OR Jaarboek 2024

Voorwoord 13

1 Nieuwe wetgeving en overige ontwikkelingen 15
1.1 De ondernemingsraad (hoofdstuk 2) 16
1.1.1 Accountantsverklaring 16
1.1.2 Eerlijk beslissen 16
1.1.3 Politiek primaat 16
1.1.4 Eerlijk delen 17
1.2 De structuur van de onderneming (hoofdstuk 3) 17
1.2.1 Topvrouwen 17
1.2.2 Overig diversiteitsbeleid 18
1.2.3 Faillissementsrecht 19
1.2.4 Europese ondernemingsraad (Eor) 19
1.3 Ondernemingsbeleid (hoofdstuk 4) 20
1.3.1 Werktijdverkorting 20
1.3.2 Tegengaan van discriminatie 20
1.3.3 Duurzaamheid 21
1.3.4 Klokkenluiders 23
1.3.5 Artificiële intelligentie (AI) 23
1.4 Ontwikkelingen arbeidsomstandigheden 24
1.4.1 SER-advies Arbovisie 2040 24
1.4.2 Regelgeving reprotoxische stoffen 25
1.4.3 Toetsing RI&E door kerndeskundigen 26
1.4.4 Recht op onbereikbaarheid? 26
1.5 Personeelsbeleid (hoofdstuk 6) 27
1.5.1 Arbeidsmarkt 27
1.5.2 Arbeid en zorg 29
1.5.3 Pensioen 30
1.5.4 Participatie 31

2 De ondernemingsraad 33
2.1 Instelling 33
2.1.1 Wanneer is een ondernemingsraad verplicht? 33
2.1.2 Ontheffing van de verplichting 34
2.1.3 De gemeenschappelijke ondernemingsraad 35
2.1.4 De onderdeelsondernemingsraad 35
2.1.5 Hoe een ondernemingsraad in te stellen? 36
2.1.6 De ondernemingsraad bij de overheid 37
2.1.7 De ondernemingsraad bij de rechterlijke macht 38
2.2 Reglement 39
2.3 Samenstelling en verkiezingen 40
2.3.1 Samenstelling 40
2.3.2 Kandidaatstelling 41
2.4 Faciliteiten 43
2.4.1 Vergadertijd 43
2.4.2 Voorzieningen 43
2.4.3 Ambtelijk secretariaat 43
2.4.4 Overleg met anderen en onderling beraad 44
2.4.5 Commissies 45
2.4.6 Scholing en vorming 46
2.4.7 Raadpleging deskundigen 47
2.4.8 Kosten 48
2.4.9 Afspraken met de bestuurder 50
2.5 Rechtsbescherming 51
2.5.1 Benadelingsverbod 51
2.5.2 Ontslagbescherming 52
2.6 Taken en bevoegdheden 53
2.6.1 Wettelijke taken en bevoegdheden 53
2.6.2 De ondernemingsovereenkomst 55
2.7 Werkwijze 55
2.7.1 Verplichte onderwerpen 55
2.7.2 Mogelijke onderwerpen 56
2.7.3 Overige werkafspraken 56
2.7.4 Achterban 57
2.8 Informatieverschaffing 58
2.8.1 Basisgegevens 60
2.8.2 Informatie over het afgelopen jaar 60
2.8.3 Informatie over het komende jaar 64
2.8.4 Informatie op verzoek van de or 65
2.8.5 Informatierechten op grond van andere wetgeving, cao-bepalingen en afspraken 66
2.9 Geheimhouding 66
2.10 De overlegvergadering: het bespreekrecht 68
2.10.1 Onderwerpen van overleg 68
2.10.2 Deelnemers aan het overleg 69
2.11 De overlegvergadering: de procedure 70
2.12 Initiatiefrecht 71
2.13 Adviesrecht 72
2.13.1 Financieel-economische en organisatorische besluiten 73
2.13.2 Adviesprocedure 74
2.13.3 Beroepsrecht: inhoud en procedure 80
2.13.4 Benoeming en ontslag van bestuurders 82
2.14 Instemmingsrecht 83
2.14.1 Inhoud van het instemmingsrecht 83
2.14.2 De interne instemmingsprocedure 85
2.14.3 De externe instemmingsprocedure 86
2.15 Centrale ondernemingsraad/groepsondernemingsraad 89
2.15.1 Instelling 90
2.15.2 Reglement 91
2.15.3 Bevoegdheden 91
2.16 Conflicten 92
2.16.1 Conflicten met bepaald or-lid 93
2.16.2 Bemiddeling door de bedrijfscommissie 93
2.16.3 Rechtsmiddelen 95
2.16.4 Drukmiddelen 98
2.17 Beter functioneren 99

3 De structuur van de onderneming 103
3.1 Wat is een onderneming? 103
3.2 Wie is de ondernemer? 104
3.3 De rechtsvormen van de ondernemer 105
3.3.1 De eenmanszaak 105
3.3.2 De maatschap 105
3.3.3 De vennootschap onder firma (vof) 106
3.3.4 De commanditaire vennootschap (cv) 106
3.3.5 Coöperatie en Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWaM) 106
3.3.6 De naamloze vennootschap (nv) 107
3.3.7 De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bv) 108
3.3.8 De (commerciële) vereniging 108
3.3.9 De (commerciële) stichting 109
3.3.10 Publiekrechtelijke rechtspersonen 110
3.4 Wie is de bestuurder? 110
3.5 De toezichthouder 112
3.5.1 Het toezicht bij de nv en de bv 113
3.5.2 Regels voor goed bestuur 114
3.5.3 Het toezicht bij de coöperatie en de OWaM 115
3.5.4 Het toezicht bij verenigingen en stichtingen 115
3.5.5 Het toezicht bij publiekrechtelijke rechtspersonen 116
3.6 De aandeelhouders en de leden 116
3.7 Ondernemingen en concerns in de Europese Unie 117
3.7.1 Moederonderneming in Nederland 118
3.7.2 Moederonderneming buiten Nederland, maar binnen de Europese unie 119
3.7.3 Moederonderneming buiten de Europese unie 120
3.7.4 Buitenlandse ondernemingsvormen 121
3.8 De werknemers 121
3.9 De vakbonden 122
3.9.1 De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 123
3.9.2 Het arbeidsvoorwaardenoverleg bij de overheid 127
3.9.3 Overleg in de onderneming 127
3.9.4 Stakingsrecht 129
3.10 Enquêterecht 129

4 Ondernemingsbeleid 133
4.1 Reorganisatie 133
4.2 Robotisering en nieuwe technologie 135
4.3 Uitbreiding/inkrimping en aanbesteding 137
4.4 Financiële besluiten 138
Investeringen 138
Kredieten 139
4.5 Kwaliteitsbeheer 139
4.6 Internationale concerns 140
4.7 Bedrijfsmilieuzorg 141
4.8 Adviesopdrachten 143
4.9 Duurzame samenwerking 143
4.10 Fusie/overname van de onderneming 144
4.10.1 WOR 145
4.10.2 Fusiecode 147
4.10.3 Wet overgang ondernemingen 147
4.10.4 Concernverband 148
4.11 Verhuizing van de onderneming 149
4.12 Werktijdverkorting 150
4.13 Sluiting van de onderneming 150
4.13.1 Uitstel van betaling 151
4.13.2 Faillissement 151
4.14 Sociaal plan 153
4.15 Duurzaam ondernemen 154
4.16 Benoeming en ontslag van bestuurders en toezichthouders 155
4.17 Topinkomens 156

5 Arbeidsomstandigheden 159
5.1 Arbeidsomstandigheden in Nederland 159
5.2 De Arbowet: zorgplicht en zelfwerkzaamheid 160
5.2.1 De zorgplicht 160
5.2.2 Aansprakelijkheid 161
5.2.3 Zelfwerkzaamheid 161
5.3 Arbobeleid 162
5.3.1 De risico-inventarisatie 162
5.3.2 Maatregelen 166
5.3.3 Plan van aanpak 167
5.3.4 Rapportageverplichtingen 168
5.3.5 Samenwerkende werkgevers (art. 19 arbowet) 169
5.4 Overige beleidsverplichtingen 169
5.4.1 Psychosociale arbeidsbelasting (art. 3, lid 2) 169
5.4.2 Werknemers met beperkingen (art. 4) 171
5.4.3 Voorkomen zware ongevallen (art. 6 en 7) 171
5.4.4 Voorlichting en onderricht (art. 8) 171
5.4.5 Bedrijfshulpverlening (art. 15) 172
5.4.6 Arbeidsgezondheidskundig onderzoek (art. 18) 173
5.5 Deskundige ondersteuning 174
5.5.1 De preventiemedewerker (art. 13 Arbowet) 174
5.5.2 De arbodienst (art. 14 en 14a Arbowet) 175
5.6 Ziekte en arbeidsongeschiktheid 177
5.6.1 Aanstellingskeuringen 177
5.6.2 ‘Gezondheidsmanagement’ en persoonlijke levenssfeer 178
5.6.3 Verzuim: over loondoorbetaling, rechtspositie, verzuimprotocollen 180
5.6.4 Re-integratie: Poortwachter en WIA 182
5.7 Medezeggenschap 185
5.7.1 Informatierecht 186
5.7.2 Instemmingsrecht 187
5.7.3 Adviesrecht 188
5.7.4 Overeenstemmingsrecht 189
5.7.5 Initiatiefrecht 189
5.7.6 Faciliteiten 189
5.7.7 De Arbeidsinspectie 190
5.8 Nadere regels op het gebied van arbeidsomstandigheden 196
5.8.1 Het Arbobesluit 197
5.8.2 Arboregeling 199
5.8.3 Wegwijs in de regelgeving 200
5.9 Handhaving 200
5.9.1 Onderzoek (art. 24) 201
5.9.2 Eis tot naleving (art. 27) 201
5.9.3 Stillegging van het werk (art. 28) 202
5.9.4 Bestuursdwang 203
5.9.5 Bestuurlijke boete 203
5.9.6 Strafrechtelijke vervolging 209
5.9.7 Civielrechtelijke handhaving 209

6 Personeelsbeleid 211
6.1 Werving/selectie/aanstelling 211
6.2 Het dienstverband 212
6.2.1 De arbeidsovereenkomst 212
6.2.2 De publiekrechtelijke aanstelling 214
6.2.3 Arbeidswettelijke regels 215
6.3 Flexwerk 216
6.4 Beloning/functiewaardering 218
6.5 Spaar-, bonus- en winstregelingen 220
6.6 Werk- en rusttijden 221
6.6.1 De arbeidstijdenwet 221
6.6.2 Ondernemingsraad en roosteren 224
6.7 Vakantie/verlof 225
6.8 Beoordeling, opleiding en bevordering 226
6.9 Gelijke behandeling 228
6.10 Diversiteitsbeleid 230
6.11 Arbeid en zorg 233
6.11.1 Arbeid en zorg 233
6.11.2 Flexibel werken 237
6.11.3 Zwangerschap, bevalling en ouderschap 237
6.12 Privacy-bescherming 238
6.13 Arbeidsverhoudingen 240
6.13.1 Klachten en klokken luiden 240
6.13.2 Werkoverleg 242
6.14 Duurzame inzetbaarheid 243
6.15 Ontslag en pensioen 245
6.15.1 Transitievergoeding 245
6.15.2 Bedrijfseconomisch ontslag 246
6.15.3 Persoonsgebonden ontslag 248
6.15.4 Pensioen 249
6.16 Sociale innovatie 251
6.16.1 Thuiswerken 252
6.16.2 BYOD 253
6.16.3 Zelfsturing 253
6.16.4 Agility 254

Internetadressen 255
Lijst met afkortingen 263
Vakanties schooljaren 2023-2025 267
Vakantieperiodes 269
Persoonlijke adressen 271
Actielijst 273
Overzicht tijdsbesteding 2024 275
Vakantieplanners 277
Notities 279
Kalender 2024 281
Feestdagen 282
Jaarplanner 2024 283
Register 287