Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Nieuws

De crisis was journalisten voor

Iedere journalist die in deze tijd ondernemers of bankiers moet interviewen, is bekend met de klacht: ‘Jullie maken het alleen maar erger!’ De gedachte dat de media de crisis aanwakkeren is populair. Weinig verrassend denken journalisten daar zelf een stuk genuanceerder over, zo bleek 9 februari tijdens een discussiebijeenkomst van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ). Economieredacteur Maarten Schinkel van NRC Handelsblad kwam met een tegenargument: ‘De crisis was ons journalisten steeds een stap voor. Dat pleit ons vrij van de beschuldigingen.’ Peter van Zadelhoff van RTL Z: ‘De journalistieke reflex is altijd dat wij niets fout doen. Ik denk wel dat wij de paniek hebben aangewakkerd. Maar de feiten zijn nu eenmaal niet te ontkennen.’

Rob Hartgers | 23 februari 2009 | 2-3 minuten leestijd

Tijdens de bijeenkomst stond niet de macht, maar vooral de onmacht van journalisten centraal. Het wordt voor media steeds lastiger om verslag te doen over het bedrijfsleven. Een ‘scoop’ scoren over beursgenoteerde ondernemingen is bijkans onmogelijk, vertelde Schinkel: ‘Bedrijven hebben een meldings- en informatieplicht. Zodra ik ze bel om een verhaal te checken, is het bedrijf verplicht om meteen een persbericht de deur uit te doen. Doen ze dat niet, dan kunnen ze worden aangeklaagd door hun aandeelhouders. Ze mogen per definitie geen primeurs weggeven.’

Niet alleen regelgeving, ook de cultuur in het bedrijfsleven speelt journalisten parten, vertelt Van Zadelhoff : ‘Het is lastig geworden om contacten te leggen met mensen binnen bedrijven. Jeroen van der Veer kom je niet tegen op een borrel. Het is niet zo als in politiek Den Haag waar iedereen graag met de pers spreekt.’ Schinkel: ‘Vroeger kreeg je nog wel eens wat te horen op de Nieuwjaarsborrel van ING. Dat is nu niet meer zo. Iedereen is op zijn hoede. In de financiële wereld praat met niet met de pers. Zelfs statistische bronnen, zoals de ratings van banken, blijken onbetrouwbaar. Het echte verhaal is daarom lastig te achterhalen. Ik kende de cijfers van ING, wist dat het niet lekker ging, maar dat men elkaar de tent uitvocht las ik voor het eerst in De prooi van Jeroen Smit.’

Voor Van Zadelhoff werd de omvang van de crisis pas duidelijk na het faillissement van Lehmann Brothers in september 2008. Een beetje laat, erkent hij: ‘Ik heb dit niet eerder meegemaakt. De voortekenen waren lastig te herkennen.’ Schinkel voelde in augustus 2007 al nattigheid, toen de Europese Centrale Bank en de Amerikaanse Federal Reserve honderden miljoenen injecteerden in de financiële markten. Het bleek de bliksemschicht die het echte onweer aankondigde.

De tijd tussen schicht en donder gaf Schinkel en zijn collega’s de kans om zich te verdiepen in de innovatieve financiële producten van de bankiers. Tegen de tijd dat het onweer in alle hevigheid losbarstte, waren ze goed gedocumenteerd. Schinkel: ‘Voordat de crisis uitbrak waren er bij ons op de redactie hooguit drie mensen die wisten wat collateralized debt obligations waren: Jeroen Wester, Menno Tamminga en ik. Bij Het Financieele Dagblad zaten misschien vier mensen die dat wisten. Die kennis is sindsdien enorm verbreed.’ Om daaraan toe te voegen: ‘Niet dat we de onderliggende formules snappen. Daar moet je astrofysicus voor zijn.’

Schinkel en Van Zadelhoff zijn blij dat de kredietcrisis over is gegaan in een recessie. Schinkel: ‘Het werd eentonig. Op een gegeven moment ben je door je superlatieven heen.’ Van Zadelhoff: ‘Er kan niet iedere dag een bloedbad zijn op de beurs. Wij hadden zelfs een lijst met verboden woorden.’ Ten tijde van de ‘credit crunch’ vond Schinkel het lastig om zijn lezerspubliek uit te leggen dat het financiële systeem implodeerde, terwijl de beurs daar slechts mondjesmaat op reageerde: ‘Pas als de beurs in elkaar stort, kun je je verhaal kwijt. Een gewone crisis is makkelijker uit te leggen. Dat gaat over massaontslagen, een woningmarkt die stagneert en dalend consumentenvertrouwen. De kredietcrisis was uncharted territory.’

Over Rob Hartgers

Rob Hartgers is freelance journalist.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Boek bij dit artikel

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden