1. Inleiding 13
Belgische kuikens in de jungle 13
Het voedselsysteem is kapot! 16
Op reis door het voedselsysteem 18
Anders produceren, anders consumeren, minder verspillen 24
2. Op zoek naar een nieuw verhaal over de toekomst van ons voedsel 28
Tovenaars en profeten 30
De landbouwrevolutie 37
Vogelpoep 39
Manna uit de hemel 41
De Groene Revolutie 45
Oorlogsverklaring aan de natuur? 50
Transitiedenken 52
Een fundamentele, allesomvattende verandering 54
Mijn favoriete model 55
I. ANDERS PRODUCEREN
3. De boer op: het gewicht van de wereld landt op het boerenerf 63
De stikstofellende 66
Waarom zijn de boeren boos? 67
De architect van het landbouwbeleid: Sicco Mansholt 70
‘Nooit meer honger!’ 73
Sicco, are you becoming a hippie? 74
Boeren zijn subsidieslurpers 77
Maar subsidies zijn wel onderdeel van het probleem 80
Wat een Nederlandse akkerbouwer en een Ghanese koffieboer gemeen hebben 82
Boeren als de zwakste schakel in de keten 83
FEBO-aardbeien 87
Een wortel is een wortel, en melk is wit 90
Supermarkten zijn niet zielig, maar rozengeur en maneschijn...? 92
4. Pesticiden, kunstmest en genetische modificatie: wat is landbouw eigenlijk? 94
Landbouw is roofbouw: de les van de es 97
Land, het wordt niet meer gemaakt 100
Boeren op het slagveld 101
De bodem: niet slechts een middel om planten rechtop te laten staan 103
Piet 105
Knippen en plakken 106
Monsanto, RoundUp en meer ellende 109
Seed Valley 111
Gewasbescherming: plantenmedicijn of gewoon gif? 112
Niet voor de lol 114
Dode lente 117
Een druppel in een groot zwembad 118
5. De toekomst van de landbouw: hightech, regeneratief of biologisch? 122
Biologische landbouw: gewone landbouw 2.0? 123
Is biologisch duurzamer/gezonder/beter? 124
Antroposofie en geitenwollen sokken 125
Pioniers 126
Kippenboer Johan: biologisch maar minder duurzaam 127
Als je meer land nodig hebt, ben je verder van huis 128
Dus... 130
Vijfduizend jonge boeren in Milaan 130
Agro-ecologie: de strijd van La Via Campesina 133
Regeneratieve landbouw: een totale mindshift 135
De kern: niet tegen de natuur in maar met de natuur mee 137
‘De landbouw staat aan de vooravond van een totale transitie!’ 138
Vul niet gedachteloos je karretje 142
II. ANDERS CONSUMEREN
6. Carnivoren en flexitariërs: de waarheid over vlees en dierenwelzijn 147
De impact van vleesproductie op het milieu 155
Food for Thought 156
Broeikasgassen: over boeren en scheten 157
Nog meer negatieve impact 158
Bevrijd het dier uit de voedselketen! 160
Een win-windieet 161
Lofzang op de Schijf van Vijf 164
Meer dan goed is voor onze gezondheid 165
‘De moderne Chinese man is een melkdrinker’ 166
Het voordeel van boerderijen met een miljoen kippen 168
Zielig, maar wel een bitterbal 170
Wil een dier een kleine of een grote stal? 171
Het dier als afvalverwerker 178
‘Ik heb recht op mijn barbecue’ 180
Vegetarische burger 0.1 182
Mogen we eigenlijk wel dieren eten? 190
Dus voorlopig zijn we niet van het dier in de voedselketen af 191
7. De voedselindustrie: over fabrieken, plastic en containerschepen 195
De grote boze industrie tegenover de buurtbakker? 197
Glazen potten, blikken en benzaoten 200
Treurig, dat standaard Amerikaanse dieet 201
Eten tot het op is 204
‘Bliss point’: het perfect krakende chipje 204
Van Picnic tot asperges langs de weg 207
Bewerkt of onbewerkt: je kiest zelf, niet de supermarkt 209
80 procent ongezond? 212
Huppelende varkentjes en Italiaanse oma’s 212
Wat we nodig hebben om te leven zijn 48 chemicaliën 214
‘Een gemiddelde maaltijd heeft 30.000 kilometer afgelegd.’ 216
On the way to waar precies? 219
Het voorkomen van XL-Nederlanders 222
III. MINDER VERSPILLEN
8. (Voedsel)verspilling 227
Jaarlijks zo’n 161 kilo voedsel per persoon 230
Ladder van Moerman: van Too Good To Go tot de vuilstort 234
En hoezo zit er plastic om die komkommers? 237
Containerschepen met mensenmest? 240
Minder lek en minder verspillen 244
IV. EN DAT ALLEMAAL TEGELIJKERTIJD
9. De toekomst van ons voedsel 249
Hoe beter te eten voor een betere wereld 249
Joris’ boodschappentips 251
Wat staat ons te wachten? 252
Kunnen we de wereld voeden zonder ’m te vernietigen? 258
Een vijfgangenmenu 260
Een vijfstrategieënrapport 263
Het Grote Inzicht 265
So You Wanna Be the Next Sicco Mansholt? 266
It’s the economy, stupid! 267
Vrijemarktfundamentalisten 268
De werkelijke waarde van iets 269
De basis is vertrouwen 270
Waar iedereen het over eens is 271
Het land opnieuw indelen? 272
En dat allemaal tegelijkertijd 274
Een betere toekomst voor iedereen 275
10. Een Nieuw Verhaal 277
Bijlage: Duurzame eetadviezen 279
Verantwoording en woord van dank 281
Literatuur 285
