Onze hersenen zijn efficiënt, of gemakzuchtig, het is maar hoe je het bekijkt. Als je eenmaal iets geleerd hebt, dan zijn de verbindingen in je hersenen die je daarbij hebt aangelegd, niet zo één twee drie te veranderen. Je kunt mensen natuurlijk op cursus en naar trainingen sturen, maar als je het daarbij laat, zal het leerrendement mager zijn. Leren is doen, herhalen, nieuwe hersenverbindingen aanleggen. En niet alleen in een klaslokaal of een zaaltje in een hotel, maar vooral ook op de werkvloer. Dat betekent dat dit boek niet alleen bedoeld is voor trainers, maar ook voor leidinggevenden, HR-adviseurs en andere voor de ontwikkeling belangrijke mensen op de werkvloer.
Mindset
Van Dinteren neemt je stap voor stap mee in de werking van ons brein en de invloed die je kunt uitoefenen op het leervermogen ervan. Om te beginnen is de mindset belangrijk: wat is jouw diepste overtuiging over jouw leervermogen? De theorie van psycholoog Carol Dweck over de fixed mindset (zo ben ik nu eenmaal) en de growth mindset (er valt altijd wat te leren) loopt als een rode draad door het boek. Een inkoppertje is natuurlijk dat een growth mindset een belangrijke voorwaarde is om te kunnen leren, zowel op individueel als op organisatieniveau. Deze mindset is te stimuleren met de vele tips uit dit boek, door bijvoorbeeld op groei gerichte feedback te geven.
Voorwaarden voor het brein
Om het brein in de leerstand te krijgen, zijn vijf voorwaarden belangrijk. De eerste voorwaarde: het brein moet zich veilig voelen. Dat betekent dat de diepere en oudere delen van onze hersenen gerustgesteld moeten worden. Ons reptielenbrein is nog altijd zeer belangrijk, hoe weldenkend en rationeel wij ook menen te zijn. En emoties overrulen alles, dus die kunnen ook flink in de weg zitten. De tweede voorwaarde is goede voeding, zowel wat je eet en drinkt, maar ook uitdaging, beweging en voldoende slaap. Nummer drie, dat is de koppeling met emoties. Wat je koppelt aan emoties, onthoud je beter. Wat ook betekent dat plezier belangrijk is tijdens het leren! De vierde voorwaarde is verbinding. Met andere mensen, maar ook door zo veel mogelijk zintuigen in te schakelen. Een mooi pleidooi voor meer creativiteit in opleidingsland! De laatste voorwaarde is een goede transfer: is er tijd en ruimte om te oefenen en je te blijven ontwikkelen? ‘Jij bent zeker naar een training geweest' is een enorme domper voor het leerrendement...
Aan de slag met de tips!
Breinopeners barst van de tips, meteen toe te passen tijdens je training en in je organisatie. Veel ervan zijn op zijn zachtst gezegd verrassend. Dat het helpt om spiegelneuronen in te schakelen, en hoe je dat doet. Dat oudere werknemers meer dan jongeren gevoelig zijn voor de manier waarop een opdracht wordt gegeven: een lach helpt! Dat een les in karaokevorm zeer effectief is, of je nu kunt zingen of niet. Dat samen gebak eten ook het leren bevordert. En dat mannen allemaal een tikkie hardhorend zijn, dus dat je ze expliciet moet aanspreken als je hun aandacht wilt :). Zelf ga ik bedenken hoe ik bijvoorbeeld deelnemers bij mijn volgende training eens in subgroepjes een songfestival ga laten doen. Vinden hun hersenen fijn!
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).