Als je het hebt over verhalen in organisaties is het belangrijk om te weten wat we bedoelen met ‘een verhaal’. Tjepkema: ‘Een verhaal zoals we dat kennen uit de literatuur heeft altijd een kop en een staart. Zoals we dat hier in het boek gebruiken is het meer een combinatie van flarden zoals we die als mens in ons hoofd hebben. Flarden over hoe we de wereld ervaren, of het werken binnen de organisatie. Die flarden bouwen op door ervaringen die we op doen. Op een gegeven moment zie dat dat verhaal zelf ook sturend wordt voor de verhalen die we op doen. Dan wordt het verhaal ook een filter waarmee je naar de werkelijkheid kijkt.’
Ook op maatschappelijke vlak spelen verhalen een rol, en verhalen uit het publieke domein hebben invloed op onszelf. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je door verhalen die je leest over agressie op de werkvloer bij De wereld draait door ook jezelf gaat afvragen: wat voor leider wil ik eigenlijk zijn? En dat je met die vraag verhalen uit de organisatie op gaat halen over hoe jij als leider overkomt op anderen.
Verheijen: ‘Uitingen van verhalend denken zijn kijken met de meervoudige bril. We kijken hoe we samen de wereld aan het maken zijn. En welke verhouding willen wij zelf met dat verhaal van de wereld hebben? En die vraag maakt dat je telkens opnieuw op een positie komt om te kiezen. En ultiem, en dat is de belangrijkste boodschap uit het boek, is dat een boodschap van vrijheid en vrije keuze. Als je je door verhalen zo bewust wordt van alles wat we als waarheid aannemen ontstaat er ook een moment waarop je vraagt: en wat kies ik dan?’ Het maken van keuzes kun je in werkvormen benadrukken door eerst op zoek te gaan naar het gezamenlijke verhaal van een team of organisaties (of van jezelf) en daarna de vraag te stellen: Als dit je verhaal is wat moet dan het volgende hoofdstuk zijn?
Stellingen
Elke aflevering van de podcast legt host Willem van Leeuwen de gast een drietal stellingen voor. De stellingen voor Saskia Tjepkema en Luc Verheijen zijn:
- Verhalen zijn in de kern bedoeld om de ander te overtuigen van onze mening en visie;
- Verhalen zijn eigenlijk in de kern vastgezette overtuigingen die ontstaan om de wereld om ons heen overzichtelijk te maken;
- Onze conditionering zorgt ervoor dat onze verhalen teveel een product van het verleden zijn en te weinig een droom over de ideale toekomst;
Nieuwsgierig naar de antwoorden? Luister naar deze aflevering van De Boekenpraktijk hieronder of open de podcast op Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts of YouTube.
Over de boekenpraktijk
De Boekenpraktijk is een podcast van Managementboek. Presentator Willem van Leeuwen onderzoekt elke twee weken samen met auteurs hoe de theorie van managementboeken aansluit bij de praktijk.
