Kennis die knecht

Koloniale macht was nooit alleen gebaseerd op militair geweld. Een van de onvermoede pijlers van de onderdrukking in koloniaal Indonesië was de overtuiging dat de mensen er leden onder een gebrek aan arbeidslust, spaarzin en ondernemingsgeest. De homo-economicusmentaliteit die voor westerse welvaart had gezorgd, had nooit de kans gehad om wortel te schieten in de tropen. In 1910 besluit de tegendraadse econoom Julius Boeke naar Java te gaan om er op zoek te gaan naar een homo economicus Javanicus. Na een carrière waarin hij uitgroeit tot een spin in het web van de koloniale kenniseconomie, geeft de econoom in 1952 het stokje door aan de beroemde Amerikaanse antropoloog Clifford Geertz. Op basis van de brieven en veldwerkaantekeningen van Boeke en Geertz onthult Remco Ensel de verstrengeling van wetenschap en politiek in tijden van oorlog en kolonialisme. Kennis die knecht is een uitdagende cultuurgeschiedenis en een verrassende bijdrage aan de discussie over de doorwerking van ons koloniale verleden.

Remco Ensel is historicus en antropoloog. Hij is zowel verbonden aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies als aan de Radboud Universiteit. Zijn werk draait om de culturele dimensies van oorlog, genocide, nationalisme, racisme en antisemitisme. Zijn recentste publicatie is Anne Frank on the Postwar Dutch Stage.