Bestuursrecht tussen autonomie en verhouding
Naar een relationeel bestuursrecht
Paperback Nederlands 2016 9789462903005Samenvatting
Het klassieke Nederlandse bestuursrecht is sterk geënt op de noties van een ondeelbaar algemeen belang en verticale publiekrechtelijke verhoudingen. In een tijd van voortgaande individualisering, privatisering, decentralisering en internationalisering zijn die uitgangspunten steeds verder onder druk komen te staan. Pogingen om het klassieke bestuursrecht vanuit de eigen logica te herzien zijn veelal onbevredigend en deels ook onvruchtbaar gebleken.
Daarom is het tijd ook de grondbegrippen van het stelsel zelf opnieuw te doordenken. Hoe zou eventueel een 'responsief'-model van bestuursrechtelijke rechtsbescherming vorm kunnen krijgen dat tegemoetkomt aan de 'gehorizontaliseerde' en 'gefragmentariseerde' sociale werkelijkheid van het publiek recht en tevens voldoende oog houdt voor de klassiek-rechtsstatelijke waarden waarop het bestuursrecht van oudsher is gefundeerd?
Op zoek naar antwoorden op die vraag biedt dit boek eerst een analyse van de ideeënhistorische en rechtstheoretische grondslagen van het huidige bestuursrecht. Vervolgens gaat het in op actuele discussies over het besluitbegrip, het relativiteitsvereiste en het evenredigheidsbeginsel. Uiteindelijk beoogt het mede vorm te geven aan een nieuw model van 'rechtsstatelijk bestuursrecht' dat meer dan het huidige is toegesneden op de sociale en institutionele context die het geacht wordt te reguleren.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Lijst van afkortingen xiii
I INLEIDING
1. De Dordtse veelverzoeker 1
2. ‘Autonoom’ en ‘relationeel’ recht 4
3. Bestuursrechtspraak tussen ‘recours objectif’ en ‘recours subjectif’ 7
4. Grondslagen van bestuursrecht 12
5. ‘Transformationsdruck’ 16
6. Probleemstelling 19
7. Methode 20
8. Plan van behandeling 21
Deel 1 Staat tussen autonomie en verhouding
II DE ‘AUTONOME STAAT’
1. Inleiding 27
2. Het reflectieve evenwicht 29
3. Het ‘autonome bevrijdingsproject’ 32
4. De staat als kunstwerk 35
5. Het primaat van het algemene 40
6. Het ‘onbepaalde zelf’ 46
7. ‘Autonome pathologieën’ 50
8. Conclusie 53
III DE ‘RELATIONELE STAAT’
1. Inleiding 57
2. Hegel en de revolutie 60
3. De weg naar de vrijheid 62
4. ‘Sittlichkeit’ 64
5. Familie, maatschappij en staat 67
6. Burgerlijke en administratieve rechtspraak 69
7. De staat, het recht en de geschiedenis 70
8. Publiek- en privaatrecht 73
9. Pluralisme 76
10. Democratische zedelijkheid 77
11. Conclusie 79
IV BUYS, LOEFF EN STRUYCKEN
1. Inleiding 81
2. De rechtsstaat 84
3. Buys 90
4. Loeff 95
5. Struycken 99
6. Moderne pathologieën 106
7. Conclusie 108
Deel 2 Recht tussen autonomie en verhouding
V RELATIONEEL RECHT
1. Inleiding 113
2. ‘Gemeen recht’ 119
3. Publiekrecht als uitzonderingsrecht 124
4. ‘Gemengd recht’ 127
5. De rechtsorde als rechtsbetrekkingsorde 132
6. Relationeel publiekrecht 134
7. Wederkerig bestuursrecht 136
8. Eenzijdig en wederkerig? 139
9. ‘Gemeenschappelijk recht’ 141
10. Juridische en feitelijke asymmetrie 142
11. Mutualiteit en reciprociteit 145
12. Conclusie 148
VI AUTONOOM RECHT
1. Inleiding 151
2. Zinsverscheidenheid 154
3. Publiek- en privaatrecht 155
4. Invullende rechtsleer 159
5. Vrijheid en beheersing 161
6. Spectraal recht 164
7. Staat en maatschappij 166
8. Nivellerende rechtswetenschap 168
9. ‘Model-Tak’ 171
10. Coherent bestuursrecht 175
11. Theorie en praktijk 179
12. Conclusie 181
Deel 3 Besluit, relativiteit, evenredigheid en trias politica
VII BESLUIT
1. Inleiding 187
2. Vormen van besturen 191
3. ‘Gemene’ bestuursrechtspraak 193
4. Billijkheid en rechtszekerheid 196
5. Tweepolig procesrecht 199
6. Zelfstandige besluiten 202
7. Publieke taken 205
8. Autonomie en verhouding 210
9. Subjectum litis en fundamentum petendi 213
10. ‘Groeimodel’ 215
11. Schadevergoeding 218
12. Sociaal domein 220
13. Conclusie 222
VIII RELATIVITEIT
1. Inleiding 227
2. Van Begriffs- via Interessen- naar Wertungsjurisprudenz 232
3. Van Raalter weg via De Marchant et d’Ansembourg... 234
4. ... en via de kritiek van Meijers, Scholten en Smits... 238
5. ...naar de correctie-Langemeijer 240
6. Relativiteitsleer ‘nieuwe stijl’ 242
7. Beschermingsdoel en -bereik 247
8. Betrekkingsleer van Scheltema 250
9. ‘Incongruente’ en ‘contraire’ belangen 252
10. Kennelijkheid 255
11. Overschatting van rechtsnormen? 257
12. Brummen 260
13. Verwevenheid 262
14. Correctie-Widdershoven 264
15. Conclusie 266
IX EVENREDIGHEID EN TRIAS POLITICA
1. Inleiding 271
2. Montesquieu: evenwicht van machten 276
3. Het primaat van de wetgever 280
4. De staat als organisme 282
5. ‘Freies Ermessen’ 285
6. Marginale toetsing 287
7. De ruimte van het recht 290
8. Van Maxis en Praxis naar Alcoholslotprogramma 293
9. Groninger gaswinning, asielbesluiten en Wav-zaken 296
10. Conclusie 300
X CONCLUSIE 303
Bibliografie 311
Tekstedities 346
Jurisprudentie 348
Summary 351
Curriculum vitae 359
Rubrieken
- Advisering
- Algemeen management
- Coaching en trainen
- Communicatie en media
- Economie
- Financieel management
- Inkoop en logistiek
- Internet en social media
- IT-management / ICT
- Juridisch
- Leiderschap
- Marketing
- Mens en maatschappij
- Non-profit
- Ondernemen
- Organisatiekunde
- Personal finance
- Personeelsmanagement
- Persoonlijke effectiviteit
- Projectmanagement
- Psychologie
- Reclame en verkoop
- Strategisch management
- Verandermanagement
- Werk en loopbaan
