Gevestigde ondernemingen (‘corporates') en startups die met elkaar samenwerken lijkt misschien iets van deze tijd, maar al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw zoeken corporates naar interessante startups om mee samen te werken.
Aanvankelijk was het doel van de corporate vooral om een aandeel te nemen in de startup om zodoende toegang te krijgen tot intellectuele eigendom en deze bij succesvolle resultaten eventueel over te nemen. Vaak financieel van aard. Dat is tegenwoordig wel anders: corporates zoeken naar een duurzame samenwerking waarin de investering verder gaat dan puur financieel. Ook voor startups geldt dat de samenwerking al lang niet meer draait om geld, maar juist ook om het netwerk, de faciliteiten (laboratoria, productie) van de corporate, of omdat de corporate een (belangrijke) potentiële klant kan zijn.
Naast het doel is ook de vorm van samenwerking tussen corporates en startups verbreed. Twee Amerikaanse onderzoekers Weiblen & Chesbrough hebben dit in 2015 beschreven vanuit het perspectief van de corporate; in vier modellen van samenwerking. Ze gaan uit van de richting van innovatie (van buiten naar binnen of van binnen naar buiten) en of er wel of geen deelname via aandelen plaatsvindt. Zo ontstonden er vier kwadranten waarin samenwerking tussen corporates en startups kan worden geduid: Corporate Venturing, Corporate Incubation, Startup Program en Startup Platform.
In ons door de Stichting Management Studies (VNO-NCW) ondersteunde onderzoek hebben wij negen bekende corporates geinterviewd, evenals één van hun startups. De corporates variëren van industriële concerns met een lange historie en grote commerciële dienstverleners (KPN, Shell, PostNL) tot een relatief jong bedrijf als bol.com, dat zelf inmiddels al de omvang van een corporate heeft bereikt. In ons onderzoek hebben we gekeken naar hoe de rol van startups voor corporates (en andersom) zich ontwikkelt op de thema's selectie, samenwerken, kennisdelen en gezamenlijk leren. Hoe geef je de samenwerking in de praktijk vorm? Hoe vind je elkaar in die zee van kansen? Hoe kom je tot de juiste keuze als het gaat om de vorm van samenwerken? Hoe zorg je ervoor dat je leert van de samenwerking? En kun je ook gezamenlijk leren als corporate en startup?
Uit dit onderzoek wordt duidelijk dat er geen pasklare oplossing voor handen is voor een gegarandeerd succesvolle samenwerking tussen een corporate en een startup. Steeds opnieuw gaan een corporate en een startup samen ‘op reis' waarbij met behulp van veel creativiteit resultaten worden behaald. Gezamenlijke strategische doelen, operationele complementariteit en de wil om samen te werken blijken daarbij van belang, evenals het aangrijpen van kansen; de zogenaamde ‘window of opportunity'.
Voor de praktijk is het voor beide partijen vooral belangrijk om zich bewust te zijn van de mogelijke samenwerkingsvormen, en uit te vinden welke samenwerkingsvorm het beste bij hun past. Om dit te vergemakkelijken hebben we een aantal eenvoudige en ‘leidende principes' geformuleerd die helpen bij het ontwerp en de uitvoering van een samenwerking tussen een corporate en een startup. Met ons boek wordt snel zichtbaar wat kan ‘werken' en hoe kansen benut kunnen worden.
Over Jessica van den Bosch
Over Jan Peter van den Toren
Jan Peter van den Toren is oprichter en managing partner van Birch Consultants. Birch adviseert bedrijven, kennisinstellingen en overheden op het terrein van innovatie en ondernemerschap en doet onderzoek op dit domein. Hij is tevens professor of practice ondernemerschap in ecosystemen aan de Tilburg School of Economics and Management.
