Risicomanagement is binnen organisaties steeds belangrijker geworden. Neem de banken. Zat de afdeling risicomanagement tien jaar geleden ergens achter in een hoofdkantoor de kredietaanvragen te beoordelen, nu heeft iedere bank een Chief Risk Officer in de Raad van Bestuur. Risicomanagement krijgt inmiddels genoeg aandacht, maar toch gaat het nog vaak mis.
Er zijn twee hoofdzaken waardoor dat komt, betogen Gert van der Kolk en Thinka Bor-Reijinga. Ten eerste zijn we als mens behept met een aantal eigenaardigheden, als het gaat om risico’s. We bagatelliseren risico’s, onderschatten ze of ontkennen ze glashard. We vertrouwen erop dat we heus wel goed omgaan met risico’s. Het gedrag van beleggers is wat dat betreft illustratief. Als je een keertje goed gokt, denk je dat je structureel de markt kunt verslaan; zit je met je pakketje Imtech-aandelen zwaar onder water, dan koop je bij om dat verlies weer goed te maken. Waarna het verlies alleen maar verder oploopt.
Een tweede hoofdpunt waarom risicomanagement faalt, en daar gaat ‘Alert op risico’ met name over, is de onbalans tussen de hard controls versus de soft controls. Organisaties zijn druk bezig met het opvoeren van de hard controls (regels, procedures, toezicht) en daar is op zich niets mis mee; maar ze vergeten de soft controls, denk aan niet-meetbare zaken als zelfreflectie, de bereidheid om informatie met elkaar te delen of feedback te accepteren. Bor en Van der Kolk pleiten voor een slimme mix van hard en soft controls.
Een van de beste onderdelen van dit boek is de interviewreeks met mensen die verantwoordelijk waren of zijn voor extreem risicovolle (vaak infrastructurele) projecten als Maasvlakte 2 of de Noord/Zuidlijn. Daarnaast biedt dit boek een aantal praktische handvatten (een nulmeting die aangeeft hoe risk ready je nu bent, vereiste competenties, een stappenplan om beter met risico’s om te gaan) waar de lezer direct mee aan de slag kan.
Over Paul Groothengel
Paul Groothengel is freelance journalist.