Visrechten en verhandelbaarheid in Nederland en Europa
Paperback Nederlands 2021 1e druk 9789462909298Samenvatting
Visrechten en verhandelbaarheid in Nederland en Europa onderzoekt en beschrijft het ontstaan, de ontwikkeling en de werking van het gemeenschappelijk visserijbeleid en de gevolgen van de verhandelbaarheid van de visrechten. Het gevolg van deze handel in individuele visquotums is dat steeds meer visrechten in eigendom komen van een steeds kleiner wordende groep (vermogende) vissers, zoals de grote rederijen, verwerkers en handelskantoren. Dit leidt tot een absolute machtspositie van enkele grote partijen in de visserijsector.
In het Europese mededingingsrecht is een machtspositie op zich niet verboden, tenzij er misbruik van wordt gemaakt. Daarnaast is de invloed van de visserijsector op de producenten en brancheorganisaties en de nongouvernementele organisatie (NGO) van belang. Tevens strekt deze invloed zich uit tot het overheidsbeleid. Deze invloed is zo groot, dat dit leidt tot kennisverlies op de departementen, de zogenoemde ‘capture of the regulator’. Dit betekent dat enkele grote visserijbedrijven in combinatie met de producenten en brancheorganisaties en de NGO zowel het nationale als het EU-visserijbeleid bepalen.
Dit onderzoek toont aan dat de juridische elementen en hun verhouding tot elkaar hebben geleid tot een complexe situatie, waarbij men niet kan stellen dat alléén de verhandelbaarheid van de visrechten of een té hechte samenwerking van de overheid met de visserijsector tot een machtspositie heeft geleid. Het was een complex van gevolgen dat vervolgens weer tot een complex van vervolggevolgen heeft geleid.
De auteur geeft vervolgens gedetailleerde juridische oplossingen voor bovenstaande problematiek, die even simpel als doeltreffend zijn.
Trefwoorden
visserijbeleid visrechten europees recht quotasysteem verhandelbaarheid mededingingsrecht monopolievorming structuurbeleid overheidsinterventie individuele quotums jurisprudentie staatssteun concentratie producentenorganisaties nederland landbouwbeleid vangstrechten europa wetgeving marktwerking geschiedenis economie visserijsector regulering capture of the regulator
Trefwoorden
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
Hoofdstuk 1: Geschiedenis Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 25
1.1 Inleiding 25
1.2 Geschiedenis Nederlandse landbouw eind 19e en begin 20e eeuw 26
1.3 De eerste bres in de vrijhandel: de landbouwpolitiek 28
1.4 Colijn en de crisis 31
1.4.1 Actieve handelspolitiek 32
1.4.2 Alternatieven 33
1.4.3 Naar de breuk tussen Colijn en de katholieken (1937-1939) 34
1.5 De breuk 35
1.6 Geschiedenis Nederlandse landbouw na de Tweede Wereldoorlog: Herstel en vernieuwing 37
1.6.1 De wederopbouw Nederlandse landbouw 38
1.6.2 Vernieuwing in politiek en wetenschap 38
1.6.3 Economische vernieuwing 40
1.6.4 De Marshallhulp 40
1.7 Europese integratie 41
1.8 Europese Economische Gemeenschap 42
1.9 Ontstaan Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 44
1.10 Uitleg grondbeginselen EU en doelstellingen Verdrag van Rome (thans VWEU): De EU als geïntegreerde of samengestelde rechtsorde 48
1.10.1 Soorten beginselen, de functie en de reikwijdte 48
1.10.2 Gedeelde en exclusieve bevoegdheden op grond van het legaliteitsbeginsel en het attributiebeginsel 50
1.10.3 Primair en secundair recht 51
1.10.4 Soft law 52
1.10.5 Doelstellingen van het GLB op grond van het Verdrag van Rome (thans VWEU) 53
1.11 Conclusie/samenvatting hoofdstuk 1 53
Hoofdstuk 2: De geschiedenis van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid 55
2.1 Inleiding 55
2.2 Het ontstaan en ontwikkeling van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid: De aanzet tot het gemeenschappelijk visserijbeleid 58
2.3 De juridische basis GVB in het VWEU 59
2.4 Verordening (EEG) 2141/70: Gemeenschappelijk structuurbeleid 60
2.5 Verordening (EEG) 2142/70: Gemeenschappelijke marktordening 61
2.6 Het begrip exclusieve visserijzone in het internationale recht 62
2.7 Instellingen 64
2.7.1 NEAFC 64
2.7.2 GVB 64
2.8 De geschiedenis van de territoriale wateren en soevereiniteit 65
2.9 De akte van toetreding 68
2.10 Nieuwe ontwikkelingen 70
2.11 Jurisprudentie tot het visserijakkoord 73
2.11.1 De zaak Kramer en anderen 73
2.11.2 De Commissie tegen Ierland 75
2.11.3 Ministerie van Visserij tegen Schonenberg en anderen 76
2.11.4 De zaak J. van Dam en Zonen en anderen 77
2.11.5 Commissie tegen Verenigd Koninkrijk 79
2.11.6 De Mourne Fishery 81
2.11.7 De visserijzone rondom het Eiland Man en in de Ierse zee 83
2.11.8 De Norway Pout Box 84
2.12 De Franse Republiek tegen het Verenigd Koninkrijk 86
2.13 Commissie tegen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland 87
2.14 Samenvatting jurisprudentie visserijakkoord 90
2.15 Het gemeenschappelijk instandhoudingsbeleid 91
2.16 Verordening (EEG) 170/83 92
2.17 Jurisprudentie met betrekking tot Verordening (EEG) 170/83 94
2.17.1 Albert Romkes tegen de officier van justitie 94
2.18 Verordening (EEG) 171/83 97
2.19 Jurisprudentie met betrekking tot Verordening (EEG) 171/83 98
2.19.1 Rogers tegen Darthenay 98
2.19.2 Officier van Justitie tegen Bout 99
2.20 Samenvatting jurisprudentie Verordening (EEG) 170/83 en (EEG) 171/83 100
2.21 De toegang tot de vangstquota 101
2.21.1 Quotahopping en de Merchant Shipping Act 101
2.21.2 Agegate 102
2.21.3 Jaderow 104
2.22 Merchant Shipping Act 105
2.23 Jurisprudentie met betrekking tot de Merchant Chipping Act 107
2.23.1 Factortame I 107
2.23.2 Commissie tegen het Verenigd Koninkrijk 109
2.23.3 Factortame II 110
2.23.4 Factortame III 113
2.24 Conclusie hoofdstuk 2 116
Hoofdstuk 3: De juridische basis van het individuele quotum in het Nederlandse recht en de achtergrond van de verhandelbaarheid van het individuele quotum 119
3.1 Inleiding 119
3.2 Achtergrond Visserijwet 120
3.3 Juridische hiërarchische verhouding tussen vissersvaartuig, vergunning en contingent 121
3.3.1 Vissersvaartuig 121
3.3.2 Visvergunning 122
3.3.3 Contingent/visquotum 122
3.3.4 Europese visvergunning (verlening vismachtiging) 123
3.4 Vaststelling individuele visrechten 123
3.5 De verhandelbaarheid van het contingent 124
3.6 De verhandelbaarheid van quota en individueel quotum in de praktijk 126
3.6.1 Handelsvormen quota 126
3.6.2 Huur en verhuur van nationale quota in de praktijk 127
3.6.3 Buitenlandse ruil van quota in de praktijk 128
3.6.4 Koop en verkoop van individuele quotums in de praktijk 128
3.7 Conclusie hoofdstuk 3 129
Hoofdstuk 4: De sociaaleconomische gevolgen van de verhandelbaarheid van de individuele quotums 131
4.1 Vergelijking milieumarkt 131
4.2 De gevolgen: het grijze circuit 132
4.3 Sociaaleconomische effecten 133
4.4 Moeilijke bedrijfsuitbreidingen 134
4.5 Zwartvissen en grijze circuit 135
4.6 Concentratie van vangstrechten bij grote ondernemers 136
4.7 Bedrijfsbeëindiging door uittreding en opvolging 136
4.7.1 Voor- en nadelen 139
4.7.2 Voorbeeld 1 140
4.7.3 Voorbeeld 2 141
4.7.4 Voorbeeld 3 141
4.7.5 Voorbeeld 4 141
4.8 Bedrijf- en schaalverkleining 142
4.8.1 Bedrijfsverkleining 142
4.8.2 Schaalverkleining 143
4.9 Samenvatting hoofdstuk 4 verhandelbaarheid individuele quotums 144
Hoofdstuk 5: Effecten individuele quotums en de verhandelbaarheid 145
5.1 Inleiding 145
5.2 Effecten individuele quotum 145
5.3 Effecten verhandelbaarheid individuele quotum 146
5.4 Waardeontwikkeling individuele quotums 147
5.5 Mate van concentratie 148
5.6 Samenvatting effecten individuele quotums en de verhandelbaarheid 149
5.7 Waardeontwikkeling quota’s 150
5.8 Quotabenutting 150
5.9 Economische efficiëntie 151
5.10 Pelagische vloot 151
5.11 Zakelijk handelen 152
5.12 Juridische en fiscale structuur 154
5.13 Samenvatting hoofdstuk 5 156
Hoofdstuk 6: Het structuurbeleid van het Gemeenschappelijk Visserbeleid (GVB) 157
6.1 Inleiding 157
6.2 Voorgeschiedenis GVB 157
6.3 Functies structuurbeleid 159
6.3.1 Communautair vlak 159
6.3.2 Internationaal vlak 160
6.4 Structuur van de exploitatieonderneming 161
6.5 Ambachtelijke ondernemingen en het gezinsbedrijf 162
6.6 Het coöperatieve bedrijf 162
6.7 Industriële ondernemingen en hun ontwikkeling 163
6.8 Oplossingen 164
6.8.1 Integratie van ondernemingen 164
6.9 Het beoogde resultaat van maatregelen 166
6.10 De valkuilen en de gevolgen van het structuurbeleid 166
6.11 Financiële steun (voorgeschiedenis) 167
6.11.1 Aard en vorm van financiële hulp 168
6.11.2 Specifieke structuurfonds 168
6.11.3 Grondslag financiële regelingen visserijsector 169
6.12 Hervorming inzake het Europese Fonds voor maritieme zaken (EFMZV) en GVB 169
6.13 Samenvatting hoofdstuk 6 170
Hoofdstuk 7: De maatschappelijke gevolgen van de verhandelbaarheid van het individuele quotum en het EU-structuurbeleid (monopolie 1, 2, 3) 171
7.1 Inleiding 171
7.2 Gevolgen van een landbouw-quotasysteem 172
7.3 Doorwerking EG-structuurbeleid in Nederland 174
7.4 De overheid als bestuur 174
7.5 Doelstellingen overheidsbeleid 176
7.6 Gevolg beleidsinterventies 177
7.7 Uitwerking EU-beleid op nationaal visserijbeleid 178
7.8 Effecten responsieve EU/Nederlandse beleid 179
7.9 Maatschappelijke gevolgen concentratievisrechten (monopolie 1) 180
7.10 Sneeuwbaleffect en totale concentratie 182
7.11 Beleidsmonopolie producentenorganisatie en brancheorganisatie (monopolie 2) 182
7.11.1 Oprichting producentenorganisatie 183
7.11.2 Oprichting brancheorganisatie 183
7.12 Erkenning producentenorganisatie en brancheorganisatie 183
7.12.1 Producentenorganisatie 183
7.12.2 Brancheorganisatie 184
7.13 Intern functioneren producentenorganisatie en brancheorganisatie 184
7.14 Controles en intrekking erkenning door de lidstaten 184
7.15 Uitwerking producentenorganisatie en brancheorganisatie in Nederland 185
7.16 Discussie 185
7.17 Gevolg 186
7.18 Wetenschappelijk debat 186
7.19 Samenvatting 187
7.20 Gevolgen van het visserijstructuurbeleid (monopolie 3) 187
7.21 Speerpunten structuurbeleid 187
7.21.1 De productie 188
7.21.2 Gevolg 188
7.22 De structuur van de exploitatieonderneming 189
7.22.1 Integratie 189
7.22.2 Sterkte 190
7.22.3 Vertical foreclosure 190
7.23 Uitwerking verticale integratie visserijsector Nederland 191
7.23.1 Relatieve verticale integratie 191
7.24 Absolute verticale integratie 192
7.25 Sociaaleconomische gevolgen horizontale integratie garnalensector 192
7.26 Sociaaleconomische gevolgen verticale integratie demersale sector 193
7.27 Conclusie hoofdstuk 7 194
Hoofdstuk 8: De mededingingsregels en de uitzonderingen 197
8.1 Inleiding 197
8.2 Doelstellingen structuurbeleid 197
8.3 Uitgangspunten en basisconcepten in het mededingingsrecht 199
8.4 Doelstellingen Europese en nationaal mededingingsrecht 199
8.5 De drie pilaren van het mededingingsrecht 200
8.6 De verhouding tussen het Europese en nationale mededingingsrecht voor de inwerkingtreding van Verordening (EG) 1/2003 201
8.7 De verhouding tussen het Europese en nationale mededingingsrecht in Verordening (EG) 1/2003 202
8.8 De staatssteunregels 203
8.9 Wat is staatssteun? 204
8.10 De begrippen onderneming en economische activiteit 204
8.11 Beleidsmatige aanpak 205
8.12 De opbouw van de Europese staatssteunregels 206
8.13 Reikwijdte van het staatssteunverbod 207
8.14 Steun die niet leidt tot (dreigende) vervalsing van de mededinging en ongunstige invloed op de interstatelijke handel 209
8.15 Goedkeuring staatssteun 210
8.16 Uitzonderingen van artikel 107 lid 3 VWEU 211
8.17 Kaderregelingen en richtsnoeren van de Commissie en de uitzonderingen 212
8.18 Hiërarchie verordeningen 214
8.19 Uitleg cohesiebeleid 215
8.19.1 Gerechtigden en begunstigden EU-steunfondsen 216
8.20 Uitwerking cohesiebeleid in de praktijk 217
8.21 EU-steun: Bij wie komt het terecht? 219
8.22 Uitwerking programma’s EFMZV 220
8.23 Samenvatting hoofdstuk 8 221
Hoofdstuk 9: Uitwerking mededingingsregels in de praktijk op grond van Verordeningen (EU) 1303/2013, (EU) 508/2014, (EU) 1379/2013 en (EU) 1380/2013 223
9.1 Inleiding 223
9.2 Jurisprudentie HvJ EU met betrekking tot misbruik machtspositie 224
9.3 Witlof-arrest 226
9.4 Oordeel HvJ EU in de Witlofzaak 227
9.4.1 Toepassing leer van inherente beperkingen 229
9.5 Analoge toepassing Witlof-arrest op de visserijsector 231
9.5.1 Toepassing rechtsregels Frans witlof-arrest op de garnalensector 32
9.6 Conclusie mededinging visserijsector 235
Hoofdstuk 10: Conclusie 237
10.1 Doelstellingen Europese Unie en GVB 237
10.1.1 Het doel en effectiviteit van het contingentenstelsel 238
10.1.2 Overheidsinterventie 240
10.1.3 Overheidsinterventie vertaald naar de visserijsector 240
10.1.4 De producenten- en brancheorganisaties 241
10.2 Onhoudbaarheid van het Europese/nationale contingentenstelsel 242
Hoofdstuk 11: Aanbevelingen 243
11.1 Rechtspersoon (oplossing en aanbeveling 1) 243
11.1.1 Oplossingen/aanbevelingen 243
11.2 Doorbreken van machtspositie verwerkers/creëren level playing field (aanbeveling 2) 245
11.2.1 Oplossingen/aanbevelingen 246
11.3 ACM-toezicht, preventief en repressief (aanbeveling 3) 247
11.3.1 Oplossingen/aanbevelingen 248
11.4 Belangenverstrengelingen adviesraden (aanbeveling 4) 248
11.4.1 Oplossingen/aanbevelingen 249
11.5 Nawoord 249
Literatuur 251
Jurisprudentie 261
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan