U kent ze wel, collega's die overal problemen zien en bedenkelijk kijken als u met een briljant plan komt. Er zijn twee type instellingen die mensen kunnen hebben: promotie- of preventiegericht. Over het algemeen wordt de eerste gekoesterd: mensen die zich laten leiden door kansen en ernaar streven om gewenste uitkomsten te behalen.
De tweede type instelling is de 'zeurkous', die problemen juist vermijdt en bedacht is op mogelijke gevaren. Onderzoek laat zien dat beide houdingen nodig zijn. Teams die zowel promotie- als preventiegerichte leden hebben, komen met de meeste ideeën. Koester dus uw zeurende collega!
Het hoofdstuk over respect boeide me in hoge mate. Iedereen wil gewaardeerd worden, door het team of de organisatie. Ook al is respect belangrijk, toch is er geen directe relatie tussen de waardering die mensen krijgen en hoe ze zich gedragen. Mensen zijn gevoeliger voor de waardering die ze krijgen ten opzichte van de samenwerking met anderen, dan waardering voor competenties. Aardig worden gevonden is dus belangrijker dan prestaties.
Vers bloed, een nieuwe medewerker of teamlid dat een nieuw gezichtspunt meebrengt, kan een rijke aanvulling zijn op het team. Die meerwaarde gaat echter verloren als de nieuw medewerker teveel zijn/haar best doet zich aan te passen aan het team. Het advies van Ellemers en de Gilder is dan ook om de situatie zo in te richten dat er ruimte is voor verschil en een afwijkende mening.
Allemaal maken we wel eens een fout. Vergissen is nu eenmaal menselijk. Het gaat echter niet om de fout zelf, maar de gevolgen van de fout - die doen er toe. Bedrijven die een foutencultuur hebben die gericht is op het begrijpen en leren van fouten, leveren betere bedrijfsresultaten. Fouten zullen er altijd zijn. Het is belangrijker dat medewerkers incidenten 'blame free' kunnen melden.
De opzet van Ellemers en De Gilder doet me denken aan de boeken van Dan Ariely. Ook hij vat veel onderzoek samen en maakt dit toegankelijk voor een breed publiek. Het is duidelijk dat Ellemers en De Gilder erg enthousiast zijn over hun onderzoeksgebied. Dat, en het portie humor die de auteurs toevoegen, maken het een aangenaam leesbaar boek.
Ik vraag me af waarom de titel niet 'De macht van de situatie' of iets degelijks is, want dat is het centrale thema van het boek. Elk hoofdstuk bevat een sectie die ingaat op de macht van de situatie en de auteurs geven aan wat u kunt doen met de gegevens uit het onderzoek. Het is deze praktische insteek die u laat zien dat u meer kunt doen aan een situatie dan u denkt.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
