Hoofdlijnen Wft

VOORWOORD V

1 INLEIDING EN KERNBEGRIPPEN 1
1.1 Algemeen 1
1.2 Ontstaansgeschiedenis 3
1.2.1 De eerste toezichtwetten 3
1.2.2 Van sectoraal naar functioneel toezicht 4
1.2.3 Onderwerpen die noch sectoraal noch functioneel worden ingedeeld 5
1.3 Andere financiële toezichtwetten 5
1.4 Doel van de Wft 6
1.5 Prudentieel toezicht en gedragstoezicht 7
1.6 De structuur van de Wft 8
1.6.1 Algemeen 8
1.6.2 Definities 9
1.6.3 Verbodsbepalingen 9
1.6.4 De gelaagde structuur van de Wft 13
1.6.5 Financiële onderneming / financiële dienst / financieel product 14
1.6.6 Vindplaats gedragsregels per product 16
1.7 Europese invloeden op het financieel toezicht 17
1.7.1 Algemeen 17
1.7.2 De Bankenunie 18
1.7.3 De kapitaalmarktunie 19
1.7.4 Het Europees paspoort 19
1.7.5 Overige Europese invloeden 20
1.7.6 EER / EEA 22
1.7.7 Brexit 23
1.8 Wisselwerking tussen toezichtrecht en civiel recht 24
1.8.1 Civielrechtelijk gevolg van overtreding van toezichtregels 24
1.8.2 Civielrechtelijke maatregelen 25
1.8.3 Civielrechtelijke zorgplicht 25
1.9 FinTech 27

2 BANKEN 29
2.1 Inleiding 29
2.1.1 Algemeen 29
2.1.2 Historisch perspectief 30
2.1.3 Europees en internationaal kader 30
2.1.4 Opbouw hoofdstuk 32
2.2 Het Single Supervisory Mechanism 33
2.2.1 Algemeen 33
2.2.2 Significante banken 34
2.2.3 Bevoegde toezichthouders 35
2.2.4 Taken en bevoegdheden ECB 35
2.2.5 Toepasselijk recht 37
2.2.6 Joint Supervisory Teams 37
2.2.7 Uniforme aanpak minder significante banken 37
2.3 De vergunningplicht voor banken 38
2.3.1 Verbodsbepaling 38
2.3.2 Deposito’s of andere terugbetaalbare gelden 39
2.3.3 Publiek 40
2.3.4 Verlenen van kredieten 44
2.3.5 Onderneming waarvan de werkzaamheden bestaan uit 44
2.3.6 Zetel in Nederland 46
2.3.7 Vrijwillige bank 46
2.3.8 Bankbeleggingsonderneming 47
2.3.9 Toegestane werkzaamheden 47
2.3.10 Europees paspoort vanuit Nederland 48
2.4 Banken met zetel buiten Nederland 50
2.4.1 Europees paspoort – algemeen 50
2.4.2 Europees paspoort – Nederlands bijkantoor 51
2.4.3 Europees paspoort – cross border-dienstverlening 52
2.4.4 Derde landen 52
2.5 Uitzondering 53
2.6 Verbod gebruik woord ‘bank’ 54
2.7 Aantrekken opvorderbare gelden 55
2.7.1 Verbod 55
2.7.2 Uitzonderingen / vrijstellingen 56
2.8 Optreden als tussenpersoon bij het aantrekken van opvorderbare gelden 57
2.9 Vergunningaanvraag bank (procedurele aspecten) 58
2.9.1 Algemeen 58
2.9.2 Rollen DNB en ECB 58
2.9.3 De aanvraag 58
2.9.4 De beslissing 59
2.9.5 Wijzigingen 60
2.10 Geschiktheid / betrouwbaarheid / bankierseed en tuchtrecht 60
2.10.1 Algemeen 60
2.10.2 Bevoegdheidsverdeling ECB / DNB 61
2.10.3 Geschiktheidseisen 62
2.10.4 Betrouwbaarheidseisen 64
2.10.5 Eed of belofte en tuchtrecht 65
2.11 Inrichting governance 68
2.11.1 Algemeen 68
2.11.2 Bestuur 69
2.11.3 Raad van Commissarissen 69
2.11.4 Governance bestuur en RvC gezamenlijk 71
2.11.5 Zeggenschapsstructuur 72
2.11.6 Verklaring van geen bezwaar 73
2.12 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / uitbesteding 73
2.12.1 Algemeen 73
2.12.2 Integere bedrijfsuitoefening 74
2.12.3 Inrichting bedrijfsvoering 75
2.12.4 Uitbesteding 76
2.12.5 Beheerst beloningsbeleid 78
2.12.6 Productontwikkelingsproces 80
2.13 Financiële aspecten van het prudentieel toezicht 81
2.13.1 Algemeen 81
2.13.2 Minimum eigen vermogen 82
2.13.3 Solvabiliteitseisen 82
2.13.4 Bestanddelen van het eigen vermogen 83
2.13.5 Kapitaalratio’s en -buffers 86
2.13.6 ICAAP, ILAAP en SREP 90
2.13.7 Liquiditeitseisen 90
2.13.8 Leverage ratio 92
2.13.9 MREL 93
2.14 Gedragstoezicht 93
2.15 Depositogarantiestelsel en beleggerscompensatiestelsel 94
2.15.1 Depositogarantiestelsel: algemeen 94
2.15.2 Depositogarantiestelsel: reikwijdte 95
2.15.3 Depositogarantiestelsel: procedure 96
2.15.4 Beleggerscompensatiestelsel 97
2.16 Code Banken 97
2.16.1 Algemeen 97
2.16.2 Regels Code Banken 98
2.16.3 Verantwoording Nieuwe Code Banken 98
2.17 Ontwikkelingen 98
2.17.1 EU Banking Reforms 99
2.17.2 Bazel 4 100

3 VERZEKERAARS 103
3.1 Inleiding 103
3.1.1 Algemeen 103
3.1.2 Historisch perspectief 104
3.1.3 Europees kader 104
3.1.4 Opbouw hoofdstuk 105
3.2 Solvency II 105
3.2.1 Algemeen 105
3.2.2 Solvency II Basic 106
3.2.3 Vrijstelling van Solvency II Basic 107
3.3 De vergunningplicht voor verzekeraars met zetel in Nederland 107
3.3.1 Verbodsbepalingen 107
3.3.2 Verzekeringnemer, verzekerde en uitkeringsgerechtigde 108
3.3.3 Het begrip ‘verzekering’ 108
3.3.4 Levensverzekeraars 109
3.3.5 Schadeverzekeraars 110
3.3.6 Zorgverzekeraars 111
3.3.7 Natura-uitvaartverzekeraars 112
3.3.8 Herverzekeraars 112
3.3.9 Het kanselement bij verzekeringen 113
3.3.10 Bedrijf maken van 114
3.3.11 Sluiten en afwikkelen 114
3.3.12 Verdeling in branches 114
3.3.13 Combinatiemogelijkheid en combinatieverbod 115
3.3.14 Beleggingsverzekeringen 115
3.3.15 Service-abonnementen en garanties 116
3.3.16 Europees paspoort vanuit Nederland 117
3.3.17 Gebruik van tussenpersonen 118
3.4 Verzekeraars met zetel buiten Nederland 118
3.4.1 Algemeen 118
3.4.2 Europees paspoort 118
3.4.3 Dienstverlening vanuit een Nederlands bijkantoor door schadeverzekeraars en levensverzekeraars die onder Solvency II vallen 119
3.4.4 Cross border-dienstverlening door schadeverzekeraars en levensverzekeraars die onder Solvency II vallen 120
3.4.5 Levensverzekeraars, natura-uitvaartverzekeraars en schadeverzekeraars met beperkte risico-omvang met zetel buiten Nederland 120
3.4.6 Herverzekeraars met zetel in een andere lidstaat 121
3.4.7 Derde landen 121
3.4.8 Herverzekeraars uit derde landen 121
3.5 Uitzonderingen 122
3.6 Vergunningaanvraag verzekeraar (procedurele aspecten) 123
3.6.1 Algemeen 123
3.6.2 De aanvraag 123
3.6.3 De beslissing 124
3.6.4 Wijzigingen 124
3.7 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte 125
3.7.1 Algemeen 125
3.7.2 Geschiktheidseisen 125
3.7.3 Betrouwbaarheidseisen 127
3.7.4 Eed of belofte 129
3.7.5 De vertegenwoordiger van een bijkantoor 131
3.8 Inrichting governance 131
3.8.1 Algemeen 131
3.8.2 Bestuur 131
3.8.3 Raad van Commissarissen 132
3.8.4 Sleutelfuncties 132
3.8.5 Zeggenschapsstructuur 132
3.8.6 Verklaring van geen bezwaar 133
3.9 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / uitbesteding 133
3.9.1 Algemeen 133
3.9.2 Integere bedrijfsuitoefening 133
3.9.3 Inrichting bedrijfsvoering 134
3.9.4 Uitbesteding 135
3.9.5 Beheerst beloningsbeleid 136
3.9.6 Productontwikkelingsproces 138
3.10 Prudentieel toezicht 139
3.10.1 Algemeen 139
3.10.2 Pijler 1 – kwantitatieve financiële eisen 139
3.10.3 Pijler 2 – kwalitatieve eisen en het toezichtproces 143
3.10.4 Pijler 3 – transparantie en rapportageverplichtingen 144
3.10.5 Dividenduitkering 144
3.10.6 Interventie door DNB 144
3.10.7 Noodregeling, faillissement, interventie en rangregeling 146
3.10.8 Het verbod op het nevenbedrijf 147
3.10.9 Portefeuilleoverdracht 148
3.10.10 Prudentieel toezicht op verzekeraars met beperkte risicoomvang 149
3.11 Gedragstoezicht 149
3.11.1 Algemeen 149
3.11.2 Informatieverstrekking aan de cliënt 150
3.11.3 Key Information Document en het essentiëleinformatiedocument voor pensioenproducten 151
3.11.4 Know-your-customer 152
3.11.5 Zorgvuldige dienstverlening en algemene zorgplicht 152
3.11.6 Cold calling 153
3.11.7 Provisies 153
3.12 Ontwikkelingen 153

4 BETAALDIENSTVERLENERS 155
4.1 Inleiding 155
4.1.1 Algemeen 155
4.1.2 Historisch perspectief 156
4.1.3 Europees kader 156
4.1.4 Opbouw hoofdstuk 157
4.2 De vergunningplicht voor betaaldienstverleners 158
4.2.1 Verbodsbepaling, betaalinstelling en betaaldienstverlener 158
4.2.2 Betaaldienstverlener 158
4.2.3 Bedrijf uitoefenen / bedrijf maken 161
4.2.4 Toepassingsbereik 162
4.2.5 Betaaldienstagent 162
4.2.6 Europees paspoort vanuit Nederland 163
4.3 Betaaldienstverleners met zetel buiten Nederland 163
4.3.1 Europees paspoort 163
4.3.2 Derde landen 164
4.4 Uitzonderingen / vrijstellingen 164
4.5 Vergunningaanvraag betaalinstelling (procedurele aspecten) 165
4.6 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte 166
4.6.1 Algemeen 166
4.6.2 Geschiktheidseisen 166
4.6.3 Betrouwbaarheidseisen 167
4.6.4 Eed of belofte 169
4.7 Inrichting governance 171
4.7.1 Bestuur 171
4.7.2 Raad van commissarissen 171
4.7.3 Zeggenschapsstructuur 171
4.7.4 Verklaring van geen bezwaar 172
4.8 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / uitbesteding 172
4.8.1 Algemeen 172
4.8.2 Integere bedrijfsuitoefening 172
4.8.3 Inrichting bedrijfsvoering 173
4.8.4 Uitbesteding 173
4.8.5 Beheerst beloningsbeleid 174
4.8.6 Productontwikkelingsproces 176
4.9 Prudentieel toezicht 177
4.9.1 Algemeen 177
4.9.2 Minimum eigen vermogen 177
4.9.3 Solvabiliteitseisen 177
4.10 Verhouding tussen rekeninghoudende betaaldienstverleners en derde-betaaldiensten 178
4.11 Overige prudentiële en gedragsregels 179
4.11.1 Overige prudentiële regels voor betaalinstellingen 179
4.11.2 Authenticatieprocedures en gedragsregels voor betaaldienstverleners 181
4.12 Titel 7B van Boek 7 BW 182
4.12.1 Algemeen 182
4.12.2 Toepassingsbereik 183
4.12.3 Algemene vereisten 184
4.12.4 Verplichtingen ten aanzien van eenmalige betalingstransacties 185
4.12.5 Verplichtingen ten aanzien van raamovereenkomsten 185
4.12.6 Uitvoeringstermijnen en valutering 185
4.13 Ontwikkelingen 187

5 BELEGGINGSONDERNEMINGEN 189
5.1 Inleiding 189
5.1.1 Algemeen 189
5.1.2 Historisch perspectief 189
5.1.3 Europees kader 190
5.1.4 Opbouw hoofdstuk 190
5.2 De vergunningplicht voor beleggingsondernemingen 191
5.2.1 Verbodsbepaling 191
5.2.2 Beleggingsdiensten 191
5.2.3 Beleggingsactiviteiten 194
5.2.4 Nevendiensten 195
5.2.5 In Nederland 196
5.2.6 Financiële instrumenten 197
5.2.7 Gestructureerde deposito’s 199
5.2.8 In de uitoefening van een beroep of bedrijf 200
5.2.9 Europees paspoort vanuit Nederland 200
5.3 Beleggingsondernemingen met zetel buiten Nederland 201
5.3.1 Algemeen 201
5.3.2 Europees paspoort 201
5.3.3 Derde landen 202
5.4 Uitzonderingen / vrijstellingen 203
5.4.1 Algemeen 203
5.4.2 Algemene uitzonderingen 204
5.4.3 Uitzonderingen van de vergunningplicht 206
5.4.4 Vrijstellingen 207
5.5 Vergunningaanvraag beleggingsonderneming (procedurele aspecten) 208
5.5.1 Algemeen 208
5.5.2 De aanvraag 209
5.5.3 De beslissing 209
5.5.4 Wijzigingen 210
5.6 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte / vakbekwaamheid 210
5.6.1 Algemeen 210
5.6.2 Geschiktheidseisen 210
5.6.3 Betrouwbaarheidseisen 212
5.6.4 Eed of belofte 213
5.6.5 Vakbekwaamheid 215
5.7 Inrichting governance 215
5.7.1 Bestuur 215
5.7.2 Zeggenschapsstructuur 216
5.8 Maatregelen ter bescherming van rechten van cliënten 217
5.8.1 Algemeen 217
5.8.2 Vermogensscheiding in de Wft 217
5.8.3 Wet giraal effectenverkeer 220
5.8.4 Beleggerscompensatiestelsel 222
5.9 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / uitbesteding 222
5.9.1 Algemeen 222
5.9.2 Integere bedrijfsuitoefening 222
5.9.3 Inrichting bedrijfsvoering 224
5.9.4 Uitbesteding 225
5.9.5 Beheerst beloningsbeleid 226
5.9.6 Productontwikkelingsproces 228
5.10 Prudentieel toezicht 229
5.10.1 Algemeen 229
5.10.2 Minimum eigen vermogen 229
5.10.3 Solvabiliteitseisen 230
5.10.4 Verklaring van geen bezwaar 230
5.11 Gedragstoezicht 231
5.11.1 Algemeen 231
5.11.2 Cliëntenclassificatie 231
5.11.3 Know-your-customer 235
5.11.4 Informatieverplichtingen 238
5.11.5 Best execution 241
5.11.6 Belangenconflicten 243
5.11.7 Provisies 243
5.11.8 Meldings- en informatieplichten jegens de toezichthouder 244
5.11.9 Opnameverplichting 245
5.11.10 Handelsverplichtingen 245
5.11.11 Enkele specifieke gedragsregels 246
5.12 Handelsplatformen 247
5.12.1 Algemeen 247
5.12.2 Gereglementeerde markt 247
5.12.3 MTF 247
5.12.4 OTF 248
5.12.5 Beleggingsonderneming met systematische interne afhandeling 248
5.13 PRIIPs 249
5.14 Ontwikkelingen 250
5.14.1 Nieuw prudentieel kader beleggingsondernemingen 250
5.14.2 Duurzaamheid 251

6 BELEGGINGSINSTELLINGEN 253
6.1 Inleiding 253
6.1.1 Algemeen 253
6.1.2 Inwerkingtreding van de AIFMD 254
6.1.3 Icbe’s 255
6.1.4 Historisch perspectief 256
6.1.5 Europees kader 256
6.1.6 Opbouw hoofdstuk 256
6.1.7 Belangrijke begrippen 257
6.2 De vergunningplichten bij het beheren van en aanbieden van rechten van deelneming in een beleggingsinstelling 257
6.2.1 Het begrip ‘beleggingsinstelling’ 257
6.2.2 Entiteiten die zijn uitgezonderd 260
6.2.3 Verbodsbepaling 261
6.2.4 Beleggingsmaatschappij of beleggingsfonds 262
6.2.5 Beheerder / beheren 263
6.2.6 Aanbieden 264
6.2.7 Recht van deelneming 265
6.2.8 Bedrijfsmatig 266
6.2.9 Territoriale reikwijdte 266
6.2.10 Open-end en closed-end beleggingsinstellingen 268
6.2.11 Marktterminologie 269
6.3 Beheerders en aanbieders met zetel buiten Nederland 269
6.3.1 Algemeen 269
6.3.2 Beheerders uit een andere lidstaat 269
6.3.3 Beheerders uit een andere lidstaat die aan niet-professionele beleggers willen aanbieden 270
6.3.4 Beheerders uit een lidstaat die European venture capital funds of European social entrepreneurship funds beheren 270
6.3.5 Beheerders uit niet-EU/EER-landen 271
6.3.6 Beheerders uit een aangewezen staat die aan nietprofessionele beleggers willen aanbieden 272
6.3.7 Beheerder in een andere lidstaat, beleggingsinstelling buiten de EU/EER 273
6.4 Uitzonderingen 273
6.4.1 Inleiding 273
6.4.2 De minimis-regime 273
6.4.3 Vrijstellingsvermelding 274
6.5 Vergunningaanvraag beleggingsinstelling (procedurele aspecten) 275
6.5.1 Algemeen 275
6.5.2 De aanvraag 275
6.5.3 De beslissing 276
6.5.4 Wijzigingen 276
6.6 Opzet beleggingsinstelling / taakverdeling 276
6.6.1 Algemeen 276
6.6.2 Beheerder 276
6.6.3 Beheerdersactiviteiten en toegestane nevenactiviteiten 277
6.6.4 Bewaarder 278
6.6.5 Bewaarentiteit 280
6.7 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte / vakbekwaamheidseisen 281
6.7.1 Algemeen 281
6.7.2 Geschiktheidseisen 281
6.7.3 Betrouwbaarheidseisen 282
6.7.4 Eed of belofte 283
6.7.5 Vakbekwaamheidseisen 284
6.8 Inrichting governance 285
6.9 Inrichting bedrijfsvoering 285
6.9.1 Beheerste en integere bedrijfsuitoefening 285
6.9.2 Belangenconflicten 287
6.9.3 Uitbesteding 287
6.9.4 Beloningen 289
6.10 Prudentieel toezicht 289
6.10.1 Algemeen 289
6.10.2 Soliditeit 290
6.10.3 Minimum eigen vermogen 290
6.10.4 Solvabiliteitseisen 290
6.10.5 Liquiditeitseisen 291
6.10.6 Betrouwbaarheidstoetsing aandeelhouder 291
6.10.7 Hefboomfinanciering (leverage) 292
6.11 Gedragstoezicht 293
6.11.1 Algemeen 293
6.11.2 Informatieverplichtingen 293
6.11.3 Prospectusplicht 294
6.11.4 Essentiële beleggersinformatie en PRIIPs Key Information Document 295
6.11.5 Informatieverplichtingen betreffende controle of zeggenschap in uitgevende instellingen 296
6.11.6 Overige gedragsregels 297
6.12 Ontwikkelingen 298

7 FINANCIËLEDIENSTVERLENERS 299
7.1 Inleiding 299
7.1.1 Algemeen 299
7.1.2 Historisch perspectief 300
7.1.3 Europees kader 300
7.1.4 Opbouw hoofdstuk 301
7.2 Wat zijn financiëledienstverleners? 301
7.2.1 Algemeen 301
7.2.2 Het type producten – de definitie van financieel product 302
7.2.3 Het type diensten – de definitie van financiëledienstverlener 302
7.2.4 Doelgroep 303
7.2.5 Aanbieden 304
7.2.6 Adviseren 305
7.2.7 Bemiddelen 306
7.2.8 Optreden als (onder)gevolmachtigde agent 309
7.2.9 In de uitoefening van een beroep of bedrijf 310
7.2.10 Samenvatting: wat is een financiëledienstverlener? 310
7.3 Verbodsbepaling(en) voor financiëledienstverleners 311
7.3.1 Algemeen 311
7.3.2 Aanbieden van beleggingsobjecten 313
7.3.2.1 Algemeen 313
7.3.2.2 Verbodsbepaling 313
7.3.2.3 Uitzonderingen 315
7.3.2.4 Vrijstellingen 315
7.3.2.5 Geen Europees paspoort 316
7.3.3 Bemiddelen in financiële producten anders dan krediet 316
7.3.3.1 Algemeen 316
7.3.3.2 Verbodsbepaling 316
7.3.3.3 Uitzonderingen 317
7.3.3.4 Vrijstellingen 318
7.3.3.5 Europees paspoort 318
7.3.4 Herverzekeringsbemiddelen 320
7.3.4.1 Algemeen 320
7.3.4.2 Verbodsbepaling 320
7.3.4.3 Uitzonderingen 320
7.3.4.4 Vrijstellingen 321
7.3.4.5 Europees paspoort 321
7.3.5 Optreden als (onder)gevolmachtigde agent 321
7.3.5.1 Algemeen 321
7.3.5.2 Verbodsbepaling 321
7.3.5.3 Uitzonderingen 322
7.3.5.4 Vrijstellingen 322
7.3.5.5 Geen Europees paspoort 322
7.3.6 Adviseren over financiële producten anders dan krediet 323
7.3.6.1 Algemeen 323
7.3.6.2 Verbodsbepaling 323
7.3.6.3 Uitzonderingen 323
7.3.6.4 Vrijstellingen 324
7.3.6.5 Geen Europees paspoort 324
7.4 Vergunningaanvraag financiëledienstverlener (procedurele aspecten) 324
7.4.1 Algemeen 324
7.4.2 Collectieve vergunning 325
7.5 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte / vakbekwaamheid 327
7.5.1 Algemeen 327
7.5.2 Geschiktheidseisen 327
7.5.3 Betrouwbaarheidseisen 329
7.5.4 Eed of belofte 331
7.5.5 Vakbekwaamheidseisen 332
7.6 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / zeggenschapsstructuur / uitbesteding 333
7.6.1 Algemeen 333
7.6.2 Integere bedrijfsuitoefening 334
7.6.3 Inrichting bedrijfsvoering 334
7.6.4 Zeggenschapsstructuur 335
7.6.5 Uitbesteding 335
7.6.6 Beheerst beloningsbeleid 335
7.6.7 Productontwikkelingsproces 337
7.7 Algemene bepalingen voor financiëledienstverleners 338
7.7.1 Algemeen 338
7.7.2 Klachtenafhandeling 339
7.7.3 Zorgvuldige dienstverlening 339
7.7.3.1 Algemeen 339
7.7.3.2 Informatieverstrekking 339
7.7.3.3 Zorgvuldige dienstverlening 341
7.7.3.4 Provisieverbod en andere provisieregels 341
7.7.3.5 Financieel rijbewijs 344
7.7.4 Algemene zorgplicht 345
7.7.5 Verhouding tussen aanbieder, bemiddelaar en (onder) gevolmachtigde agent 347
7.7.6 Verhouding tussen financiële ondernemingen bij financiële diensten met betrekking tot verzekeringen 347
7.8 Doorlopende specifieke vereisten 348
7.8.1 Algemeen 348
7.8.2 Aanbieden van beleggingsobjecten 348
7.8.3 Bemiddelen in financiële producten anders dan krediet 349
7.8.4 Herverzekeringsbemiddelen 349
7.8.5 Optreden als (onder)gevolmachtigde agent 349
7.8.6 Adviseren over financiële producten anders dan krediet 350
7.8.7 Verzekeringsgebaseerde beleggingsproducten en derdepijlerpensioenproducten 350
7.9 Ontwikkelingen 351
7.9.1 Algemeen 351
7.9.2 Conceptwetsvoorstel beleggingsobjecten en beleggingsobligaties 351

8 KREDIET 353
8.1 Inleiding 353
8.1.1 Algemeen 353
8.1.2 Historisch perspectief 354
8.1.3 Europees kader 355
8.1.4 Opbouw hoofdstuk 355
8.2 Het financiële product ‘krediet’ en de gerelateerde financiële diensten 355
8.2.1 Algemeen 355
8.2.2 Doelgroep – consumenten 357
8.2.3 Aanbieden van krediet 358
8.2.4 Adviseren over krediet 359
8.2.5 Bemiddelen ter zake van krediet 359
8.2.6 In de uitoefening van een beroep of bedrijf 360
8.3 Verbodsbepaling(en) voor krediet 360
8.3.1 Algemeen 360
8.3.2 Aanbieders van krediet 360
8.3.2.1 Algemeen 360
8.3.2.2 Verbodsbepaling 361
8.3.2.3 Territoriale reikwijdte 361
8.3.2.4 Uitzonderingen 361
8.3.2.5 Vrijstellingen 362
8.3.2.6 Verlichte regimes 364
8.3.2.7 Geen Europees paspoort 364
8.3.3 Adviseurs in krediet 365
8.3.3.1 Algemeen 365
8.3.3.2 Verbodsbepaling 365
8.3.3.3 Territoriale reikwijdte 365
8.3.3.4 Uitzonderingen 365
8.3.3.5 Vrijstellingen 366
8.3.3.6 Geen Europees paspoort 366
8.3.4 Bemiddelaars in krediet 366
8.3.4.1 Algemeen 366
8.3.4.2 Verbodsbepaling 366
8.3.4.3 Uitzonderingen 367
8.3.4.4 Vrijstellingen 367
8.3.4.5 Europees paspoort 368
8.4 Vergunningaanvraag financiëledienstverleners met betrekking tot krediet (procedurele aspecten) 368
8.4.1 Algemeen 368
8.4.2 Collectieve vergunning 369
8.5 Geschiktheid / betrouwbaarheid / eed of belofte / vakbekwaamheid 371
8.5.1 Algemeen 371
8.5.2 Geschiktheidseisen 371
8.5.3 Betrouwbaarheidseisen 373
8.5.4 Eed of belofte 374
8.5.5 Vakbekwaamheidseisen 376
8.6 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / zeggenschapsstructuur / uitbesteding 377
8.6.1 Algemeen 377
8.6.2 Integere bedrijfsuitoefening 377
8.6.3 Inrichting bedrijfsvoering 377
8.6.4 Zeggenschapsstructuur 378
8.6.5 Uitbesteding 378
8.6.6 Beheerst beloningsbeleid 378
8.6.7 Productontwikkelingsproces 380
8.7 Gedragsrechtelijke bepalingen voor financiëledienstverleners met betrekking tot krediet 381
8.7.1 Algemeen 381
8.7.2 Klachtenafhandeling 381
8.7.3 Kredietregistratie 382
8.7.4 Kredietwaardigheidstoetsing 382
8.7.5 Informatieverstrekking 382
8.7.5.1 Algemeen 382
8.7.5.2 Verplichte precontractuele informatie en reclame-uitingen voor krediet 383
8.7.5.3 Specifieke verplichtingen voor hypothecaire kredieten 383
8.7.6 Zorgvuldige dienstverlening 386
8.7.7 Provisieregels consumptief krediet 386
8.7.8 Provisieverbod voor hypothecair krediet 386
8.7.9 Financieel rijbewijs 387
8.7.10 Algemene zorgplicht 388
8.7.11 Know-your-customer-verplichting 389
8.7.12 Verhouding tussen aanbieder, bemiddelaar en onderbemiddelaar 390
8.8 Privaatrechtelijke bepalingen met betrekking tot krediet 391
8.8.1 Algemeen 391
8.8.2 Privaatrechtelijke bepalingen met betrekking tot consumptief krediet 393
8.8.2.1 Algemeen 393
8.8.2.2 Reikwijdte 393
8.8.2.3 Reclame-uitingen 394
8.8.2.4 Verplichte precontractuele informatie 394
8.8.2.5 Inhoud kredietovereenkomst 394
8.8.2.6 Overige privaatrechtelijke verplichtingen met betrekking tot consumptief krediet 395
8.8.2.7 Specifieke regels voor goederenkrediet 396
8.8.3 Privaatrechtelijke bepalingen met betrekking tot hypothecair krediet 397
8.9 Ontwikkelingen 399

9 CROWDFUNDINGPLATFORMEN 401
9.1 Inleiding 401
9.1.1 Algemeen 401
9.1.2 Historisch perspectief 403
9.1.3 Europees kader 403
9.1.4 Opbouw hoofdstuk 404
9.2 Wat is crowdfunding? 404
9.2.1 Algemeen 404
9.2.2 Publiekslening 405
9.2.3 Publieksinvestering 405
9.2.4 Crowdfundingplatformen, geldvragers en geldgevers 406
9.2.5 Hoe werkt crowdfunding? 407
9.2.6 Het bedrijf van het crowdfundingplatform 410
9.3 Relevante financiële diensten en verbodsbepalingen 410
9.3.1 Algemeen 410
9.3.2 Aantrekken van opvorderbare gelden 411
9.3.3 Bemiddelen in het aantrekken van opvorderbare gelden 413
9.3.4 Aanbieden van en bemiddelen ten aanzien van financiële producten 415
9.3.5 Verlenen van beleggingsdiensten en nevendiensten 416
9.3.6 Aanbieden van effecten aan het publiek 417
9.4 Bijzondere aspecten vergunning-/ontheffingsaanvraag 417
9.5 Geschiktheid / betrouwbaarheid / geen eed of belofte 418
9.5.1 Algemeen 418
9.5.2 Geschiktheidseisen 419
9.5.3 Betrouwbaarheidseisen 420
9.5.4 Geen eed of belofte 422
9.6 Integere bedrijfsuitoefening / inrichting bedrijfsvoering / zeggenschapsstructuur / behandeling klachten 422
9.6.1 Algemeen 422
9.6.2 Integere bedrijfsuitoefening 423
9.6.3 Inrichting bedrijfsvoering 423
9.6.4 Zeggenschapsstructuur 424
9.6.5 Behandeling klachten 424
9.6.6 Uitzondering provisieverbod voor equity-based crowdfunding 424
9.7 Algemene voorschriften voor crowdfundingplatformen 425
9.7.1 Algemeen 425
9.7.2 Investeringsgrenzen 425
9.7.3 Crowdfunding investeerderstoets 426
9.7.4 Bedenktijd voor een investering 427
9.7.5 Advisering en informatieverstrekking 427
9.7.6 Inwinnen informatie van geldvrager en beoordeling geldvraag 428
9.7.7 Bewaring van gegevens en de overeenkomst 429
9.7.8 Vermogensscheiding 429
9.8 Ontwikkelingen 429
9.8.1 Algemeen 429
9.8.2 Nationaal niveau 429
9.8.3 Europees niveau 430

10 TOEZICHT OP GROEPSSTRUCTUREN EN AANDEELHOUDERS 431
10.1 Inleiding 431
10.1.1 Algemeen 431
10.1.2 Historisch perspectief 432
10.1.3 Europees kader 432
10.1.4 Opbouw hoofdstuk 433
10.2 Gekwalificeerde deelneming en verklaring van geen bezwaar 433
10.2.1 Verbodsbepaling 433
10.2.2 Het begrip ‘gekwalificeerde deelneming’ 434
10.2.3 Grenspercentages en typen vvgb 435
10.2.4 Aanvraagprocedure 3:95-vvgb 436
10.2.4.1 Algemeen 436
10.2.4.2 Aanvraagprocedure voor banken 437
10.2.4.3 Aanvraagprocedure voor andere financiële ondernemingen 438
10.2.4.4 Adviesrecht AFM of buitenlandse toezichthouder aanvrager 438
10.2.4.5 Informeren minister van Financiën 438
10.2.5 Afwijzingsgronden 439
10.2.6 Aan de vvgb te verbinden beperkingen en voorschriften 440
10.2.7 Gevolgen van overtreding van het verbod 440
10.2.8 Intrekking en wijziging vvgb 441
10.3 Bijzondere verrichtingen door banken 442
10.3.1 Verklaring van geen bezwaar 442
10.3.2 Aanvraagprocedure, beperkingen en voorschriften, intrekking en wijziging 443
10.3.3 Afwijzingsgronden 443
10.3.4 Samenloop van vvgb-verplichtingen 444
10.3.5 Uitkeringen 444
10.4 Bijzondere verrichtingen door verzekeraars 445
10.5 Groepstoezicht 445
10.5.1 Algemeen 445
10.5.2 Herkomst 446
10.5.3 Karakter regeling 447
10.5.4 Algemene bepalingen voor groepen en holdings aan het hoofd van een groep 448
10.5.5 Uitzonderingen op groepstoezicht 448
10.5.6 Toezicht op bankengroepen 449
10.5.7 Toezicht op verzekeringsgroepen 450
10.5.8 Toezicht op financiële conglomeraten 451
10.6 Ontwikkelingen 453

11 UITGIFTE VAN EN HANDEL IN FINANCIËLE INSTRUMENTEN 455
11.1 Inleiding 455
11.1.1 Algemeen 455
11.1.2 Historisch perspectief 456
11.1.3 Europees kader 456
11.1.4 Opbouw hoofdstuk 456
11.2 Aanbieding en toelating tot de handel op een gereglementeerde markt van effecten 457
11.2.1 Algemeen 457
11.2.2 De prospectusplicht 457
11.2.3 Territoriale reikwijdte 460
11.2.4 Uitzonderingen / vrijstellingen 460
11.2.5 Goedkeuring prospectus (procedurele aspecten) 464
11.2.6 Inhoud, vorm en taal prospectus 465
11.2.7 Overige regels 466
11.3 Melding van zeggenschap en andere belangen in uitgevende instellingen 467
11.3.1 Algemeen 467
11.3.2 Reikwijdte 468
11.3.3 Meldingsplichten 470
11.3.4 Uitzonderingen 473
11.3.5 Gevolgen niet-naleven meldingsplichten 473
11.4 Voorkoming van marktmisbruik 474
11.4.1 Algemeen 474
11.4.2 Verbod op gebruik van voorwetenschap 474
11.4.3 Tipverbod 477
11.4.4 Verbod op marktmanipulatie 477
11.4.5 Openbaarmaking van voorwetenschap 478
11.4.6 Overige verplichtingen 479
11.5 Effectentypisch gedragstoezicht 480
11.5.1 Algemeen 480
11.5.2 Effectentypische gedragsregels 480
11.5.3 Uitzonderingen / vrijstellingen 482
11.6 Het openbaar bod 482
11.6.1 Algemeen 482
11.6.2 Regels bij een openbaar bod 482
11.6.3 Verplicht openbaar bod 484
11.6.4 Overige regels openbaar bod 486
11.7 Overige regels 487
11.7.1 Algemeen 487
11.7.2 Shortsellingverordening 487
11.7.3 EMIR 489
11.7.4 SFTR 494
11.8 Ontwikkelingen 497
11.8.1 Kapitaalmarktunie 497
11.8.2 Wijzigingen EMIR 498

12 TOEZICHT, HANDHAVING EN BIJZONDERE MAATREGELEN 501
12.1 Inleiding 501
12.2 Nationale algemene normen voor toezichthouders 503
12.2.1 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 503
12.2.2 Geheimhoudingsplicht toezichthouders 503
12.2.3 Beperking aansprakelijkheid AFM en DNB 504
12.3 Nationale toezichtbevoegdheden 505
12.3.1 Algemeen 505
12.3.2 Inlichtingenvordering 506
12.3.3 Overige toezichtbevoegdheden 507
12.4 Nationale handhavingsbevoegdheden 507
12.4.1 Algemeen 507
12.4.2 Handhavingsbeleid AFM en DNB 508
12.4.3 Bestuurlijke boete 510
12.4.4 Last onder dwangsom 513
12.4.5 Aanwijzing 514
12.4.6 Benoeming curator 515
12.4.7 Openbare waarschuwing of verklaring 516
12.4.8 Intrekking of wijziging vergunning 517
12.4.9 Overige instrumenten van de toezichthouders 518
12.4.10 Openbaarmaking van sanctiebesluiten 520
12.5 Nationale procedure 522
12.5.1 Algemeen 522
12.5.2 Zienswijze 522
12.5.3 Bezwaar 523
12.5.4 Beroep en hoger beroep 524
12.5.5 Voorlopige voorzieningen 525
12.6 Europees toezicht, handhaving en rechtsmiddelen bij significante banken 526
12.6.1 Algemeen 526
12.6.2 Algemene Europese normen 526
12.6.3 Algemene normen SSM Verordening en SSM Framework Regulation 527
12.7 Europese onderzoeksbevoegdheden 529
12.7.1 Algemeen 529
12.7.2 Informatieverzoek 530
12.7.3 Algemeen onderzoek 530
12.7.4 Inspectie ter plaatse 531
12.8 Europese handhavingsinstrumenten 532
12.8.1 Algemeen 532
12.8.2 Handhaving op basis van de SSM Verordening 532
12.8.3 Handhaving op basis van de Wft 533
12.8.4 Handhaving door DNB op instructie ECB 533
12.8.5 Boetes 534
12.8.6 Last onder dwangsom 535
12.8.7 Openbaarmaking sancties ECB 535
12.8.8 Intrekken vergunning 536
12.9 Europese procedure 536
12.9.1 Algemeen 536
12.9.2 Voorbereiding besluit en zienswijze 536
12.9.3 Administrative Board of Review 537
12.9.4 Beroep bij het HvJ EU 538
12.10 BRRD en SRM 539
12.10.1 Algemeen 539
12.10.2 BRRD 540
12.10.3 SRM 544
12.11 Bijzondere maatregelen verzekeraars 545
12.11.1 Algemeen 545
12.11.2 Overdrachtsplan 545
12.11.3 Beperking rechten van wederpartijen 546
12.11.4 Andere bijzondere maatregelen 548
12.12 De noodregeling 548
12.13 Onteigening en onmiddellijke voorzieningen 549
12.14 Ontwikkelingen 551

Lijst van gebruikte afkortingen 553
Overzicht van Europese en nationale regelgeving 555
Overzicht van beleidsregels van de AFM en DNB 571
Trefwoordenregister 573
Artikelenregister 613
Rechtspraakregister 643