Gytha Heins putte voor Waarom zegt niemand er wat van? uit drie bronnen. In de eerste plaats wetenschappelijk onderzoek naar ‘the voice of the silence’. Een andere bron is een online onderzoek met 500 deelnemers waaronder managers en medewerkers. En tot slot Heins eigen observaties van teams, die ze zowel als onderzoeker en als teamcoach heeft begeleid.
Waarom zegt niemand er wat van? bestaat uit drie delen. Deel 1 gaat over wat er allemaal fout gaat als we ons niet uitspreken. In deel 2 worden de relevante inzichten uit de wetenschap gepresenteerd. In deel 3 wordt vervolgens beschreven hoe we kunnen gaan aanspreken en het goede gesprek te voeren.
Veel te winnen
Deel 1 biedt veel herkenning. De resultaten uit het online onderzoek onderbouwen die herkenning: managers en medewerkers onderschrijven dat we ons moeten uitspreken. Zo heeft maar liefst driekwart van de werkende Nederlanders te maken met ongewenst gedrag op het werk. Maar net als bij de Voice, we zeggen er maar weinig van. Liever klagen we, zeggen we ja maar doen we nee of bespreken we de zaken bij het koffiezetapparaat. Opvallend is dat de overheid en het openbaar bestuur er het slechtste afkomen. Maar liefs 54% van de managers ervaart duikgedrag in de teams. We zien ook dat managers en teamleden een ander begrip hebben over veiligheid op de werkvloer. Maar liefs 80% van de managers denkt dat het veilig genoeg is. Terwijl maar 16% van de medewerkers deze mening deelt.
De conclusie uit deel 1 is dat er veel te winnen als we ons wel zouden uitspreken. Zo kunnen teams beter functioneren en leren. Worden we er allemaal beter van als we de verschillen in mensen zouden benutten. Dit verhoogt de teamprestaties en resultaten en zorgt ervoor dat problemen eerder in beeld komen. Ook neemt het personeelsverloop af, leren en innoveren we meer. Kortom als we ons uitspreken dan lijken de resultaten van het team op de uitkomsten van high performing teams.
Tips, tools en interventies
De meest gangbare theorieën rondom de werking van ons gedrag worden in deel 2 beschreven. Van cognitieve dissonantie, de werking van ons brein en de nut en noodzaak van psychologische veiligheid, alle gangbare onderzoeken passeren de revue. Niet uitspreken is een beschermingsmechanisme. Hiërarchie en culturele verschillen zijn natuurlijk vrij bepalend. Voor lezers die zich nog niet eerder verdiept hebben in gedrag op de werkvloer is dit een interessant deel. Voor anderen: volg het advies van de auteur en sla dit deel over om direct naar de toepassingen te gaan die in deel 3 staan.
Wil je je meer uitspreken, begin dan met het veranderen van je eigen houding. Onderken je macht en invloed en je eigen rol. Om inzicht te krijgen in de mechanismen die een rol spelen bij je eigen gedrag start Heins dit deel 3 met een stuk psychologie en tools. Verder deelt Heins een vijftal cruciale vaardigheden die nodig zijn om lastige gesprekken te voeren. Dat zijn: het uitstellen van oordeel; compassie hebben voor anderen; vertrouwen en geduld; oprechte nieuwsgierigheid en de lol er in houden. Uiteraard ontwikkel je deze vaardigheden niet vanzelf, maar moet er geoefend worden. Heins sluit deel 3 af met de stappen voor het voorbereiden en voeren van het goede gesprek. Tot slot nog wat valkuilen en wat tips voor de lezer., die net als bij de start van het boek heel herkenbaar zijn en je zeker laten glimlachen: wat maken we het onszelf soms toch moeilijk.
Doelgroepen
In de inleiding belooft Heins tips en tools, maar daar vind ik het boek wat tekort schieten. Ik dacht regelmatig: wat moet ik nu dan wel doen? Ook waren er veel beschrijvingen die individueel wel herkenbaar waren maar wat nu als je totale context al jaren vast zit? Hoe kun je dan een gesprek beginnen? Dat gezegd hebbende: Het deel over het goede gesprek voeren is niet verrassend maar wel praktisch.
Waarom zegt niemand er wat van? geeft veel inzicht en onderbouwing over waarom het mis gaat in organisaties. Onveiligheid, eigen ideeën die niet gehoord of niet gedeeld worden, ze komen allemaal aan bod. Na het lezen van dit boek wordt het in ieder geval duidelijk dat er veel mis kan gaan in organisaties als het gaat om het goede gesprek voeren.
Heins laat zien dat we er allemaal baat bij hebben om in te grijpen, iets te doen. Dit geldt voor de medewerker, maar ook voor de leidinggevende. Waarom zegt niemand er wat van? is een aanrader voor wie met of in teams werkt. Het is geschikt voor een heel brede doelgroep: leidinggevenden, trainers, adviseurs en medewerkers. Het boek is heel volledig en geeft veel inzicht over gedrag, waar het vandaan komt en - natuurlijk - waarom niemand er wat van zegt.
Over Ria van Dinteren
Ria van Dinteren is spreker, docent, facilitator, leermanager, organisatieadviseur bij Breinwerk BV en hoofdredacteur van Tijdschrift voor Ontwikkeling in Organisaties (TvOO).
