Op de shortlist: de eerste reacties van de genomineerden

casual chic

Een overwinningsspeech heeft Renée Broekmeulen, genomineerd met De speechschrijver, nog niet klaarliggen. Ze maakt zich voorlopig drukker over haar garderobe. ‘Ik schrok even van het woord Managementboekengala, maar volgens mijn uitgever Freek Talsma van Boom is de dresscode het best te omschrijven als casual chic. Daarvoor moet ik toch wel iets in mijn kast hebben hangen.’

Broekmeulen is blij met haar nominatie, ook omdat haar boek geen klassiek managementboek is. Het gaat over een zeer specifiek onderwerp: hoe je een goede speech houdt. ‘Toch was ik minder verrast dan mijn uitgever. Laten we eerlijk zijn: ik ben heel tevreden over mijn boek. Anders was ik er niet mee naar een uitgeverij gestapt. Het is echt de moeite waard. Het is zeker niet alleen bedoeld voor mensen met een hoge functie bij de overheid of in het bedrijfsleven. Vaak hebben zij zelf een speechschrijver of weten zij al hoe het moet. Dit boek biedt juist aanknopingspunten voor mensen die moeten spreken in kleinere gezelschappen, tot aan de ontbijttafel aan toe. Het hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn, het gaat om technieken waarmee je anderen kunt overtuigen.’

Wat het boek extra aantrekkelijk maakt, zegt Broekmeulen, is dat de lessen die zij de lezer meegeeft, specifiek zijn toegesneden op de Nederlandse spreekcultuur. In De speechschrijver geen voorbeelden van Obama of Churchill, maar uitsluitend Nederlandse sprekers, van politici tot minder bekende sprekers. ‘Dat maakt het extra leuk om te lezen, heb ik gehoord. Ik heb nog geen enkele negatieve reactie gekregen. Ook niet van vakgenoten. Vaak kennen zij de retorische trucs wel, maar toch kreeg ik te horen dat zij het heel prettig vonden om bepaalde aspecten nog eens op papier terug te zien.’

Tot slot: waarom zou elke manager dit boek moeten lezen? ‘Je bent geen goede manager als je niet ook je troepen kunt toespreken’, zegt Broekmeulen. ‘Je kunt nog zo goed zijn in producten verzinnen of innoveren, als je je mensen niet kunt vertellen wat je doet en hoe, dan ben je meer een bureaucraat dan een manager.’

vreemde eend

Het is zeker niet de eerste keer dat een onderzoeksjournalist wordt genomineerd, maar Ties Joosten, auteur van het boek De blauwe fabel, over de vraag waarom we de KLM al een eeuw lang tegen elke prijs in de lucht houden, is misschien een beetje de vreemde eend in de bijt. Joosten is trots op de nominatie. ‘Zeker omdat de jury vindt dat het boek goed geschreven is en goed in elkaar zit. Dat is toch deel van het ambacht. Ik besteed er veel aandacht aan, dus dat vind ik fijn om te horen.’ Dat het zijn eerste boek is, én de eerste uitgave van onderzoekplatform Follow The Money, maakt het alleen maar leuker.

Hoewel De blauwe fabel de neerslag is van een journalistiek onderzoek naar de positie van KLM in onze samenleving, is Joosten van mening dat het interessant is voor een breed publiek. ‘Ik ben klimaatjournalist, het klimaat gaat mij aan het hart’, legt hij uit. ‘KLM is dan een belangrijk onderwerp. KLM maakt deel uit van onze samenleving, dus stel ik ook vragen bij het gedrag van de consument en hoe dat in de loop der jaren is veranderd. We kunnen er niet omheen dat de CO2-uitstoot omlaag moet. Maar hoe gaan we dat doen? Hoe gaan we straks de vliegtuigstoelen eerlijk verdelen? Dat zijn vraagstukken die de politiek en dus de hele samenleving aangaan.’

Met zijn boek heeft hij een gevoelige snaar geraakt, heeft Joosten ondervonden. ‘Ik word op Twitter inmiddels achtervolgd door een club woedende KLM-piloten. Ik zou een boek vol leugens hebben geschreven. Gelukkig krijg ik in mijn DM’s ook berichten van andere KLM-medewerkers, die schrijven dat ik hun de ogen heb geopend en dat zij op een andere manier naar hun bedrijf zijn gaan kijken. Dat is wel prettig, als een soort tegenwicht.’

Tot slot: waarom zou elke manager dit boek moeten lezen? ‘Ik ben als klimaatjournalist helemaal niet per definitie voorstander van de krimpgedachte. In bepaalde sectoren, zoals de energie, moeten we inzetten op nieuwe technologie om de klimaatproblemen te helpen oplossen. In die en in andere sectoren zijn er gelukkig technologische oplossingen die aan de horizon gloren. Maar in de luchtvaart is een technofix nog heel ver weg. Er zijn wel ontwikkelingen, maar het is niet realistisch te verwachten dat die op korte termijn een grote rol kunnen spelen. Je kunt er kortom niet omheen dat de luchtvaart zal moeten krimpen. De luchtvaart zal niet de enige sector zijn waar dat voor geldt. En dat is voor managers een lastige opgave.  Want hoe doe je dat, krimpen? Hoe leg je dat uit in je jaarverslag? Aan de andere kant: deze vraag uit de weg gaan, helpt ook niet. Dat is een heel belangrijke, moeilijke opdracht, waarvan ik denk dat hij voor alle managers interessant is.’

falen

Joachim De Vos, schrijver van Why innovation fails, is zeer erkentelijk voor zijn nominatie en de loftuitingen van de jury. In zijn vaderland België werd het boek al genomineerd voor Marketing Book of the Year, maar dit boek is zoveel breder, zegt De Vos. ‘Daarom ben ik blij dat het ook voor een algemene managementboekenprijs is genomineerd. Ik ben mijn hele carrière al bezig met innovatie en was 25 jaar geleden medeoprichter van Living Tomorrow. In die jaren heb ik zoveel inzichten opgedaan, dat ik het gevoel had dat ik ze nu eens moest opschrijven. Niet alleen voor de hypergespecialiseerde innovatiedeskundigen, maar heel praktisch, voor een breed publiek. Ik ben blij dat de jury dat gezien heeft.’

Wat opvalt, is dat De Vos net als verschillende andere Vlaamse auteurs voor een Engelse titel heeft gekozen. ‘Dat heeft in eerste instantie te maken met onze specifieke situatie’, legt hij uit. ‘Wij leven in een land waar drie talen worden gesproken. En in Brussel wonen en werken heel veel anderstaligen. Tegelijk is het boek ook gepubliceerd in de Verenigde Staten. Met ons bedrijf Living Tomorrow richten wij ons met name op grote internationale organisaties, waarvan er ook verschillende aan de orde komen in het boek.’

De belangstelling was dan ook groot, toen het boek vorig jaar gepresenteerd was. Er waren honderden topbestuurders en journalisten van beide kanten van de oceaan op afgekomen, vertelt De Vos. ‘Het opmerkelijke was dat de Europese journalisten een andere benadering hadden dan de Amerikaanse journalisten. In Europa zien we falen nog steeds als een probleem, maar de Amerikanen zeiden meteen: wat goed dat u heeft gekozen om ook het falen te beschrijven, daar kunnen we iets van leren.’

Tot slot: waarom zou elke manager dit boek moeten lezen? ‘Bij de opening van het Huis van de Toekomst, 25 jaar geleden, kreeg Gerard Kleisterlee van Philips de vraag hoe hij innovatie definieert. Heel eenvoudig, zei hij: iets succesvol op de markt brengen. Dat is nu juist het probleem van veel ondernemingen. Dat lukt vaak niet. Ideeën genoeg, maar het lukt ze vaak niet hun ideeën op een succesvolle manier te vermarkten. Daar kan dit boek bij helpen. Zoals de jury al heeft opgemerkt, staat Why innovations fails vol praktische modellen, die direct bruikbaar zijn, en is het een heel leesbaar boek. Dat vind ik extreem belangrijk, anders kun je net zo goed een roman gaan lezen.’

be a mensch

Frank Peters had het niet zien aankomen dat hij met zijn achtste boek Van winst naar waarde opnieuw op de shortlist zou komen, aangezien hij vorig jaar ook al werd genomineerd, toen voor Het juiste doen als niemand kijkt. ‘Maar ik ben vereerd. Het onderwerp is actueel en relevant, ik vermoed dat dat een rol heeft gespeeld.’

Nieuwe Europese regelgeving (CSRD) legt organisaties op vanaf 2024 naast hun financiële verslaglegging ook te rapporteren over de impact op Environment, Social en Governance (ESG). ‘Bedrijven worden gedwongen doelen te formuleren over deze onderwerpen’, legt Peters uit. ‘Ze zullen nu al moeten gaan nadenken en in gesprek gaan met milieuorganisaties of vakbonden om te bepalen waarop zij zich focussen. En het is niet vrijblijvend: als je niet aan de regels voldoet, mag de accountant de jaarrekening niet goedkeuren.’

Het is dus een boek dat iedereen in het bedrijfsleven aangaat. Peters, oorspronkelijk afkomstig uit de wereld van de communicatie en tegenwoordig actief als reputatiestrateeg, bekijkt het onderwerp vanuit het stakeholderengagement. ‘Dat betekent dat het niet alleen directies en managers aangaat. Stakeholderengagement is van iedereen, ook andere werknemers zullen hier rekening mee moeten houden in hun relatie met andere stakeholders. Volgens Guy Kawasaki moet een organisatie zich eigenlijk gedragen als een mens: open, vriendelijk en empathisch. Be a mensch, heeft hij eens gezegd. En daar geloof ik wel in. Er zijn veel parallellen tussen organisaties en individuen. In het dagelijks leven houd je ook rekening met anderen.’

Tot slot: waarom zou elke manager dit boek moeten lezen? ‘Ik denk dat dit boek ons werk een stuk leuker en gemakkelijker kan maken’, zegt Peters. ‘Als je begrip hebt voor elkaars positie, verbetert de onderlinge relatie. En dat levert werkplezier op. Het zit heel erg in het persoonlijke effect van dit boek: een mens kan nooit geïsoleerd functioneren, we verhouden ons altijd tot anderen.’

appels en peren

Karin Sikkema en Michiel van Eunen, auteurs van Spelen werkt, waren bij de longlist al enigszins verrast, en nu hun boek op de shortlist staat zeker. ‘We weten niets van de criteria die de jury hanteert, dus we kunnen alleen maar raden waarom ons boek tussen al die andere interessante titels staat’, zegt Van Eunen. ‘Het aanbod is zo divers, het is toch een beetje appels met peren vergelijken.’ Een van de aspecten die misschien heeft bijgedragen aan hun nominatie, is dat het boek zo uitnodigend is, denken ze. ‘Een boek is meer dan alleen tekst. Bij ons boek spatten de energie en het plezier van de pagina’s.’

Toch denken de twee auteurs dat Spelen werkt buitengewoon relevant is voor een breed lezerspubliek. ‘Ons boek gaat over de vraag hoe je leren op de werkplek leuker en interessanter kunt maken. Het is in eerste instantie geen boek voor mensen die het leren als uitgangspunt nemen, het is juist andersom bedoeld. Er bestaat bijna geen werk meer zonder focus op leren of ontwikkelen. Maar leren in een werkomgeving bestaat nog te vaak met z’n twaalven twee dagen bij elkaar kruipen in een kleine ruimte onder een systeemplafond. Waarom doen we dat nog? Het kan zoveel leuker.’

Sikkema en Van Eunen hebben veel enthousiaste reacties gekregen op hun boek. ‘Mensen zeggen dat ze het inspirerend en relevant vinden, dat het ze aanzet tot actie en dat ze meteen zin hebben om aan de slag te gaan.’

Tot slot: waarom zou elke manager dit boek moeten lezen? Dat is voor Karin Sikkema geen moeilijke vraag. ‘Elke manager wil toch leren hoe hij zijn mensen zo goed mogelijk kan inspireren en daardoor tot de beste resultaten kan aanzetten?’