je kunt leren herkennen, benoemen en zelfs benutten.

Gedoe als natuurlijk onderdeel van verandering

Verandering zonder gedoe is een illusie. Dat is de centrale boodschap van Gedoe komt er toch waarin Jacqueline Jansen en Joop Swieringa laten zien dat gedoe niet alleen onvermijdelijk is tijdens veranderprocessen, maar zelfs essentieel. Het is juist in die wrijving tussen oude en nieuwe situaties, tussen verschillende meningen en belangen, dat vernieuwing ontstaat. De energieke spanning van gedoe kan worden omgezet in creativiteit en vooruitgang.

Gedoe op tafel: Maak het bespreekbaar

Voor veel teams is gedoe 'de olifant in de kamer'—iedereen ziet het, maar niemand benoemt het. Jacqueline Jansen en Joop Swieringa pleiten ervoor om gedoe bespreekbaar te maken in hun boek Gedoe op tafel. Zij stellen dat sluimerend gedoe altijd blijft liggen en automatisch escaleert als we blijven reageren op elkaar. Door gedoe te benoemen, ontstaat de mogelijkheid om er constructief mee om te gaan.

Van persoonlijk naar organisatorisch gedoe

Gedoe speelt niet alleen op persoonlijk niveau, maar ook op team- en organisatieniveau. Hans van Paridon beschrijft in Collectief leiderschap in de praktijk hoe collectief leiderschap kan helpen om gedoe te verminderen. Zijn methodiek 'Teamspraak' biedt een aanpak om ineffectieve interactiepatronen te doorbreken en teams effectiever te laten functioneren door gedoe constructief te benaderen.

Gedoe als groeikans: versimpelen en verbinden

Gedoe kan ook een aanleiding zijn om processen te heroverwegen. Jan-Peter Bogers laat in Versimpelen - Projecten realiseren zonder gedoe zien hoe je door te versimpelen gedoe kunt verminderen. Tegelijkertijd betoogt Iena Pol in Verschillen verbinden dat gedoe juist een bron van creativiteit en ontwikkeling kan zijn als we verschillen leren waarderen en verbinden.

Coachend leidinggeven bij gedoe

Leidinggevenden spelen een cruciale rol bij het managen van gedoe. Marijke Lingsma besteedt in Echt coachend leidinggeven een volledig hoofdstuk aan het geven van de juiste aandacht aan gedoe. Ze laat zien dat conflicten niet geschuwd maar juist benut moeten worden voor ontwikkeling en groei van teams.

Omgaan met giftig gedoe

Niet alle gedoe is functioneel of constructief. Soms kan gedoe uitgroeien tot 'giftig gedoe' met destructieve gevolgen. In dergelijke situaties is krachtdadig ingrijpen noodzakelijk, zoals beschreven in artikelen over 'Giftig gedoe op de werkplek'. Hierbij is het essentieel om niet alleen te focussen op individuele 'rotte appels', maar op de hele context en cultuur waarin het gedoe zich ontwikkelt.

De functie van frictie: constructief omgaan met gedoe

Gedoe kan ook gezien worden als een vorm van frictie, en frictie heeft een functie. In het artikel over 'De functie van frictie' wordt uitgelegd dat de juiste soort wrijving juist glans geeft, terwijl de verkeerde soort krassen maakt. De kunst is om de frictie en rust op te zoeken die helpt, en weg te blijven bij de frictie en rust die hindert.

Praktische handvatten voor gedoe in teams

Teams zijn plekken waar gedoe vaak ontstaat, maar ook kan worden opgelost. Artikelen zoals 'Kracht in samenwerken' en 'Effectief samenwerken op de werkplek' bieden praktische handvatten om gedoe in teams te herkennen en constructief aan te pakken. Hierin wordt beschreven hoe teams zich ontwikkelen via een proces van 'profileren over rivaliseren naar echt samenwerken'.

Van gedoe naar groei: lessen voor de praktijk

Als we alle inzichten samenbrengen, wordt duidelijk dat gedoe niet vermeden moet worden, maar juist omarmd als een normaal en zelfs noodzakelijk onderdeel van samenwerking en verandering. Het is de kunst om gedoe te herkennen, bespreekbaar te maken, en de energie die erin besloten ligt te benutten voor groei en ontwikkeling. Door gedoe te zien als een signaal en niet als een probleem, kunnen we het omzetten van iets negatiefs naar iets constructiefs.

Conclusie: Van gedoe naar goud

Gedoe hoort bij organisaties en bij het leven. Door gedoe te herkennen als een natuurlijk onderdeel van samenwerking en verandering, kunnen we er effectiever mee omgaan. Of het nu gaat om persoonlijk gedoe, teamgedoe of organisatiebreed gedoe, de sleutel ligt in het bespreekbaar maken, het begrijpen van de onderliggende patronen, en het benutten van de energie die erin besloten ligt. Zo wordt gedoe van een dagelijkse ergernis omgezet in een motor voor verandering en groei. Zoals Frank Schurink het treffend stelt: gedoe is pas gedoe als je er zelf gedoe van maakt. De keuze is aan jou.