De auteur beschrijft zichzelf graag in termen van wat hij doet en waar hij het voor doet.
Ik werk als adviseur, ik ben docent en ik schrijf. Op de een of andere manier gaat het bij mij altijd over de vraag: hoe krijg je verandering in organisaties nou echt werkend? Ik werk vooral in maatschappelijke organisaties: een hogeschool, een woningstichting, een provincie. De energie in zulke organisaties is kostbaar, die moet je niet verspillen. Net als het geld waar ze mee worden betaald: dat is gezamenlijk verdiend en daar moeten we zuinig mee zijn. Daar wil ik mij in ieder geval voor inspannen.
Uw vorige boek, in 2015, was De Veranderversneller. Wat wilde u daar destijds mee bereiken, en is dat ook gelukt?
In retrospectief: ik wilde toen een doe-het-zelf boek schrijven voor mensen die een ander vak hebben geleerd maar die in hun praktijk met verandering bezig zijn. Die wilde ik een aantal inzichten en hulpmiddelen aanreiken om scherp te krijgen waar het over gaat in hun verandering: waar ben ik mee bezig en wat staat mij te doen? Dat heb ik toen opgezet rond het idee van het veranderverhaal waarmee je richting geeft aan het proces. Daar heb je een aantal bouwstenen voor nodig en die vind je in dat boek: waarom veranderen, waartoe, wat, hoe, en wie? Wat ik van lezers terug hoor is dat ze goed uit de voeten kunnen met die vragen en met de veranderkundige insteek om tot beantwoording te komen, dus ja, dat boek heeft zijn doel wel bereikt.
Uw nieuwe boek heet Veranderversnellers: het afkijkboek. Wat zijn de overeenkomsten met het vorige, en waarin zit hem het verschil?
Mijn nieuwe boek sluit in zoverre aan op het vorige dat het nog steeds over veranderverhalen gaat, maar ditmaal is het een afkijkboek. Mensen die wat hadden gehad aan de bouwstenen uit De Veranderversneller vroegen of ik ook goeie voorbeelden had uit de praktijk. Als je alles op een rijtje hebt gezet, hoe ziet zo’n compleet veranderverhaal er dan uit? Toen ben ik te rade gegaan bij bestuurders uit mijn netwerk en die heb ik gevraagd: 'Vertel mij nou eens het verhaal van de verandering waar jij leiding aangeeft, hoe zit die gedachtegang in elkaar, wat staat je daarin te doen, wat is daar ingewikkeld in?' Daar ben ik mee aan de slag gegaan. Met als doel dat anderen daarvan de kunst kunnen afkijken voor hun eigen praktijk.
Wie of wat heeft u geïnspireerd in uw veranderaanpak, in welke traditie staat u als veranderkundige?
Daar is niet één antwoord op, maar uiteraard heeft Jaap Boonstra mij geïnspireerd. Van hem heb ik het vak geleerd en bij hem ben ik gepromoveerd. Zelf staat hij ook weer op de schouders van vele collega’s. Ik zie ons vakgebied als multidisciplinair: alle sociale wetenschappen hebben er wat over te melden, de economie, de bedrijfskunde... Daar proberen we alles uit te verzamelen wat onze klanten verder kan helpen.
Het heeft natuurlijk voor- en nadelen om veranderaars cq leiders zelf te laten vertellen over hun proces. Het levert mooie inside verhalen op, maar als lezer mis ik ergens wel de onafhankelijke kritische blik. Kloppen hun verhalen ook met wat ze in werkelijkheid hebben gedaan?
Tja... of die verhalen kloppen? Ik heb er heel bewust voor gekozen om die insteek nu eens niet te nemen. Een veranderverhaal kan altijd beter, maar het doel ervan is om een organisatie in beweging te krijgen. Op een bepaalde manier moet dat ook een mooi praatje zijn. Als ik aan medewerkers in de organisatie was gaan vragen welk verhaal zij hadden gehoord en wat ze ervan vonden, dan was het een heel ander boek geworden. Niet over richtinggevende verhalen maar over waarom het zo moeilijk is om richting te geven aan verandering. Dat boek zou ik ook nog eens kunnen schrijven, maar ik weet niet of ik dat wel wil.
Moeten alle veranderaars nu verhalen gaan vertellen?
Ja, daar durf ik best normatief over te zijn. Zonder een goed verhaal en zonder goede vertellers krijg je een organisatie niet in beweging. Uiteindelijk gaat het er wel om hoe zo’n verhaal over verandering zich vervolgens vertaalt in handelen, in gedrag, in processen en structuren, en in de technologie die ervoor nodig is Het wordt allemaal pas realiteit als je de verandergedachte ook daadwerkelijk gaat uitwerken.
Wat gaat u hierna doen, nu dit boek er ligt?
Eerst even ervan genieten, er praatjes over houden, mensen inspireren om het te gaan gebruiken, en ook er zelf mee aan de slag gaan. Binnenkort is het jaarcongres verandermanagement. Daar ben ik een van de sprekers, samen met twee bestuurders die hebben bijgedragen aan het boek. En er komt vast ook wel weer een nieuw boek. Waar dat over gaat weet ik nog niet. Ik doe het schrijven erbij, advieswerk is m’n hoofdactiviteit.
Op 27 maart 2020 spreekt Kilian Bennebroek Gravenhorst over 'Veranderversnellers' op het seminar 'Veranderdynamiek'.
Over Pierre Spaninks
Pierre Spaninks (Eindhoven, 1955) was tot zijn pensionering in 2021 zelfstandig professional in journalistiek en communicatie. Hij kreeg landelijk bekendheid als ZZP-expert. Voordien had hij gewerkt in het hoger onderwijs en de consultancy. Hij studeerde Tekstwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en volgde op Harvard het Senior Manager in Government Program. Tegenwoordig legt hij zich toe op de Egyptologie.
