Democratie in relatie tot Recht en Politiek
Gebonden Nederlands 2017 1e druk 9789013141375Samenvatting
De vraag ‘wat is democratie?’ is in de wereldliteratuur en in de politiek tot op heden onbeantwoord gebleven. Wel worden meningen vurig verdedigd over hoe staten moeten zijn ingericht om ‘democratisch’ te mogen heten. Deze uitgave biedt u een fundamentele analyse van het begrip democratie zoals deze nooit eerder is gemaakt.
Wat is democratie? Meestal wordt deze vraag beantwoord door het geven van subjectieve meningen over de meest wenselijke vorm van het openbaar bestuur. Vooral politici hebben zich het begrip toegeëigend voor in feite antidemocratische doeleinden, zoals macht uitoefenen. Democratie in relatie tot Recht en Politiek laat de ernstige misvattingen en misstanden zien in de verhouding tussen democratie, recht en politiek. Een fundamentele analyse die van belang is voor bijvoorbeeld overheidsjuristen en juristen staats- en bestuursrecht.
Na begripsomschrijvingen gebaseerd op verschillende wetenschapsdisciplines en opvattingen wordt de oorsprong van het begrip ‘democratie’ in menselijke soevereiniteit of autonomie onderzocht. Vervolgens werkt de auteur een eigen hypothese uit van democratie in een samenleving in staatsverband. Daarbij komen onderwerpen aan bod als:
-De begrippen ‘Staat’, ‘natie’ en ‘nationaliteit’ in relatie tot volkenrecht en democratie
-De directe democratie (van inspraak tot referenda)
-De indirecte democratie (parlementaire democratie)
-Fundamentele beginselen als rule of law, Bestimmtheitsgebot en specialiteitsbeginsel
-De drie staatsfuncties wetgeving, bestuur en rechtspraak
-De democratische en juridische grenzen van ieder van deze functies
-Grondregels voor democratische keuze en besluitvorming
-Afstand en overdracht van democratische bevoegdheden met toespitsing op Europa
-Handhavingsmogelijkheden en sanctionering van democratie
-Suggesties tot verbetering van de ‘democratische rechtsstaat Nederland’
Democratie in relatie tot Recht en Politiek is als het ware de wetenschappelijke onderbouwing en verdieping van Democratisch manifest, de voorloper van deze uitgave.
Trefwoorden
democratie staatsrecht rechtsstaat politiek bestuursrecht rechtspositivisme soevereiniteit constitutioneel recht grondrechten parlementaire democratie scheiding der machten overheidsbevoegdheden referendum mensenrechten rechtsbeginselen volksvertegenwoordiging rule of law politieke partijen filosofie autonomie
Trefwoorden
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
HOOFDSTUK 1
Inleiding en probleem / 1
1.1 Inleiding / 1
1.1.1 Belang van het begrip / 1
1.1.2 Democratie en volkssoevereiniteit / 8
1.2 Probleem en systematiek / 12
HOOFDSTUK 2
Oorsprong, ontwikkeling en huidige situatie / 17
2.1 Oorsprong van de Westerse democratie / 17
2.2 Ontwikkeling van de Westerse democratie / 19
2.3 Democratie naar positief recht / 27
2.3.1 Democratieopvattingen in de Nederlandse literatuur / 28
2.3.2 Democratie in de staatsrechtelijke praktijk / 35
2.3.3 Kritiek op de bestaande opvattingen en praktijk / 36
HOOFDSTUK 3
Begripsomschrijvingen en definities / 41
3.1 Begripsomschrijvingen en wezensdefinities / 41
3.1.1 De metafysische wetenschap van Plato vs de fysische van
Aristoteles / 51
3.1.2 Fysisch en metafysisch concept van democratie, en de ‘Veritas Duplex’ van Buve / 54
3.2 De vorming van de eigen opvatting / 67
3.3 De eigen opvatting / 75
HOOFDSTUK 4
De menselijke soevereiniteit of autonomie als bron van democratie en recht / 79
HOOFDSTUK 5
Democratie / 95
5.1 Democratie als menselijke kwaliteit / 95
5.2 Democratie in een samenleving / 95
5.3 Democratie in een staatsverband / 95
HOOFDSTUK 6
Overheid en democratie; Staat en nationaliteit; soevereiniteit, intern en extern / 107
6.1 Staten, naties en nationaliteiten / 107
6.2 Overheidsbevoegdheid, Soevereiniteit en Volkerenrecht en Democratie / 115
6.3 Decentralisatie en Centralisatie / 122
6.4 Internationale betrekkingen; verdragen / 123
6.5 Internationale organisaties en EU / 125
HOOFDSTUK 7
Verschijningsvormen van democratie / 127
7.1 Aspecten en vormen van statelijke democratie / 127
7.1.1 Directe democratie; karakter en vormen / 128
7.1.1.1 Zelfbeschikking en bindend referendum / 132
7.1.1.2 Medezeggenschap / 139
7.1.1.3 Inspraak, adviserend referendum en burgerinitiatieven / 140
7.1.2 Indirecte democratie / 150
7.1.2.1 Volksvertegenwoordigingen en parlementair stelsel / 150
7.1.2.2 Rechtstreekse en onrechtstreekse verkiezingen / 152
7.1.2.3 Algemene vertegenwoordiging en politieke partij / 155
7.2 Niet-gekozen bestuurders en rechters en hun democratische kwaliteit / 161
7.2.1 Staatshoofd / 166
7.2.2 Bewindslieden / 168
7.3 Ambtenaren / 174
HOOFDSTUK 8
Democratie en Politiek / 177
8.1 Wezensdefinitie en beschrijving van politiek / 177
8.2 Politiek, democratie en recht / 180
HOOFDSTUK 9
Democratie en Recht / 189
9.1 Wezensdefinities en beschrijvingen van democratie en recht / 189
9.2 Positief recht en universeel recht / 200
9.3 Geschreven en ongeschreven recht / 203
9.4 Wet en rechtsbeginsel / 209
9.5 Recht en democratie; de democratische rechtsstaat / 212
HOOFDSTUK 10
Democratie, recht en overheidsbevoegdheid / 219
10.1 Rule of law, legaliteitsbeginsel / 219
10.2 Attributie, delegatie en mandaat / 224
10.3 Afbakening van wetgeving, bestuur en rechtspraak naar begrip en functie / 235
10.4 Organisatorische afbakening van wetgeving, bestuur en rechtspraak / 260
10.5 Democratische begrenzing van wetgeving, bestuur en rechtspraak / 270
10.5.1 Wetgeving: ‘Bestimmtheitsgebot’ / 272
10.5.2 Bestuur: specialiteitsbeginsel / 274
10.5.3 Rechtspraak / 276
10.5.3.1 Onafhankelijke en onpartijdige rechters / 277
10.5.3.2 Juryrechtspraak en Lekenrechters / 278
10.5.3.3 Openbaarheid van de behandeling van de zaak en van de uitspraak / 279
10.5.3.4 Motiveringsplicht / 283
10.5.3.5 Dissenting opinion en geheim van raadkamer / 289
10.6 Juridische begrenzing van wetgeving, bestuur en rechtspraak / 293
10.6.1 Grondrechten / 294
10.6.2 Mensenrechten / 301
HOOFDSTUK 11
Grondregels voor uitoefening van overheidsgezag / 305
11.1 Eerste grondregel: Geen bevoegdheid zonder (grond)wettelijke grondslag / 306
11.2 Tweede grondregel: Geen bevoegdheid zonder verantwoordelijkheid / 311
11.3 Derde grondregel: Geen verantwoordelijkheid zonder bevoegdheid / 325
11.4 Vierde grondregel: Iedere overheidsbevoegdheid is uniek / 329
HOOFDSTUK 12
Afstand en overdracht van autonomie en overheidsbevoegdheid / 333
12.1 Afstand van autonome bevoegdheid / 334
12.2 Overdracht van autonome bevoegdheid / 334
12.3 Afstand van overheidsbevoegdheid / 335
12.4 Overdracht van overheidsbevoegdheid / 337
12.5 ‘Europa’ bestaat niet! / 339
HOOFDSTUK 13
Verantwoordelijkheid in een democratie: Staat of individu? / 359
HOOFDSTUK 14
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen / 371
14.1 Algemene conclusies en aanbevelingen / 371
14.2 Verantwoording dragen door overheid of burger / 376
14.3 Staatsvorm: Politeia, Utopia of Politica? / 377
14.4 Verboden politieke partijen / 380
14.5 Democratische kwaliteit van bestuurders / 383
14.6 Democratische kwaliteit van adviseurs / 386
14.7 Democratische kwaliteit van rechters / 387
14.8 Parlementaire democratie vs volksinitiatief / 389
14.9 Democratie zonder overheid / 390
HOOFDSTUK 15
Toekomstperspectief / 395
Slotwoord / 405
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
-
André van Berkel€ 44,75 -
Marleen Heijsteeg€ 36,50
-
E.R. Muller€ 54,50
-
Tromp€ 117,81
-
Ton Hartlief€ 65,50
-
Gijs van Dijck€ 37,95
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan
